အေမရိကန္ေဆးပညာဆိုင္ရာအဖဲြ႕အစည္းဂ်ာနယ္အရ နွလံုးေရာဂါနဲ႕ ကင္ဆာေရာဂါတုိ႕ၿပီးလွ်င္ ေဆးကု
သမႈလြဲမွားမႈမ်ားသည္ အေမရိကားတြင္ တတိယအမ်ားဆံုး လူေသမႈၿဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းၿဖစ္သည္။
၂၀၁၂ ခုနွစ္တြင္ ေဆးကုသမႈလဲြမွားမႈမ်ားအတြက္ ေပးရေသာ ေလ်ာ္ေၾကးေငြစုစုေပါင္း ေဒၚလာ သံုးဘီလ်ံ
အထိ ရွိခဲ့သည္။ ဆုိလုိသည္မွာ ပ်မ္းမွ်အားၿဖင့္ ၄၃ မိနစ္တုိင္းမွာ ေလ်ာ္ေၾကးေငြတစ္ခါေပးရၿခင္း ၿဖစ္သည္။
ဒါဟာ နည္းနည္းေတာ့ စိတ္ပူစရာေကာင္းေနသည္မဟုတ္ပါလား။
သုိ႕ေပမဲ့ လူေတြအေနနဲ႕ အဲဒီစာရင္းထဲမွာ မပါေအာင္ ၾကိဳတင္ေရွာင္ရွားနုိင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ အမ်ားၾကီး
ရွိေနပါသည္။ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈေတြအတြက္ ေရွ႕ေနၿဖစ္သူ Konvicka က အဲဒီနည္းလမ္းေတြကို ေၿပာ
ၿပရွင္းလင္းထားပါသည္။
ပထမဆံုးအေနနဲ႕ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈ (medical malpractice) ဆုိတာကို ဥပေဒအရ ဘယ္ လုိအနက္ဖြင့္ပါသလဲ။
ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈဆိုတာဟာ ေဆးကုသေပးသူတစ္ဦးက လူနာကို "ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈ စံသတ္မွတ္
ခ်က္" ကေန ေသြဖယ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္တဲ့အခါမွာ ၿဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္။ "ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈ စံသတ္မွတ္
ခ်က္" ဆုိတာကုိ ဆင္ၿခင္တံုတရားရွိတဲ့ ပညာသတိရွိတဲ့ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းတစ္ဦးအေနနဲ႕ တူညီတဲ့ အ
ေၿခအေနမ်ားမွာ လုပ္ေဆာင္စရာရွိတာကို လုပ္ေဆာင္ရင္ လုပ္ေဆာင္မယ္ ဒါမွမဟုတ္ မလုပ္ေဆာင္ဘူး
လုိ႕ အနက္ဖြင့္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ တာ၀န္ရွိက်န္းမာေရး၀န္ထမ္းဟာ ေပါ့ဆသလား မေပါ့ဆဘူးလား
ဆုိတာ ၿဖစ္ပါတယ္။
လူတစ္ေယာက္ဟာ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈရဲ႕ သားေကာင္ၿဖစ္ခဲ့တယ္ဆုိတာကို ဘယ္လုိဆံုးၿဖတ္မ လဲ။
က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းရဲ႕ ေပါ့ဆမႈက လူနာကို ထိခုိက္နစ္နာေစတဲ့အခါ ေဆးကုသမႈမွားတယ္လို႕ ေၿပာၾကပါ
တယ္။ ဒါေပမဲ့ မွားယြင္းတဲ့ အက်ဳိးဆက္ၿဖစ္လာတာတစ္ခုတည္း ၾကည့္ၿပီး ေဆးကုသမႈမွားတယ္လုိ႕ ယတိ
ၿပတ္မစြပ္စဲြနုိင္ပါဘူး။ အလားတူပဲ။ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြက လူနာကို သူဟာ အရင္ေဆး၀န္ထမ္းတစ္
ဦးဆီကေန ေပါ့ဆတဲ့ ကုသမႈကို ရရွိထားၿပီးၿဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ၊ ၿပီးေတာ့ လံုး၀ရုိးသားစြာနဲ႕ သူတုိ႕ကုိယ္တုိင္
လဲ အခုအမွားတစ္ခု ၿပဳမိၿပီလုိ႕ ၀န္ခံေၿပာၿပတတ္ၾကပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခ်က္က အလွ်င္အၿမန္ ရုိးရုိးသားသား ၀န္ခံေတာင္းပန္မႈေၾကာင့္ လူနာဟာ ေနာက္ထပ္အတြန္႕
မတက္ေတာ့ဘူး။ ဒါမွမဟုတ္ တရားရံုးအထိ သြားစရာမလုိဘဲ ေက်လည္စရာအခြင့္အေရး ၿဖစ္သြားပါတယ္။
က်န္းမာေရးအာမခံလုပ္ငန္းေတြက ၿဖစ္နုိင္ရင္ လူနာနဲ႕ တုိက္ရုိက္ေဆြးေႏြးေက်ေအးလုိတယ္။ အဲဒါက လူ
နာရဲ႕ ထိခုိက္နစ္နာမႈေတြကုိ အကုန္မသိရခင္ ၿပီးေတာ့ လူနာက ေရွ႕ေနငွား တုိင္တမ္းခံရရင္ ေလ်ာ္ေၾကး
ေငြပမာဏတက္လာတာကိုလဲ ကာကြယ္ၿပီးသား ၿဖစ္ပါတယ္။
သတိထားစရာတစ္ခုက ေဆးကုသမႈမွားယြင္းတာေတြကို တရားစဲြတာဟာ အလြန္ကို ကုန္က်စရိတ္ၾကီး ၊ ဖိ
အားမ်ားၿပီး အခ်ိန္လည္း ကုန္ပါတယ္။ တစ္နွစ္ကို အေမရိကားမွာ လူနာ နွစ္သိန္းခန္႕ဟာ ေဆးကုသမႈအ
မွားအယြင္းေတြေၾကာင့္ အသက္ဆံုးၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအထဲက ၁၅ % သာလွ်င္ တရားစဲြၾကၿပီးေတာ့
အဲဒီအမႈေတြရဲ႕ ၈၀ % ဟာ လူနာမွာ ဘာေလ်ာ္ေၾကးမွမရဘဲ အဆံုးသတ္တတ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အေတြ႕
အၾကံဳမ်ားတဲ့ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈေရွ႕ေနေတြဟာ လူနာရဲ႕ထိခုိက္နစ္နာမႈေတြကို ေသခ်ာမွတ္တမ္းတင္
ထားတာမရွိဘဲနဲ႕ အမႈလုိက္ေပးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
လူနာေတြအေနနဲ႕ အဲဒီလုိအမွားမ်ိဳး မေတြ႕ၾကံဳရေအာင္ နည္းပါးေအာင္ ဘာမ်ားလုပ္သင့္တယ္ လုိ႕ ယူဆပါသလဲ။
ေဆးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈေတြနဲ႕ပက္သက္ၿပီး သတိထားတာဟာ သံသယမရွိေအာင္ အေကာင္းဆံုးေၿခ
လွမ္းၿဖစ္ပါတယ္။ လူနာအေနနဲ႕ သူတုိ႕က်န္းမာေရးအေၿခအေနကို နားလည္ေအာင္ ေလ့လာသင့္တယ္။
ၿပီးေတာ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို မွတ္တမ္းတင္ထားသင့္တယ္။ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြကို ကုိယ့္စိတ္ထဲ
အေရးၾကီးတယ္လုိ႕ ခံစားရတဲ့ ေမးခြန္းေတြကို ခ်ေရးၿပီး ေမးသင့္တယ္။ အေၿဖကိုလည္း အတိအက် အၿပည့္
အစံုရေအာင္ ေတာင္းဆုိသင့္တယ္။
ဒီက်န္းမာေရးစနစ္ၾကီးကို မ၀ံ့မရဲၿဖစ္မေနဖို႕ လုိပါတယ္။ ေၿပာစရာရွိတာ ေၿပာၿပီး ကုိယ့္က်န္းမာေရးအတြက္
ကုိယ္တုိင္ အားထုတ္လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ တစ္ခုခုမွားတယ္ထင္ရင္ ဆရာ၀န္ကို ေၿပာပါ။ ဆရာ၀န္တုိ႕
သူနာၿပဳတုိ႕ကို ယံုၾကည္ဖုိ႕ လုိတာမွန္ေပမဲ့ ကုိယ့္ကုိယ္ကာယကိုယ္ နားေထာင္ၿပီး ဥာဏ္သံုးပါ။ ဒါ့အၿပင္ ဆ
ရာ၀န္ဆီကို အေရးၾကီးတဲ့ ကုသမႈေတြအတြက္ သြားတဲ့အခါ မိသားစု ဒါမွမဟုတ္ သူငယ္ခ်င္းကို ေခၚသြားဖုိ႕
သင့္ပါတယ္။
သမႈလြဲမွားမႈမ်ားသည္ အေမရိကားတြင္ တတိယအမ်ားဆံုး လူေသမႈၿဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းၿဖစ္သည္။
၂၀၁၂ ခုနွစ္တြင္ ေဆးကုသမႈလဲြမွားမႈမ်ားအတြက္ ေပးရေသာ ေလ်ာ္ေၾကးေငြစုစုေပါင္း ေဒၚလာ သံုးဘီလ်ံ
အထိ ရွိခဲ့သည္။ ဆုိလုိသည္မွာ ပ်မ္းမွ်အားၿဖင့္ ၄၃ မိနစ္တုိင္းမွာ ေလ်ာ္ေၾကးေငြတစ္ခါေပးရၿခင္း ၿဖစ္သည္။
ဒါဟာ နည္းနည္းေတာ့ စိတ္ပူစရာေကာင္းေနသည္မဟုတ္ပါလား။
သုိ႕ေပမဲ့ လူေတြအေနနဲ႕ အဲဒီစာရင္းထဲမွာ မပါေအာင္ ၾကိဳတင္ေရွာင္ရွားနုိင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ အမ်ားၾကီး
ရွိေနပါသည္။ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈေတြအတြက္ ေရွ႕ေနၿဖစ္သူ Konvicka က အဲဒီနည္းလမ္းေတြကို ေၿပာ
ၿပရွင္းလင္းထားပါသည္။
ပထမဆံုးအေနနဲ႕ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈ (medical malpractice) ဆုိတာကို ဥပေဒအရ ဘယ္ လုိအနက္ဖြင့္ပါသလဲ။
ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈဆိုတာဟာ ေဆးကုသေပးသူတစ္ဦးက လူနာကို "ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈ စံသတ္မွတ္
ခ်က္" ကေန ေသြဖယ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္တဲ့အခါမွာ ၿဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္။ "ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈ စံသတ္မွတ္
ခ်က္" ဆုိတာကုိ ဆင္ၿခင္တံုတရားရွိတဲ့ ပညာသတိရွိတဲ့ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းတစ္ဦးအေနနဲ႕ တူညီတဲ့ အ
ေၿခအေနမ်ားမွာ လုပ္ေဆာင္စရာရွိတာကို လုပ္ေဆာင္ရင္ လုပ္ေဆာင္မယ္ ဒါမွမဟုတ္ မလုပ္ေဆာင္ဘူး
လုိ႕ အနက္ဖြင့္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ တာ၀န္ရွိက်န္းမာေရး၀န္ထမ္းဟာ ေပါ့ဆသလား မေပါ့ဆဘူးလား
ဆုိတာ ၿဖစ္ပါတယ္။
လူတစ္ေယာက္ဟာ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈရဲ႕ သားေကာင္ၿဖစ္ခဲ့တယ္ဆုိတာကို ဘယ္လုိဆံုးၿဖတ္မ လဲ။
က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းရဲ႕ ေပါ့ဆမႈက လူနာကို ထိခုိက္နစ္နာေစတဲ့အခါ ေဆးကုသမႈမွားတယ္လို႕ ေၿပာၾကပါ
တယ္။ ဒါေပမဲ့ မွားယြင္းတဲ့ အက်ဳိးဆက္ၿဖစ္လာတာတစ္ခုတည္း ၾကည့္ၿပီး ေဆးကုသမႈမွားတယ္လုိ႕ ယတိ
ၿပတ္မစြပ္စဲြနုိင္ပါဘူး။ အလားတူပဲ။ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြက လူနာကို သူဟာ အရင္ေဆး၀န္ထမ္းတစ္
ဦးဆီကေန ေပါ့ဆတဲ့ ကုသမႈကို ရရွိထားၿပီးၿဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ၊ ၿပီးေတာ့ လံုး၀ရုိးသားစြာနဲ႕ သူတုိ႕ကုိယ္တုိင္
လဲ အခုအမွားတစ္ခု ၿပဳမိၿပီလုိ႕ ၀န္ခံေၿပာၿပတတ္ၾကပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခ်က္က အလွ်င္အၿမန္ ရုိးရုိးသားသား ၀န္ခံေတာင္းပန္မႈေၾကာင့္ လူနာဟာ ေနာက္ထပ္အတြန္႕
မတက္ေတာ့ဘူး။ ဒါမွမဟုတ္ တရားရံုးအထိ သြားစရာမလုိဘဲ ေက်လည္စရာအခြင့္အေရး ၿဖစ္သြားပါတယ္။
က်န္းမာေရးအာမခံလုပ္ငန္းေတြက ၿဖစ္နုိင္ရင္ လူနာနဲ႕ တုိက္ရုိက္ေဆြးေႏြးေက်ေအးလုိတယ္။ အဲဒါက လူ
နာရဲ႕ ထိခုိက္နစ္နာမႈေတြကုိ အကုန္မသိရခင္ ၿပီးေတာ့ လူနာက ေရွ႕ေနငွား တုိင္တမ္းခံရရင္ ေလ်ာ္ေၾကး
ေငြပမာဏတက္လာတာကိုလဲ ကာကြယ္ၿပီးသား ၿဖစ္ပါတယ္။
သတိထားစရာတစ္ခုက ေဆးကုသမႈမွားယြင္းတာေတြကို တရားစဲြတာဟာ အလြန္ကို ကုန္က်စရိတ္ၾကီး ၊ ဖိ
အားမ်ားၿပီး အခ်ိန္လည္း ကုန္ပါတယ္။ တစ္နွစ္ကို အေမရိကားမွာ လူနာ နွစ္သိန္းခန္႕ဟာ ေဆးကုသမႈအ
မွားအယြင္းေတြေၾကာင့္ အသက္ဆံုးၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအထဲက ၁၅ % သာလွ်င္ တရားစဲြၾကၿပီးေတာ့
အဲဒီအမႈေတြရဲ႕ ၈၀ % ဟာ လူနာမွာ ဘာေလ်ာ္ေၾကးမွမရဘဲ အဆံုးသတ္တတ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အေတြ႕
အၾကံဳမ်ားတဲ့ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈေရွ႕ေနေတြဟာ လူနာရဲ႕ထိခုိက္နစ္နာမႈေတြကို ေသခ်ာမွတ္တမ္းတင္
ထားတာမရွိဘဲနဲ႕ အမႈလုိက္ေပးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
လူနာေတြအေနနဲ႕ အဲဒီလုိအမွားမ်ိဳး မေတြ႕ၾကံဳရေအာင္ နည္းပါးေအာင္ ဘာမ်ားလုပ္သင့္တယ္ လုိ႕ ယူဆပါသလဲ။
ေဆးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈေတြနဲ႕ပက္သက္ၿပီး သတိထားတာဟာ သံသယမရွိေအာင္ အေကာင္းဆံုးေၿခ
လွမ္းၿဖစ္ပါတယ္။ လူနာအေနနဲ႕ သူတုိ႕က်န္းမာေရးအေၿခအေနကို နားလည္ေအာင္ ေလ့လာသင့္တယ္။
ၿပီးေတာ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို မွတ္တမ္းတင္ထားသင့္တယ္။ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြကို ကုိယ့္စိတ္ထဲ
အေရးၾကီးတယ္လုိ႕ ခံစားရတဲ့ ေမးခြန္းေတြကို ခ်ေရးၿပီး ေမးသင့္တယ္။ အေၿဖကိုလည္း အတိအက် အၿပည့္
အစံုရေအာင္ ေတာင္းဆုိသင့္တယ္။
ဒီက်န္းမာေရးစနစ္ၾကီးကို မ၀ံ့မရဲၿဖစ္မေနဖို႕ လုိပါတယ္။ ေၿပာစရာရွိတာ ေၿပာၿပီး ကုိယ့္က်န္းမာေရးအတြက္
ကုိယ္တုိင္ အားထုတ္လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ တစ္ခုခုမွားတယ္ထင္ရင္ ဆရာ၀န္ကို ေၿပာပါ။ ဆရာ၀န္တုိ႕
သူနာၿပဳတုိ႕ကို ယံုၾကည္ဖုိ႕ လုိတာမွန္ေပမဲ့ ကုိယ့္ကုိယ္ကာယကိုယ္ နားေထာင္ၿပီး ဥာဏ္သံုးပါ။ ဒါ့အၿပင္ ဆ
ရာ၀န္ဆီကို အေရးၾကီးတဲ့ ကုသမႈေတြအတြက္ သြားတဲ့အခါ မိသားစု ဒါမွမဟုတ္ သူငယ္ခ်င္းကို ေခၚသြားဖုိ႕
သင့္ပါတယ္။
အေမရိကန္ေဆးပညာဆိုင္ရာအဖဲြ႕အစည္းဂ်ာနယ္အရ နွလံုးေရာဂါနဲ႕ ကင္ဆာေရာဂါတုိ႕ၿပီးလွ်င္ ေဆးကု
သမႈလြဲမွားမႈမ်ားသည္ အေမရိကားတြင္ တတိယအမ်ားဆံုး လူေသမႈၿဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းၿဖစ္သည္။
၂၀၁၂ ခုနွစ္တြင္ ေဆးကုသမႈလဲြမွားမႈမ်ားအတြက္ ေပးရေသာ ေလ်ာ္ေၾကးေငြစုစုေပါင္း ေဒၚလာ သံုးဘီလ်ံ
အထိ ရွိခဲ့သည္။ ဆုိလုိသည္မွာ ပ်မ္းမွ်အားၿဖင့္ ၄၃ မိနစ္တုိင္းမွာ ေလ်ာ္ေၾကးေငြတစ္ခါေပးရၿခင္း ၿဖစ္သည္။
ဒါဟာ နည္းနည္းေတာ့ စိတ္ပူစရာေကာင္းေနသည္မဟုတ္ပါလား။
သုိ႕ေပမဲ့ လူေတြအေနနဲ႕ အဲဒီစာရင္းထဲမွာ မပါေအာင္ ၾကိဳတင္ေရွာင္ရွားနုိင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ အမ်ားၾကီး
ရွိေနပါသည္။ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈေတြအတြက္ ေရွ႕ေနၿဖစ္သူ Konvicka က အဲဒီနည္းလမ္းေတြကို ေၿပာ
ၿပရွင္းလင္းထားပါသည္။
ပထမဆံုးအေနနဲ႕ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈ (medical malpractice) ဆုိတာကို ဥပေဒအရ ဘယ္ လုိအနက္ဖြင့္ပါသလဲ။
ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈဆိုတာဟာ ေဆးကုသေပးသူတစ္ဦးက လူနာကို "ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈ စံသတ္မွတ္
ခ်က္" ကေန ေသြဖယ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္တဲ့အခါမွာ ၿဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္။ "ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈ စံသတ္မွတ္
ခ်က္" ဆုိတာကုိ ဆင္ၿခင္တံုတရားရွိတဲ့ ပညာသတိရွိတဲ့ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းတစ္ဦးအေနနဲ႕ တူညီတဲ့ အ
ေၿခအေနမ်ားမွာ လုပ္ေဆာင္စရာရွိတာကို လုပ္ေဆာင္ရင္ လုပ္ေဆာင္မယ္ ဒါမွမဟုတ္ မလုပ္ေဆာင္ဘူး
လုိ႕ အနက္ဖြင့္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ တာ၀န္ရွိက်န္းမာေရး၀န္ထမ္းဟာ ေပါ့ဆသလား မေပါ့ဆဘူးလား
ဆုိတာ ၿဖစ္ပါတယ္။
လူတစ္ေယာက္ဟာ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈရဲ႕ သားေကာင္ၿဖစ္ခဲ့တယ္ဆုိတာကို ဘယ္လုိဆံုးၿဖတ္မ လဲ။
က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းရဲ႕ ေပါ့ဆမႈက လူနာကို ထိခုိက္နစ္နာေစတဲ့အခါ ေဆးကုသမႈမွားတယ္လို႕ ေၿပာၾကပါ
တယ္။ ဒါေပမဲ့ မွားယြင္းတဲ့ အက်ဳိးဆက္ၿဖစ္လာတာတစ္ခုတည္း ၾကည့္ၿပီး ေဆးကုသမႈမွားတယ္လုိ႕ ယတိ
ၿပတ္မစြပ္စဲြနုိင္ပါဘူး။ အလားတူပဲ။ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြက လူနာကို သူဟာ အရင္ေဆး၀န္ထမ္းတစ္
ဦးဆီကေန ေပါ့ဆတဲ့ ကုသမႈကို ရရွိထားၿပီးၿဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ၊ ၿပီးေတာ့ လံုး၀ရုိးသားစြာနဲ႕ သူတုိ႕ကုိယ္တုိင္
လဲ အခုအမွားတစ္ခု ၿပဳမိၿပီလုိ႕ ၀န္ခံေၿပာၿပတတ္ၾကပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခ်က္က အလွ်င္အၿမန္ ရုိးရုိးသားသား ၀န္ခံေတာင္းပန္မႈေၾကာင့္ လူနာဟာ ေနာက္ထပ္အတြန္႕
မတက္ေတာ့ဘူး။ ဒါမွမဟုတ္ တရားရံုးအထိ သြားစရာမလုိဘဲ ေက်လည္စရာအခြင့္အေရး ၿဖစ္သြားပါတယ္။
က်န္းမာေရးအာမခံလုပ္ငန္းေတြက ၿဖစ္နုိင္ရင္ လူနာနဲ႕ တုိက္ရုိက္ေဆြးေႏြးေက်ေအးလုိတယ္။ အဲဒါက လူ
နာရဲ႕ ထိခုိက္နစ္နာမႈေတြကုိ အကုန္မသိရခင္ ၿပီးေတာ့ လူနာက ေရွ႕ေနငွား တုိင္တမ္းခံရရင္ ေလ်ာ္ေၾကး
ေငြပမာဏတက္လာတာကိုလဲ ကာကြယ္ၿပီးသား ၿဖစ္ပါတယ္။
သတိထားစရာတစ္ခုက ေဆးကုသမႈမွားယြင္းတာေတြကို တရားစဲြတာဟာ အလြန္ကို ကုန္က်စရိတ္ၾကီး ၊ ဖိ
အားမ်ားၿပီး အခ်ိန္လည္း ကုန္ပါတယ္။ တစ္နွစ္ကို အေမရိကားမွာ လူနာ နွစ္သိန္းခန္႕ဟာ ေဆးကုသမႈအ
မွားအယြင္းေတြေၾကာင့္ အသက္ဆံုးၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအထဲက ၁၅ % သာလွ်င္ တရားစဲြၾကၿပီးေတာ့
အဲဒီအမႈေတြရဲ႕ ၈၀ % ဟာ လူနာမွာ ဘာေလ်ာ္ေၾကးမွမရဘဲ အဆံုးသတ္တတ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အေတြ႕
အၾကံဳမ်ားတဲ့ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈေရွ႕ေနေတြဟာ လူနာရဲ႕ထိခုိက္နစ္နာမႈေတြကို ေသခ်ာမွတ္တမ္းတင္
ထားတာမရွိဘဲနဲ႕ အမႈလုိက္ေပးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
လူနာေတြအေနနဲ႕ အဲဒီလုိအမွားမ်ိဳး မေတြ႕ၾကံဳရေအာင္ နည္းပါးေအာင္ ဘာမ်ားလုပ္သင့္တယ္ လုိ႕ ယူဆပါသလဲ။
ေဆးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈေတြနဲ႕ပက္သက္ၿပီး သတိထားတာဟာ သံသယမရွိေအာင္ အေကာင္းဆံုးေၿခ
လွမ္းၿဖစ္ပါတယ္။ လူနာအေနနဲ႕ သူတုိ႕က်န္းမာေရးအေၿခအေနကို နားလည္ေအာင္ ေလ့လာသင့္တယ္။
ၿပီးေတာ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို မွတ္တမ္းတင္ထားသင့္တယ္။ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြကို ကုိယ့္စိတ္ထဲ
အေရးၾကီးတယ္လုိ႕ ခံစားရတဲ့ ေမးခြန္းေတြကို ခ်ေရးၿပီး ေမးသင့္တယ္။ အေၿဖကိုလည္း အတိအက် အၿပည့္
အစံုရေအာင္ ေတာင္းဆုိသင့္တယ္။
ဒီက်န္းမာေရးစနစ္ၾကီးကို မ၀ံ့မရဲၿဖစ္မေနဖို႕ လုိပါတယ္။ ေၿပာစရာရွိတာ ေၿပာၿပီး ကုိယ့္က်န္းမာေရးအတြက္
ကုိယ္တုိင္ အားထုတ္လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ တစ္ခုခုမွားတယ္ထင္ရင္ ဆရာ၀န္ကို ေၿပာပါ။ ဆရာ၀န္တုိ႕
သူနာၿပဳတုိ႕ကို ယံုၾကည္ဖုိ႕ လုိတာမွန္ေပမဲ့ ကုိယ့္ကုိယ္ကာယကိုယ္ နားေထာင္ၿပီး ဥာဏ္သံုးပါ။ ဒါ့အၿပင္ ဆ
ရာ၀န္ဆီကို အေရးၾကီးတဲ့ ကုသမႈေတြအတြက္ သြားတဲ့အခါ မိသားစု ဒါမွမဟုတ္ သူငယ္ခ်င္းကို ေခၚသြားဖုိ႕
သင့္ပါတယ္။
သမႈလြဲမွားမႈမ်ားသည္ အေမရိကားတြင္ တတိယအမ်ားဆံုး လူေသမႈၿဖစ္ေစေသာ အေၾကာင္းရင္းၿဖစ္သည္။
၂၀၁၂ ခုနွစ္တြင္ ေဆးကုသမႈလဲြမွားမႈမ်ားအတြက္ ေပးရေသာ ေလ်ာ္ေၾကးေငြစုစုေပါင္း ေဒၚလာ သံုးဘီလ်ံ
အထိ ရွိခဲ့သည္။ ဆုိလုိသည္မွာ ပ်မ္းမွ်အားၿဖင့္ ၄၃ မိနစ္တုိင္းမွာ ေလ်ာ္ေၾကးေငြတစ္ခါေပးရၿခင္း ၿဖစ္သည္။
ဒါဟာ နည္းနည္းေတာ့ စိတ္ပူစရာေကာင္းေနသည္မဟုတ္ပါလား။
သုိ႕ေပမဲ့ လူေတြအေနနဲ႕ အဲဒီစာရင္းထဲမွာ မပါေအာင္ ၾကိဳတင္ေရွာင္ရွားနုိင္တဲ့ နည္းလမ္းေတြ အမ်ားၾကီး
ရွိေနပါသည္။ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈေတြအတြက္ ေရွ႕ေနၿဖစ္သူ Konvicka က အဲဒီနည္းလမ္းေတြကို ေၿပာ
ၿပရွင္းလင္းထားပါသည္။
ပထမဆံုးအေနနဲ႕ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈ (medical malpractice) ဆုိတာကို ဥပေဒအရ ဘယ္ လုိအနက္ဖြင့္ပါသလဲ။
ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈဆိုတာဟာ ေဆးကုသေပးသူတစ္ဦးက လူနာကို "ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈ စံသတ္မွတ္
ခ်က္" ကေန ေသြဖယ္ၿပီး လုပ္ေဆာင္တဲ့အခါမွာ ၿဖစ္ပြားတတ္ပါတယ္။ "ၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈ စံသတ္မွတ္
ခ်က္" ဆုိတာကုိ ဆင္ၿခင္တံုတရားရွိတဲ့ ပညာသတိရွိတဲ့ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းတစ္ဦးအေနနဲ႕ တူညီတဲ့ အ
ေၿခအေနမ်ားမွာ လုပ္ေဆာင္စရာရွိတာကို လုပ္ေဆာင္ရင္ လုပ္ေဆာင္မယ္ ဒါမွမဟုတ္ မလုပ္ေဆာင္ဘူး
လုိ႕ အနက္ဖြင့္ပါတယ္။ အဓိကကေတာ့ တာ၀န္ရွိက်န္းမာေရး၀န္ထမ္းဟာ ေပါ့ဆသလား မေပါ့ဆဘူးလား
ဆုိတာ ၿဖစ္ပါတယ္။
လူတစ္ေယာက္ဟာ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈရဲ႕ သားေကာင္ၿဖစ္ခဲ့တယ္ဆုိတာကို ဘယ္လုိဆံုးၿဖတ္မ လဲ။
က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းရဲ႕ ေပါ့ဆမႈက လူနာကို ထိခုိက္နစ္နာေစတဲ့အခါ ေဆးကုသမႈမွားတယ္လို႕ ေၿပာၾကပါ
တယ္။ ဒါေပမဲ့ မွားယြင္းတဲ့ အက်ဳိးဆက္ၿဖစ္လာတာတစ္ခုတည္း ၾကည့္ၿပီး ေဆးကုသမႈမွားတယ္လုိ႕ ယတိ
ၿပတ္မစြပ္စဲြနုိင္ပါဘူး။ အလားတူပဲ။ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြက လူနာကို သူဟာ အရင္ေဆး၀န္ထမ္းတစ္
ဦးဆီကေန ေပါ့ဆတဲ့ ကုသမႈကို ရရွိထားၿပီးၿဖစ္တဲ့အေၾကာင္း ၊ ၿပီးေတာ့ လံုး၀ရုိးသားစြာနဲ႕ သူတုိ႕ကုိယ္တုိင္
လဲ အခုအမွားတစ္ခု ၿပဳမိၿပီလုိ႕ ၀န္ခံေၿပာၿပတတ္ၾကပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခ်က္က အလွ်င္အၿမန္ ရုိးရုိးသားသား ၀န္ခံေတာင္းပန္မႈေၾကာင့္ လူနာဟာ ေနာက္ထပ္အတြန္႕
မတက္ေတာ့ဘူး။ ဒါမွမဟုတ္ တရားရံုးအထိ သြားစရာမလုိဘဲ ေက်လည္စရာအခြင့္အေရး ၿဖစ္သြားပါတယ္။
က်န္းမာေရးအာမခံလုပ္ငန္းေတြက ၿဖစ္နုိင္ရင္ လူနာနဲ႕ တုိက္ရုိက္ေဆြးေႏြးေက်ေအးလုိတယ္။ အဲဒါက လူ
နာရဲ႕ ထိခုိက္နစ္နာမႈေတြကုိ အကုန္မသိရခင္ ၿပီးေတာ့ လူနာက ေရွ႕ေနငွား တုိင္တမ္းခံရရင္ ေလ်ာ္ေၾကး
ေငြပမာဏတက္လာတာကိုလဲ ကာကြယ္ၿပီးသား ၿဖစ္ပါတယ္။
သတိထားစရာတစ္ခုက ေဆးကုသမႈမွားယြင္းတာေတြကို တရားစဲြတာဟာ အလြန္ကို ကုန္က်စရိတ္ၾကီး ၊ ဖိ
အားမ်ားၿပီး အခ်ိန္လည္း ကုန္ပါတယ္။ တစ္နွစ္ကို အေမရိကားမွာ လူနာ နွစ္သိန္းခန္႕ဟာ ေဆးကုသမႈအ
မွားအယြင္းေတြေၾကာင့္ အသက္ဆံုးၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအထဲက ၁၅ % သာလွ်င္ တရားစဲြၾကၿပီးေတာ့
အဲဒီအမႈေတြရဲ႕ ၈၀ % ဟာ လူနာမွာ ဘာေလ်ာ္ေၾကးမွမရဘဲ အဆံုးသတ္တတ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အေတြ႕
အၾကံဳမ်ားတဲ့ ေဆးကုသမႈမွားယြင္းမႈေရွ႕ေနေတြဟာ လူနာရဲ႕ထိခုိက္နစ္နာမႈေတြကို ေသခ်ာမွတ္တမ္းတင္
ထားတာမရွိဘဲနဲ႕ အမႈလုိက္ေပးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
လူနာေတြအေနနဲ႕ အဲဒီလုိအမွားမ်ိဳး မေတြ႕ၾကံဳရေအာင္ နည္းပါးေအာင္ ဘာမ်ားလုပ္သင့္တယ္ လုိ႕ ယူဆပါသလဲ။
ေဆးကုသေစာင့္ေရွာက္မႈေတြနဲ႕ပက္သက္ၿပီး သတိထားတာဟာ သံသယမရွိေအာင္ အေကာင္းဆံုးေၿခ
လွမ္းၿဖစ္ပါတယ္။ လူနာအေနနဲ႕ သူတုိ႕က်န္းမာေရးအေၿခအေနကို နားလည္ေအာင္ ေလ့လာသင့္တယ္။
ၿပီးေတာ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြကို မွတ္တမ္းတင္ထားသင့္တယ္။ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြကို ကုိယ့္စိတ္ထဲ
အေရးၾကီးတယ္လုိ႕ ခံစားရတဲ့ ေမးခြန္းေတြကို ခ်ေရးၿပီး ေမးသင့္တယ္။ အေၿဖကိုလည္း အတိအက် အၿပည့္
အစံုရေအာင္ ေတာင္းဆုိသင့္တယ္။
ဒီက်န္းမာေရးစနစ္ၾကီးကို မ၀ံ့မရဲၿဖစ္မေနဖို႕ လုိပါတယ္။ ေၿပာစရာရွိတာ ေၿပာၿပီး ကုိယ့္က်န္းမာေရးအတြက္
ကုိယ္တုိင္ အားထုတ္လုပ္ေဆာင္သင့္ပါတယ္။ တစ္ခုခုမွားတယ္ထင္ရင္ ဆရာ၀န္ကို ေၿပာပါ။ ဆရာ၀န္တုိ႕
သူနာၿပဳတုိ႕ကို ယံုၾကည္ဖုိ႕ လုိတာမွန္ေပမဲ့ ကုိယ့္ကုိယ္ကာယကိုယ္ နားေထာင္ၿပီး ဥာဏ္သံုးပါ။ ဒါ့အၿပင္ ဆ
ရာ၀န္ဆီကို အေရးၾကီးတဲ့ ကုသမႈေတြအတြက္ သြားတဲ့အခါ မိသားစု ဒါမွမဟုတ္ သူငယ္ခ်င္းကို ေခၚသြားဖုိ႕
သင့္ပါတယ္။
No comments :
Post a Comment