နံရံ ေဆးမႈတ္ အႏုပညာရွင္ႏွင့္ ေတြ႕ဆံုျခင္း

အာကာေက်ာ္ ဆိုတာ လမ္းမႀကီးေတြ ေဘးက အုတ္နံရံေတြ ေပၚမွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ပံုနဲ႔ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမားပံုေတြကို Street Art ေရးဆြဲခဲ့တဲ့သူလို႔ လြယ္လြယ္ ေျပာရမွာပါ။ တနသၤာရီတိုင္း ထားဝယ္ၿမိဳ႕ကေန ရန္ကုန္မွာ ေက်ာင္းပညာ သင္ယူရင္း ကိုယ္ အားသန္တဲ့ အႏုပညာ တခုနဲ႔ ထိုးေဖာက္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ အသက္ ၂၀ အရြယ္ အာကာေက်ာ္က အခု ေနာက္ဆံုး သူေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ဗုိလ္္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းပံု၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ပံု၊ ဦးသိန္းစိန္ပံု၊ အိုဘားမားပံုေတြေၾကာင့္   အင္တာနက္ေပၚမွာ အားေပးသူ အမ်ားအျပား ရရွိေနတဲ့ လူငယ္ေလး တဦးလည္း ျဖစ္ပါ တယ္။

လမ္းေပၚမွာ ခ်ိဳင့္ခြက္ ပုံသ႑ာန္ႀကီးေတြ၊ စာတန္းေတြကိုလည္း 3D နဲ႔ ရသေျမာက္ေအာင္ ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ အာကာေက်ာ္က သူ႔ အားအသန္ဆံုးက ေပ့ါထရိတ္ (portrait) လူပံုေတြ ျဖစ္ေပမယ့္ ပညာအကုန္လံုးကို တတ္ေျမာက္ ကြ်မ္းက်င္ေအာင္ ေလ့လာေနတယ္ လို႔ေျပာပါတယ္။ သူ႔ဘဝ အခ်ိန္ေတြကို ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ျဖတ္သန္းခ်င္တယ္ လို႔ ေျပာလာတဲ့ အာကာေက်ာ္က ဒီဂရီဘြဲ႕ေတြကို မမက္ေမာပါဘူး။ အာမခံခ်က္ ရွိတယ္လို႔ လူေတြ သတ္မွတ္ေနၾကတဲ့ ပညာရပ္ေတြအစား ျမန္မာႏိုင္ငံယဥ္ေက်းမႈ အႏုပညာ တကၠသိုလ္က ပို႔ခ်တဲ့ ပန္းခ်ီ ပညာရပ္ ကို ပထမႏွစ္ ေက်ာင္းသားအျဖစ္ တက္ေရာက္ေနတာ ၾကည္႔ရင္ သူ႔ရဲ႕ ဝါသနာကို ခန္႔မွန္းမိၾကမွာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ယဥ္ေက်းမႈ အႏုပညာ တကၠသိုလ္ကို အာမခံခ်က္ မရွိဘူးလို႔ ဆိုလိုခ်င္တာ မဟုတ္ေပမယ့္ အႏုပညာဆိုတာ ခန္႔မွန္းရ ခက္ခဲၿပီး ရပ္တည္ေရး မလြယ္ကူတဲ့ အေၾကာင္း ဆိုလိုပါတယ္။ တ႐ုတ္တန္းမွာ တက္တူးထိုးၿပီး Street Art ဖန္တီးေရးဆြဲဖို႔ ေဆး၀ယ္ဖို႔ ပိုက္ဆံရွာခဲ့ရတဲ့ အာကာေက်ာ္ ကို ဧရာဝတီမွ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခဲ့ပါတယ္။

ေမး။     ။ Graffiti ရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ ကို အရင္ဆံုး ရွင္းျပေပးပါဦး။

ေျဖ။     ။ က်ေနာ္က Graffiti ဆိုတဲ့ နာမည္နဲ႔ေတာ့ သိပ္မအပ္စပ္ဘူး ေပါ့။ ဂရပ္ဖတီက နံရံေတြမွာ စာလံုးေတြ ဆြဲတယ္။ က်ေနာ္ အခု လုပ္ေနတာက ဂရပ္ဖတီ မဟုတ္ဘူး။ Mural art ေပါ့။ နံရံေဆးေရး ပန္းခ်ီအမ်ိဳးအစားပဲ။ နံရံမွာ ပံုဆြဲတယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ ဂရပ္ဖတီပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဘာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ နံရံမွာပန္းခ်ီဆြဲတယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ Street Art သေဘာပါပဲ။

ေမး။     ။ ပန္းခ်ီနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လက္ဦးဆရာေတြ ေရာရွိလား။

ေျဖ။     ။ က်ေနာ့္ ဘဝထဲမွာ က်ေနာ့္ကို ပန္းခ်ီ စသင္ေပးတာ က်ေနာ့္ အေဖပါ။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ပန္းခ်ီ ေအာင္သန္းေဌး ေရေဆး စာအုပ္ ဖတ္ခဲ့ရတယ္။ ပန္တ်ာေက်ာင္းမွာ ေႏြရာသီ ပန္းခ်ီသင္တန္းေတြ သြားတက္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ပန္းခ်ီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ယဥ္ေက်းမႈတကၠသိုလ္ တက္ျဖစ္တယ္။

ေမး။     ။ ေက်ာင္း ၿပီးသြားၿပီ လား။

ေျဖ။     ။ ခုမွ first year တက္တုန္းပါ။

ေမး။     ။ Street Art ကို ရန္ကုန္မွာ ဘယ္အခ်ိန္ေလာက္က စဆြဲခဲ့ တာလဲ။

ေျဖ။     ။ က်ေနာ္ စဆြဲခဲ့တာ ၈ တန္းေလာက္မွာ ၁ ပံု စ ဆြဲျဖစ္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ နယ္မွာ ေက်ာင္းျပန္တက္တယ္။ ၁၀ တန္းက နယ္မွာပဲ တက္ခဲ့တာကိုး။ နယ္မွာလည္း ဆြဲျဖစ္တယ္။ ခုေနာက္ပိုင္း ရန္ကုန္မွာ ဆြဲျဖစ္တာကေတာ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ပံု ေတာ္၀င္စင္တာ နားကပံုလည္း ရွိတယ္။

ေမး။     ။ ၈ တန္းႏွစ္မွာ စဆြဲျဖစ္ခဲ့တာက…

ေျဖ။     ။ အဲဒီတုန္းက ဂရပ္ဖတီ စည္းမ်ဥ္း (Graffiti Rules) အတိုင္း Night ဆိုတဲ့ စာလံုးေပါင္းကို ဆြဲခဲ့တာပါ။ အဲဒါကေတာ့ ဘယ္သူမွ မသိပါဘူး။ ေဆးဗူး တဗူး ၀ယ္ဆြဲခဲ့တာပဲ။ အဲဒီ ေဆးဗူးေတာင္ က်ေနာ့္ သူငယ္ခ်င္း ၀ယ္ေပးတာ။

ေမး။     ။ ခုေနာက္ဆံုး ဆြဲခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းပံု ကေကာ…..

ေျဖ။     ။ အဲဒီ ပံုတြက္ ေျပာရရင္ေတာ့ အမွတ္တရ ပါပဲ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ပံု ဆြဲဖို႔ တိုက္တြန္းတဲ့ သူေတြ ရွိတယ္။ က်ေနာ္လည္း ဆြဲခ်င္ တယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ပံုက ေနရာတကာ လိုက္ဆြဲလို႔ ရတဲ့ပံု မဟုတ္ဘူးဗ်ာ။ နံရံေတြမွာဆြဲရင္လည္း မတင့္တယ္ဘူး။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္။ အဲလို ျဖစ္ေနတာေပါ့။ အဲလို အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္ကို အခြင့္အေရး လာေပးတယ္။ ကိုလင္းထက္ ေပါ့။ ဆီးဂိမ္းမွာလည္း သူ႔ သီခ်င္းေတြ အေရြးခံရတာေပါ့။ သူက ေတးေရးဆရာပါ။ အဲဒီ အကိုက အိမ္ကို ေရာက္လာၿပီး မနက္ျဖန္လိုရက္မွာ ဂရပ္ဖတီ ဆြဲေပးရမွာဆိုရင္ ဒီေန႔ည ေရာက္လာ ၿပီးေတာ့ ပံုဆြဲဖို႔ ေျပာတယ္။ တိုင္ပင္တယ္ေပါ့။ ခ်က္ခ်င္း ႀကီးဆိုသလို ျဖစ္ေနေတာ့ ပုံဆြဲဖို႔ ျပင္ဆင္ဖို႔ အခ်ိန္ မရသေလာက္ပဲ။ အဲဒီခ်ိန္ ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲေတာ့ ေဆး၀ယ္ဖို႔ေတာင္ အခ်ိန္မရခဲ့ဘူး။ ေတာ္ေတာ္ေလး ႀကိဳးစားၿပီးေတာ့ ဆြဲျဖစ္သြားတာ။

ေမး။     ။ အဲဒီဓါတ္ပံု ေရွ႕မွာ Music Instrument ေတြခ်ၿပီး တီးေနတာ ေတြ႔ရတယ္။

ေျဖ။     ။ အဲဒါ ကိုလင္းထက္ Freedom Film Festival မွာ သူဆုရခဲ့တဲ့ သီခ်င္း။ အဲဒီသီခ်င္း နာမည္ကလည္း ေအာင္ဆန္းမ်ိဳးေဟ့ ျမန္မာ ဆိုတဲ့သီခ်င္းလား မသိဘူး။ အတိအက်ေတာ့ မသိဘူး။ အဲဒီသီခ်င္း အမ္တီဗီ႐ိုက္ေတာ့  ေနာက္ခံအေနနဲ႔ လာၿပီးေတာ့ဆြဲေပးဖို႔ ေျပာတာနဲ႔  ကူညီၿပီး ဆြဲျဖစ္ခဲ့တာပါ။ ဆိုတာကလည္း သူတို႔အဖြဲ႕ထဲကပဲ။ Denial ေစာ ဆိုတဲ့ သူတို႔အဖြဲ႕ထဲက လူတေယာက္ပါ။ Peace Music Group အဖြဲ႕ကပါ။

ေမး။      ။ ပံုဆြဲတဲ့ေနရာက ၾကည့္ရတာ စတူဒီယို တခုထဲမွာ ထင္တယ္ေနာ္။

ေျဖ။     ။ RAYS စတူဒီယိုမွာ ဆြဲခဲ့တာပါ။

ေမး။     ။ အဲ့ဒီလို ပံုတပံု ဆြဲတာက အၾကမ္းဖ်ဥ္း ေဆးဖိုး ဘယ္ေလာက္ ကုန္က်မလဲ။

ေျဖ။     ။ ၃ေသာင္းေက်ာ္ေက်ာ္ ေလာက္ပဲ ကုန္တာပါ။ က်န္တာေတာ့ မကုန္ပါဘူး။

ေမး။     ။ ေဆးက ျပည္တြင္းမွာ ရတဲ့ေဆးနဲ႔ ျပည္ပသံုးတဲ့ ေဆး ကြာျခားခ်က္ကို ရွင္းျပပါဦး။

ေျဖ။     ။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွိတဲ့ပံုေတြက ပံုဆြဲဖို႔ ထုတ္ထားတဲ့ ေဆးေတြ မဟုတ္ဘူး။ အျပင္မွာ သံုးတဲ့ေဆး၊ ဥပမာ စက္ဘီးေတြ ေဆးမႈတ္တာ ရွိမယ္။ အဲလိုေဆးေတြနဲ႔ပဲ ဆြဲတာဆိုေတာ့ ပံုဆြဲတာမွာ အဲေလာက္ မေကာင္းဘူးေပါ့။ သူမ်ား ႏိုင္ငံေတြမွာ ဆို အဲဒါ ဆြဲဖို႔သက္သက္ကို ထုတ္တာေတြ ရွိတယ္။ မြန္တားနားတို႔၊ အိုင္းရြန္းဂလက္တို႔ အမ်ားႀကီးပါဘဲ။ အဲဒါေတြက ေတာ္ေတာ္ ေစ်းႀကီးတယ္။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီေဆးေတြက ေတာ္ေတာ္ႀကီးကို ေကာင္းတယ္။ ဒီမွာဆို တဗူးကို က်ပ္ ၇၀၀၀၊ ၈၀၀၀ေပါက္ေစ်းရွိတယ္။

ေမး။     ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေဆးေတြ ေပါက္ေစ်းကေကာ..၊

ေျဖ။     ။ ၁၀၀၀ နဲ႔ ၂၀၀၀ ၾကားပတ္၀န္းက်င္ သြားေနတယ္။ လက္လွမ္း မီတာေပါ့။ အဲဒီ ေဆးေတြက်ေတာ့ေလ။

ေမး။     ။ Commercial ပိုင္း စဆြဲေနၿပီလား။

ေျဖ။     ။ ဟုတ္ကဲ့၊ စီးပြားေရးဆန္ဆန္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ သူငယ္ခ်င္း မိတ္ေဆြေတြ အကူအညီ ေတာင္းတာမ်ိဳး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အတြက္ ဆြဲေပးရတာမ်ိဳး၊ ေတြက်ေတာ့ က်ေနာ္ အလကား ဆြဲေပးလိုက္တာပါ။ Commercial ပိုင္းလည္း ဆဲြျဖစ္ ပါတယ္။ စီးပြားေရး တခုအတြက္ သူတို႔လည္း အက်ိဳး ရွိမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ စီးပြားေရး သေဘာဆြဲေပး ပါတယ္။

ေမး။     ။ ျမန္မာ Graffiti ပညာရွင္ တခ်ိဳ႕နဲ႔ သိကၽြမ္းတာေတြ ရွိလား။ ေလးစား အတုယူရတာေပါ့။

ေျဖ။     ။ ျပည္တြင္း မွာလည္း ရွိပါတယ္။ ျပည္ပမွာေတာ့ ပိုမ်ားတာေပါ့။ ျပည္ပမွာ အရမ္း ႀကိဳက္တာေတြ ကေတာ့ ဘန္ဆီ ရွိမယ္။ ကန္ တူး၊ ဒိန္းေပါ့။ သံုးေယာက္လံုးက ဂ်ာမန္ေတြပါဘဲ။

ေမး။     ။ Graffiti က တိုင္းျပည္တခုရဲ႕Revoluation ေတြကို ေဖာ္ျပေနသလိုပဲ။ ျမန္မာသံခ်ပ္ေတြလိုဘဲ Graffiti ေတြက တိုင္းျပည္ အေျခအေနကို ေဖာ္ျပေနသလိိုမ်ိဳး လည္းရွိတယ္ ေနာ္ ။

ေျဖ။     ။ ဟုတ္တယ္။ ဂ်ာမန္မွာ ဆိုရွိပါတယ္။ Street Art နဲ႔ တိုင္းျပည္ေျခအေနကို ေဖာ္ျပတာ။ ဘန္ဆီ တို႔ ဆိုရင္ မက္ေဆ့ေတြ အရမ္းေပးတယ္။

ေမး။     ။ ဆြဲခဲ့တဲ့ ပံုေတြက ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ ပံုေတြမ်ားတယ္။ ေဒၚစုပံုလည္း ဆြဲခဲ့ၿပီးၿပီ။ လူေတြ သတိထားမိ ေစခ်င္လို႔ ဒီလို ပံုေတြ ဆြဲေနတာလို႔ ေ၀ဖန္တာေတြလည္း ရွိတယ္။ အဲ့ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာေျပာခ်င္လဲ။

ေျဖ။     ။ ဒါမ်ိဳးက ႏိုင္ငံတကာမွာလည္း ရွိတယ္။ က်ေနာ္ကလည္း ေပါ့ထရိတ္(portrait) ဘက္ကို ပိုအားသန္တာလည္း ပါတယ္ ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ အိုေဘးဆိုတဲ့ ဟုိဘက္ႏိုင္ငံက လူေတြေတာင္ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံက အေမစုပံု သူတို႔ဆြဲတယ္။ ေျပာရမယ္ဆို က်ေနာ္လည္း ဆြဲမယ္ ဆိုတာေပါ့။ ဒါက ျပည္သူလည္း လက္ခံလာမယ္ ထင္ပါတယ္။

ေမး။      ။ တျခား Graffiti ေတြက စာလံုးပံု။ သရီးဒီပံုေတြ ဆြဲၾကတယ္။ ဒီလို portrait ဆြဲတာလည္း ခုခ်ိန္မွာ ရွားတယ္ေပါ့။ ခု ပရိတ္သတ္ကလည္း လက္ခံလာတယ္။ အဲဒီတြက္ဘာေျပာခ်င္လဲ။

ေျဖ။     ။ ေပ်ာ္ပါတယ္။ အဲလို ရေတာ့ေလ.. ဘာလို႔လည္း ဆိုရင္ ဒီဟာကို က်ေနာ္တို႔က က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာ အစက လက္မခံၾကဘူး ေပါ့ဗ်ာ။ လက္ခံလာတဲ့ အတိုင္းအတာတခု ရလာတာကို အရမ္း၀မ္းသာပါတယ္။

ေမး။     ။ အရင္ကဆို နံရံေတြမွာ ခိုးဆြဲရတယ္။ အဲလို အေနအထားေကာ ရွိေသးလား။

ေျဖ။     ။ ခိုးဆြဲတဲ့ ပံုေတြ ရွိတယ္။ ဟိုတေလာက သမၼတေမြးေန႔ တုန္းကလည္း ဦးသိန္းစိန္ပံုကို က်ေနာ္ ခိုးဆြဲခဲ့ရ တာဗ်။

ေမး။     ။ အဲဒီ ပံုကိုလည္း ဖ်က္ဆီးခံရတယ္ ၾကားတယ္။

ေျဖ။     ။ ဟုတ္ကဲ့။ ဆြဲၿပီးေတာ့ လာဖ်က္ သြားၾကတာပဲ။

ေမး။     ။ ကားမွာလည္း Car Art လုပ္တာေတြ ရွိတယ္ေနာ္။ အဲ့လိုမ်ိဳး ေတြေရာ ဆြဲေပးဖူးလား။

ေျဖ။     ။ က်ေနာ္ကားမွာလည္း ဆြဲေပးထားတာ ရွိတယ္။ စင္ကာပူ ဖုန္းကုမၸဏီတခုပဲ။ E-City ဆိုတဲ့ ကားပါ။ အဲဒီ ကားမွာလည္း ဆြဲခဲ့ဖူးတယ္။ အဲဒီတုန္းက ဆိုင္ဖြင့္ပြဲ ဆိုေတာ့ ဖိတ္ခဲ့လို႔ သြားဆဲြေပးခဲ့ဖူးတယ္။

ေမး။     ။ ပန္းခ်ီနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတယ္ ဆိုေတာ့ တက္တူးနဲ႔ေရာ ဆက္စပ္မႈ ရွိေနဦး မလား။

ေျဖ။     ။ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ တက္တူးက အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူ ျပဳပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔က ထားဝယ္က ဆိုေတာ့ ရန္ကုန္မွာ လာေနေတာ့ ကိုယ့္၀င္ေငြ ကိုယ္ရွာ ေနၾကတယ္။ က်ေနာ့္ အစ္ကိုေတြက ႐ုံးေတြတက္ အလုပ္လုပ္တယ္။ က်ေနာ္က အလုပ္မရွိဘူး။ က်ေနာ္က ပန္းခ်ီဆြဲတတ္တယ္။ သူငယ္ခ်င္း ရည္းစားေတြအတြက္ ပန္းခ်ီပံုတူ ဆြဲေပးတယ္။ ၀င္ေငြနည္းတယ္။ တခါတေလမွ ရတယ္။ အဲေတာ့ ၀င္ေငြတခု ရေအာင္ ဆိုၿပီးေတာ့ က်ေနာ္ ေနတာက တ႐ုတ္တန္းမွာ ဆိုေတာ့ တ႐ုတ္တန္းမွာ အလုပ္သမားေတြ လည္း ေပါေတာ့ သူတို႔ကို က်ေနာ္ တက္တူး ထိုးေပးတယ္။ တက္တူး ထိုးလို႔ ရတဲ့ ေငြနဲ႔ေဆးေတြဝယ္ ပံုေတြဆြဲတာ။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ပံုေတြက အဲလို တက္တူးဖိုးေတြ စုၿပီးေတာ့ဆြဲျဖစ္ခဲ့ တာပါ။

ေမး။     ။ အခုလက္ရွိ အားသန္တာက ေပါ့ထရိတ္ေတြဘဲလား။

ေျဖ။     ။ ေပါ့ထရိတ္ကေတာ့ အားသန္ဆံုးဘဲ။ အကုန္လံုးကိုလည္း ႀကိဳးစားၿပီး ေလ့က်င့္ေနပါတယ္။

ေမး။     ။ ဆြဲၿပီးတဲ့ ပံုေတြက…၊

ေျဖ။     ။ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ သရီးဒီ 3D ပံုေတြလည္း ပါတယ္။ ေျမႀကီးမွာခ်ိဳင့္ေတြျဖစ္ေနတာတို႔။ အစံုပါဘဲ။ တတ္ႏိုင္သေလာက္ လိုက္ေလ့ လာၿပီး ဆြဲေနပါတယ္။

ေမး။     ။ Graffiti က Rules ေတြ ေဘာင္ေတြရွိတယ္။ အာကာေက်ာ္ ဆြဲတာက လြတ္လြတ္လပ္လပ္ပဲ ဆိုေတာ့…၊

ေျဖ။     ။ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာ Graffiti လို႔ က်ေနာ္တို႔ လက္ခံထားတာက သူမ်ားႏိုင္ငံ အႏုပညာ။ သူမ်ားႏိုင္ငံ အႏုပညာကို အတုခိုး တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ Rules ေတြကို အဲေလာက္ လိုက္ၿပီးေတာ့ ဂ႐ုစိုက္ေနစရာ မလိုဘူး။ က်ေနာ္ ကိုယ္တိုင္ ေပါ့။ သူမ်ားေတြကို မဆိုလိုပါဘူး။ သူမ်ားႏိုင္ငံ Rules ေတြကို နာခံေနစရာ မလိုဘူးထင္တယ္။ ကိုယ့္အႏုပညာကို ကိုယ္ႀကိဳက္သလို လုပ္လို႔ ရတာေပါ့ေနာ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုရင္ နံရံေတြေပၚမွာ ပန္းခ်ီဆြဲတာက ဟိုး ပုဂံေခတ္ ကတည္းက ရွိခဲ့တာပါ။ အဲဒီ အရင္ ေက်ာက္ေခတ္ေတြ ကတည္းက ဆြဲေနတာ။ အဲဒီေတာ့ နာမည္ မ်ိဳးစံုတပ္မယ္။ က်ေနာ္ ကေတာ့ ကိုယ့္ဘာသာ ပံုဆြဲတယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ Rules ေတြမထားဘူး။

ေမး။     ။ ျပည္ပခရီးေတြ သြားဖို႔ရွိလား။ အႏုပညာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေပါ့။

ေျဖ။     ။ ျပည္ပခရီးကေတာ့ မေျပာတတ္ေသးဘူး ဗ်။

ေမး။     ။ အာကာေက်ာ္ ပန္းခ်ီလက္ရာေတြ Freedom Film Festival မွာၿပိဳင္တဲ့ ဇာတ္ကားတခုမွာ ပါေသးတယ္ ေနာ္။

ေျဖ။     ။ က်ေနာ့္ အစ္ကို ကိုတင္၀င္းလိႈင္က Film Maker ေပါ့။ သူက Documentary ေတြ ႐ိုက္တယ္။ သူက က်ေနာ့္ကို ႐ိုက္ေပးတယ္။ က်ေနာ္ သမၼတပံု ဆြဲတဲ့ေန႔က သူ႔က မွတ္တမ္းအေနနဲ႔ ႐ိုက္ေတာ့ အဲ့ဒီပံုကို Edit လုပ္ၿပီး သူေသခ်ာ သိမ္းထားတယ္။ ၿပီးေတာ့ Freedom Film Festival မွာ ဒါေလး ၀င္ၿပိဳင္မယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ၀င္ၿပိဳင္ျဖစ္ခဲ့တာ။ အေရြးခံခဲ့ရတဲ့ အထိေတာ့ ေရာက္တယ္။ ဆုေတာ့ မရလာခဲ့ပါဘူး။

ေမး။     ။ အခု အာကာေက်ာ္လည္း Documentary ေတြ႐ိုက္ေနတယ္ ေနာ္။ အဲဒီအေၾကင္း ေျပာပါဦး။

ေျဖ။     ။ က်ေနာ္တို႔က အခု A.R.T ဆိုတဲ့ Entertainment တခု ေထာင္ထားတာေပါ့။ က်ေနာ္ရယ္ က်ေနာ့္ အစ္ကိုေတြ ပါမယ္။ ေနာက္ Nuts and Butter ဆိုတဲ့အဖြဲ႕ လည္း ရွိတယ္။ အဲဒီက ႐ိုက္ကူးေရးေပါ့။ သူတို႔နဲ႔ ေပါင္းၿပီးေတာ့ Documentary ေတြ ႐ိုက္ထားတာ။ ၾကားထဲမွာ တခုရွိေသးတယ္။ Child Soldier (ကေလးစစ္သား) ေတြ အေၾကာင္း ႐ိုက္ထားတာ ရွိေသးတယ္။ Floating Bliss ဆိုတဲ့ ကားကေတာ့ စင္ကာပူမွာၿပိဳင္ပြဲ၀င္ဖို႔ ႐ိုက္ထားတာပါ။

ေမး။     ။ ၿပိဳင္ပြဲက ဝင္ၿပီးသြားၿပီလား။

ေျဖ။     ။ ဆန္ကာတင္ထဲမွာ ပါတယ္လို႔ေတာ့ ေျပာတယ္။

ေမး။     ။ စင္ကာပူမွာ ၿပိဳင္ပြဲဝင္ဖို႔ အတြက္ေရာ ဟိုဘက္က ဖိတ္ေခၚလာတာလား။

ေျဖ။     ။ စင္ကာပူ-ျမန္မာ ပထမဆံုး လုပ္တဲ့ပြဲပါ။ ဒီဇူလိုင္လမွာ လုပ္မွာ။ အဲဒီပြဲက ပထမအႀကိမ္ လုပ္တာေပါ့ဗ်ာ။ List ေတြ ေခၚတယ္။ အြန္လိုင္းေပၚကေန တင္ရတာေပါ့။

ေမး။     ။ ဆန္ကာတင္ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ထဲမွာ ပါတာလဲ။

ေျဖ။     ။ ၂၂ ေယာက္ထဲမွာ ပါတာပါ။

ေမး။     ။ အဲဒီထဲကေန ျပန္ၿပီး ေရြးမွာေပါ့။  ေရြးခံရရင္ စင္ကာပူကို သြားရမွာေပါ့။

ေျဖ။     ။ အဲဒါေတာ့ မသိပါဘူး။ မေသခ်ာေသး ပါဘူး။ သြားရရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့။

ေမး။     ။ ျပည္ပအေနနဲ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့တာေတြ ရွိေသးလား။

ေျဖ။     ။ ျပည္ပအေနနဲ႔ကေတာ့ ငယ္ငယ္တုန္းကေတာ့ ေက်ာင္းပန္းခ်ီပြဲေတြ ၀င္ၿပိဳင္တာေတြ ရွိတယ္။ ဂ်ပန္ ပန္းခ်ီၿပိဳင္ပြဲ ဝင္ၿပိဳင္တာတို႔ ရွိခဲ့ဖူးတယ္။ ခုေနာက္ပိုင္းေတာ ့မရွိပါဘူး။

ေမး။     ။ အာကာေက်ာ္က ပန္းခ်ီ၊ Street Art, Car Art, တက္တူးေတြ အျပင္ အခု Entertainment လည္း ေထာင္တား ေတာ့ ကိုယ္ အျဖစ္ခ်င္ဆံုး ဘဝ အေနအထားက ဘယ္လို အႏုပညာသမားမ်ိဳးလဲ။

ေျဖ။     ။ ကိုယ္ျဖစ္ခ်င္တာက က်ေနာ္ကေတာ့ ေအးေဆးပဲ ေနခ်င္တာေပါ့။ Feel သမားေတြဗ်ာ။ အႏုပညာ သမားေတြ ဆိုေတာ့ေလ။ ဒါေပမယ့္ ခုကေတာ့ က်ေနာ္အကုန္ စိတ္၀င္စားတယ္။ ဘယ္လိုလဲ ဆိုရင္ က်ေနာ္ ႐ုပ္ရွင္ပိုင္းလည္း စိတ္၀င္စားတယ္။ အရင္ကေတာ့ ႐ူးခဲ့တယ္။ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ သရုပ္ေဆာင္ျဖစ္ဖို႔ က်ေတာ့ အရည္အခ်င္း မရွိပါဘူး။ ဒီ ႐ုပ္ရွင္ေလာကကို Supporting လုပ္ခ်င္တယ္ဗ်ာ။ ကြာလတီတခု တက္လာေအာင္ ႀကိဳးစားေနတာပါ။

ေမး။     ။ ဖြဲ႕ထားတဲ့ Entertainment Group  နဲ႔ ပါ၀င္တဲ့လူေတြက။

ေျဖ။     ။ A.R.T (art အႏုပညာ) ပါ။ Founder က ၄ ေယာက္ေပါ့။ က်ေနာ္၊ က်ေနာ့္အစ္ကို၊ ကိုတင္၀င္းလိႈင္၊ ၿပီးရင္ ေအာင္ခန္႔ ပါမယ္။ ၿပီးရင္ ကင္မရာမင္းေတြ၊ Crew ေတြ လည္း ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ကင္မရာမင္းက ကေတာ့ ကိုမိုးသစ္ပါ။

ေမး။     ။ ပစၥည္း ေတာ္ေတာ္ေတာ္စုထားၿပီ ေပါ့။

ေျဖ။     ။ စုထားတာ ရွိပါတယ္။ ဟိုကစု ဒီကစု ၊ စုၿပီးလုပ္ထားတာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔က ပိုက္ဆံရွိလို႔ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး၊ ႀကိဳးစားေန ၾကတာပါ။

ေမး။     ။ ခုေနာက္ဆံုး ဆြဲခ်င္ေနတာ ဘယ္သူ႔ပုံ ျဖစ္မလဲ။

ေျဖ။     ။ ခု ဆြဲခ်င္ေနတာ အမ်ားႀကီးပဲ ရွိပါတယ္။ Surprise လုပ္ခ်င္တယ္။ ဆြဲၿပီးမွ ဘြားကနဲ ေတြ႕ေစခ်င္တယ္။

ေမး။     ။ ေနာက္ဆံုး ေမးခြန္းအေနနဲ႔ ပရိသတ္ကို ဘာေျပာခ်င္လဲ။

ေျဖ။     ။ အရမ္း ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။  အစ္မက ပရိသတ္လို႔ေျပာလို႔ တကယ္ ေက်းဇူးတင္ ပါတယ္။ အစက ဆိုရင္ အားေပးတဲ့ လူေတြကို ပရိသတ္လို႔ေတာင္ လက္မခံရဲ ေသးဘူး။ အရမ္းနည္းတယ္ ဗ်ာ။ ခုေနာက္ပိုင္း အရမ္းေပ်ာ္တယ္။ အားေပးၾကတဲ့ သူေတြ မ်ားလာေတာ့ ေလ။ အရမ္း ေက်းဇူးတင္တယ္။ Facebook ေပၚက သူတို႔္ Like ေတြ၊ Comment ေတြ၊ Share ေတြ ေၾကာင့္ေပါ့။ Facebook ကလည္း က်ေနာ့္ကို အမ်ားႀကီး support ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အင္တာနက္ သံုးေနရင္း အားေပးတာ ေတြ႕ရင္ ေန႔တိုင္း ေမွ်ာ္ၿပီး ေပ်ာ္ေနရတာ။ အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္တယ္။ အားလံုး Share လို႔၊ Like လုပ္လို႔ ဒီလိုျဖစ္ခဲ့တာ အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

အာကာေက်ာ္ ဆိုတာ လမ္းမႀကီးေတြ ေဘးက အုတ္နံရံေတြ ေပၚမွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ပံုနဲ႔ အေမရိကန္ သမၼတ အိုဘားမားပံုေတြကို Street Art ေရးဆြဲခဲ့တဲ့သူလို႔ လြယ္လြယ္ ေျပာရမွာပါ။ တနသၤာရီတိုင္း ထားဝယ္ၿမိဳ႕ကေန ရန္ကုန္မွာ ေက်ာင္းပညာ သင္ယူရင္း ကိုယ္ အားသန္တဲ့ အႏုပညာ တခုနဲ႔ ထိုးေဖာက္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနတဲ့ အသက္ ၂၀ အရြယ္ အာကာေက်ာ္က အခု ေနာက္ဆံုး သူေရးဆြဲခဲ့တဲ့ ဗုိလ္္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းပံု၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ပံု၊ ဦးသိန္းစိန္ပံု၊ အိုဘားမားပံုေတြေၾကာင့္   အင္တာနက္ေပၚမွာ အားေပးသူ အမ်ားအျပား ရရွိေနတဲ့ လူငယ္ေလး တဦးလည္း ျဖစ္ပါ တယ္။

လမ္းေပၚမွာ ခ်ိဳင့္ခြက္ ပုံသ႑ာန္ႀကီးေတြ၊ စာတန္းေတြကိုလည္း 3D နဲ႔ ရသေျမာက္ေအာင္ ေရးဆြဲခဲ့တဲ့ အာကာေက်ာ္က သူ႔ အားအသန္ဆံုးက ေပ့ါထရိတ္ (portrait) လူပံုေတြ ျဖစ္ေပမယ့္ ပညာအကုန္လံုးကို တတ္ေျမာက္ ကြ်မ္းက်င္ေအာင္ ေလ့လာေနတယ္ လို႔ေျပာပါတယ္။ သူ႔ဘဝ အခ်ိန္ေတြကို ေအးေအးခ်မ္းခ်မ္း ျဖတ္သန္းခ်င္တယ္ လို႔ ေျပာလာတဲ့ အာကာေက်ာ္က ဒီဂရီဘြဲ႕ေတြကို မမက္ေမာပါဘူး။ အာမခံခ်က္ ရွိတယ္လို႔ လူေတြ သတ္မွတ္ေနၾကတဲ့ ပညာရပ္ေတြအစား ျမန္မာႏိုင္ငံယဥ္ေက်းမႈ အႏုပညာ တကၠသိုလ္က ပို႔ခ်တဲ့ ပန္းခ်ီ ပညာရပ္ ကို ပထမႏွစ္ ေက်ာင္းသားအျဖစ္ တက္ေရာက္ေနတာ ၾကည္႔ရင္ သူ႔ရဲ႕ ဝါသနာကို ခန္႔မွန္းမိၾကမွာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ယဥ္ေက်းမႈ အႏုပညာ တကၠသိုလ္ကို အာမခံခ်က္ မရွိဘူးလို႔ ဆိုလိုခ်င္တာ မဟုတ္ေပမယ့္ အႏုပညာဆိုတာ ခန္႔မွန္းရ ခက္ခဲၿပီး ရပ္တည္ေရး မလြယ္ကူတဲ့ အေၾကာင္း ဆိုလိုပါတယ္။ တ႐ုတ္တန္းမွာ တက္တူးထိုးၿပီး Street Art ဖန္တီးေရးဆြဲဖို႔ ေဆး၀ယ္ဖို႔ ပိုက္ဆံရွာခဲ့ရတဲ့ အာကာေက်ာ္ ကို ဧရာဝတီမွ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခဲ့ပါတယ္။

ေမး။     ။ Graffiti ရဲ႕ သေဘာသဘာ၀ ကို အရင္ဆံုး ရွင္းျပေပးပါဦး။

ေျဖ။     ။ က်ေနာ္က Graffiti ဆိုတဲ့ နာမည္နဲ႔ေတာ့ သိပ္မအပ္စပ္ဘူး ေပါ့။ ဂရပ္ဖတီက နံရံေတြမွာ စာလံုးေတြ ဆြဲတယ္။ က်ေနာ္ အခု လုပ္ေနတာက ဂရပ္ဖတီ မဟုတ္ဘူး။ Mural art ေပါ့။ နံရံေဆးေရး ပန္းခ်ီအမ်ိဳးအစားပဲ။ နံရံမွာ ပံုဆြဲတယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ ဂရပ္ဖတီပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဘာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ နံရံမွာပန္းခ်ီဆြဲတယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ Street Art သေဘာပါပဲ။

ေမး။     ။ ပန္းခ်ီနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ လက္ဦးဆရာေတြ ေရာရွိလား။

ေျဖ။     ။ က်ေနာ့္ ဘဝထဲမွာ က်ေနာ့္ကို ပန္းခ်ီ စသင္ေပးတာ က်ေနာ့္ အေဖပါ။ ေနာက္ပိုင္းက်ေတာ့ ပန္းခ်ီ ေအာင္သန္းေဌး ေရေဆး စာအုပ္ ဖတ္ခဲ့ရတယ္။ ပန္တ်ာေက်ာင္းမွာ ေႏြရာသီ ပန္းခ်ီသင္တန္းေတြ သြားတက္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ပန္းခ်ီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ယဥ္ေက်းမႈတကၠသိုလ္ တက္ျဖစ္တယ္။

ေမး။     ။ ေက်ာင္း ၿပီးသြားၿပီ လား။

ေျဖ။     ။ ခုမွ first year တက္တုန္းပါ။

ေမး။     ။ Street Art ကို ရန္ကုန္မွာ ဘယ္အခ်ိန္ေလာက္က စဆြဲခဲ့ တာလဲ။

ေျဖ။     ။ က်ေနာ္ စဆြဲခဲ့တာ ၈ တန္းေလာက္မွာ ၁ ပံု စ ဆြဲျဖစ္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ နယ္မွာ ေက်ာင္းျပန္တက္တယ္။ ၁၀ တန္းက နယ္မွာပဲ တက္ခဲ့တာကိုး။ နယ္မွာလည္း ဆြဲျဖစ္တယ္။ ခုေနာက္ပိုင္း ရန္ကုန္မွာ ဆြဲျဖစ္တာကေတာ့ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ပံု ေတာ္၀င္စင္တာ နားကပံုလည္း ရွိတယ္။

ေမး။     ။ ၈ တန္းႏွစ္မွာ စဆြဲျဖစ္ခဲ့တာက…

ေျဖ။     ။ အဲဒီတုန္းက ဂရပ္ဖတီ စည္းမ်ဥ္း (Graffiti Rules) အတိုင္း Night ဆိုတဲ့ စာလံုးေပါင္းကို ဆြဲခဲ့တာပါ။ အဲဒါကေတာ့ ဘယ္သူမွ မသိပါဘူး။ ေဆးဗူး တဗူး ၀ယ္ဆြဲခဲ့တာပဲ။ အဲဒီ ေဆးဗူးေတာင္ က်ေနာ့္ သူငယ္ခ်င္း ၀ယ္ေပးတာ။

ေမး။     ။ ခုေနာက္ဆံုး ဆြဲခဲ့တဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းပံု ကေကာ…..

ေျဖ။     ။ အဲဒီ ပံုတြက္ ေျပာရရင္ေတာ့ အမွတ္တရ ပါပဲ။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ပံု ဆြဲဖို႔ တိုက္တြန္းတဲ့ သူေတြ ရွိတယ္။ က်ေနာ္လည္း ဆြဲခ်င္ တယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ပံုက ေနရာတကာ လိုက္ဆြဲလို႔ ရတဲ့ပံု မဟုတ္ဘူးဗ်ာ။ နံရံေတြမွာဆြဲရင္လည္း မတင့္တယ္ဘူး။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္။ အဲလို ျဖစ္ေနတာေပါ့။ အဲလို အခ်ိန္မွာ က်ေနာ္ကို အခြင့္အေရး လာေပးတယ္။ ကိုလင္းထက္ ေပါ့။ ဆီးဂိမ္းမွာလည္း သူ႔ သီခ်င္းေတြ အေရြးခံရတာေပါ့။ သူက ေတးေရးဆရာပါ။ အဲဒီ အကိုက အိမ္ကို ေရာက္လာၿပီး မနက္ျဖန္လိုရက္မွာ ဂရပ္ဖတီ ဆြဲေပးရမွာဆိုရင္ ဒီေန႔ည ေရာက္လာ ၿပီးေတာ့ ပံုဆြဲဖို႔ ေျပာတယ္။ တိုင္ပင္တယ္ေပါ့။ ခ်က္ခ်င္း ႀကီးဆိုသလို ျဖစ္ေနေတာ့ ပုံဆြဲဖို႔ ျပင္ဆင္ဖို႔ အခ်ိန္ မရသေလာက္ပဲ။ အဲဒီခ်ိန္ ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲေတာ့ ေဆး၀ယ္ဖို႔ေတာင္ အခ်ိန္မရခဲ့ဘူး။ ေတာ္ေတာ္ေလး ႀကိဳးစားၿပီးေတာ့ ဆြဲျဖစ္သြားတာ။

ေမး။     ။ အဲဒီဓါတ္ပံု ေရွ႕မွာ Music Instrument ေတြခ်ၿပီး တီးေနတာ ေတြ႔ရတယ္။

ေျဖ။     ။ အဲဒါ ကိုလင္းထက္ Freedom Film Festival မွာ သူဆုရခဲ့တဲ့ သီခ်င္း။ အဲဒီသီခ်င္း နာမည္ကလည္း ေအာင္ဆန္းမ်ိဳးေဟ့ ျမန္မာ ဆိုတဲ့သီခ်င္းလား မသိဘူး။ အတိအက်ေတာ့ မသိဘူး။ အဲဒီသီခ်င္း အမ္တီဗီ႐ိုက္ေတာ့  ေနာက္ခံအေနနဲ႔ လာၿပီးေတာ့ဆြဲေပးဖို႔ ေျပာတာနဲ႔  ကူညီၿပီး ဆြဲျဖစ္ခဲ့တာပါ။ ဆိုတာကလည္း သူတို႔အဖြဲ႕ထဲကပဲ။ Denial ေစာ ဆိုတဲ့ သူတို႔အဖြဲ႕ထဲက လူတေယာက္ပါ။ Peace Music Group အဖြဲ႕ကပါ။

ေမး။      ။ ပံုဆြဲတဲ့ေနရာက ၾကည့္ရတာ စတူဒီယို တခုထဲမွာ ထင္တယ္ေနာ္။

ေျဖ။     ။ RAYS စတူဒီယိုမွာ ဆြဲခဲ့တာပါ။

ေမး။     ။ အဲ့ဒီလို ပံုတပံု ဆြဲတာက အၾကမ္းဖ်ဥ္း ေဆးဖိုး ဘယ္ေလာက္ ကုန္က်မလဲ။

ေျဖ။     ။ ၃ေသာင္းေက်ာ္ေက်ာ္ ေလာက္ပဲ ကုန္တာပါ။ က်န္တာေတာ့ မကုန္ပါဘူး။

ေမး။     ။ ေဆးက ျပည္တြင္းမွာ ရတဲ့ေဆးနဲ႔ ျပည္ပသံုးတဲ့ ေဆး ကြာျခားခ်က္ကို ရွင္းျပပါဦး။

ေျဖ။     ။ က်ေနာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရွိတဲ့ပံုေတြက ပံုဆြဲဖို႔ ထုတ္ထားတဲ့ ေဆးေတြ မဟုတ္ဘူး။ အျပင္မွာ သံုးတဲ့ေဆး၊ ဥပမာ စက္ဘီးေတြ ေဆးမႈတ္တာ ရွိမယ္။ အဲလိုေဆးေတြနဲ႔ပဲ ဆြဲတာဆိုေတာ့ ပံုဆြဲတာမွာ အဲေလာက္ မေကာင္းဘူးေပါ့။ သူမ်ား ႏိုင္ငံေတြမွာ ဆို အဲဒါ ဆြဲဖို႔သက္သက္ကို ထုတ္တာေတြ ရွိတယ္။ မြန္တားနားတို႔၊ အိုင္းရြန္းဂလက္တို႔ အမ်ားႀကီးပါဘဲ။ အဲဒါေတြက ေတာ္ေတာ္ ေစ်းႀကီးတယ္။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီေဆးေတြက ေတာ္ေတာ္ႀကီးကို ေကာင္းတယ္။ ဒီမွာဆို တဗူးကို က်ပ္ ၇၀၀၀၊ ၈၀၀၀ေပါက္ေစ်းရွိတယ္။

ေမး။     ။ ျမန္မာႏိုင္ငံက ေဆးေတြ ေပါက္ေစ်းကေကာ..၊

ေျဖ။     ။ ၁၀၀၀ နဲ႔ ၂၀၀၀ ၾကားပတ္၀န္းက်င္ သြားေနတယ္။ လက္လွမ္း မီတာေပါ့။ အဲဒီ ေဆးေတြက်ေတာ့ေလ။

ေမး။     ။ Commercial ပိုင္း စဆြဲေနၿပီလား။

ေျဖ။     ။ ဟုတ္ကဲ့၊ စီးပြားေရးဆန္ဆန္ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ သူငယ္ခ်င္း မိတ္ေဆြေတြ အကူအညီ ေတာင္းတာမ်ိဳး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး အတြက္ ဆြဲေပးရတာမ်ိဳး၊ ေတြက်ေတာ့ က်ေနာ္ အလကား ဆြဲေပးလိုက္တာပါ။ Commercial ပိုင္းလည္း ဆဲြျဖစ္ ပါတယ္။ စီးပြားေရး တခုအတြက္ သူတို႔လည္း အက်ိဳး ရွိမယ္ ဆိုရင္ေတာ့ စီးပြားေရး သေဘာဆြဲေပး ပါတယ္။

ေမး။     ။ ျမန္မာ Graffiti ပညာရွင္ တခ်ိဳ႕နဲ႔ သိကၽြမ္းတာေတြ ရွိလား။ ေလးစား အတုယူရတာေပါ့။

ေျဖ။     ။ ျပည္တြင္း မွာလည္း ရွိပါတယ္။ ျပည္ပမွာေတာ့ ပိုမ်ားတာေပါ့။ ျပည္ပမွာ အရမ္း ႀကိဳက္တာေတြ ကေတာ့ ဘန္ဆီ ရွိမယ္။ ကန္ တူး၊ ဒိန္းေပါ့။ သံုးေယာက္လံုးက ဂ်ာမန္ေတြပါဘဲ။

ေမး။     ။ Graffiti က တိုင္းျပည္တခုရဲ႕Revoluation ေတြကို ေဖာ္ျပေနသလိုပဲ။ ျမန္မာသံခ်ပ္ေတြလိုဘဲ Graffiti ေတြက တိုင္းျပည္ အေျခအေနကို ေဖာ္ျပေနသလိိုမ်ိဳး လည္းရွိတယ္ ေနာ္ ။

ေျဖ။     ။ ဟုတ္တယ္။ ဂ်ာမန္မွာ ဆိုရွိပါတယ္။ Street Art နဲ႔ တိုင္းျပည္ေျခအေနကို ေဖာ္ျပတာ။ ဘန္ဆီ တို႔ ဆိုရင္ မက္ေဆ့ေတြ အရမ္းေပးတယ္။

ေမး။     ။ ဆြဲခဲ့တဲ့ ပံုေတြက ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ ပံုေတြမ်ားတယ္။ ေဒၚစုပံုလည္း ဆြဲခဲ့ၿပီးၿပီ။ လူေတြ သတိထားမိ ေစခ်င္လို႔ ဒီလို ပံုေတြ ဆြဲေနတာလို႔ ေ၀ဖန္တာေတြလည္း ရွိတယ္။ အဲ့ဒါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ဘာေျပာခ်င္လဲ။

ေျဖ။     ။ ဒါမ်ိဳးက ႏိုင္ငံတကာမွာလည္း ရွိတယ္။ က်ေနာ္ကလည္း ေပါ့ထရိတ္(portrait) ဘက္ကို ပိုအားသန္တာလည္း ပါတယ္ ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ အိုေဘးဆိုတဲ့ ဟုိဘက္ႏိုင္ငံက လူေတြေတာင္ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံက အေမစုပံု သူတို႔ဆြဲတယ္။ ေျပာရမယ္ဆို က်ေနာ္လည္း ဆြဲမယ္ ဆိုတာေပါ့။ ဒါက ျပည္သူလည္း လက္ခံလာမယ္ ထင္ပါတယ္။

ေမး။      ။ တျခား Graffiti ေတြက စာလံုးပံု။ သရီးဒီပံုေတြ ဆြဲၾကတယ္။ ဒီလို portrait ဆြဲတာလည္း ခုခ်ိန္မွာ ရွားတယ္ေပါ့။ ခု ပရိတ္သတ္ကလည္း လက္ခံလာတယ္။ အဲဒီတြက္ဘာေျပာခ်င္လဲ။

ေျဖ။     ။ ေပ်ာ္ပါတယ္။ အဲလို ရေတာ့ေလ.. ဘာလို႔လည္း ဆိုရင္ ဒီဟာကို က်ေနာ္တို႔က က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာ အစက လက္မခံၾကဘူး ေပါ့ဗ်ာ။ လက္ခံလာတဲ့ အတိုင္းအတာတခု ရလာတာကို အရမ္း၀မ္းသာပါတယ္။

ေမး။     ။ အရင္ကဆို နံရံေတြမွာ ခိုးဆြဲရတယ္။ အဲလို အေနအထားေကာ ရွိေသးလား။

ေျဖ။     ။ ခိုးဆြဲတဲ့ ပံုေတြ ရွိတယ္။ ဟိုတေလာက သမၼတေမြးေန႔ တုန္းကလည္း ဦးသိန္းစိန္ပံုကို က်ေနာ္ ခိုးဆြဲခဲ့ရ တာဗ်။

ေမး။     ။ အဲဒီ ပံုကိုလည္း ဖ်က္ဆီးခံရတယ္ ၾကားတယ္။

ေျဖ။     ။ ဟုတ္ကဲ့။ ဆြဲၿပီးေတာ့ လာဖ်က္ သြားၾကတာပဲ။

ေမး။     ။ ကားမွာလည္း Car Art လုပ္တာေတြ ရွိတယ္ေနာ္။ အဲ့လိုမ်ိဳး ေတြေရာ ဆြဲေပးဖူးလား။

ေျဖ။     ။ က်ေနာ္ကားမွာလည္း ဆြဲေပးထားတာ ရွိတယ္။ စင္ကာပူ ဖုန္းကုမၸဏီတခုပဲ။ E-City ဆိုတဲ့ ကားပါ။ အဲဒီ ကားမွာလည္း ဆြဲခဲ့ဖူးတယ္။ အဲဒီတုန္းက ဆိုင္ဖြင့္ပြဲ ဆိုေတာ့ ဖိတ္ခဲ့လို႔ သြားဆဲြေပးခဲ့ဖူးတယ္။

ေမး။     ။ ပန္းခ်ီနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတယ္ ဆိုေတာ့ တက္တူးနဲ႔ေရာ ဆက္စပ္မႈ ရွိေနဦး မလား။

ေျဖ။     ။ ရွင္းရွင္းေျပာရရင္ တက္တူးက အမ်ားႀကီး အေထာက္အကူ ျပဳပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔က ထားဝယ္က ဆိုေတာ့ ရန္ကုန္မွာ လာေနေတာ့ ကိုယ့္၀င္ေငြ ကိုယ္ရွာ ေနၾကတယ္။ က်ေနာ့္ အစ္ကိုေတြက ႐ုံးေတြတက္ အလုပ္လုပ္တယ္။ က်ေနာ္က အလုပ္မရွိဘူး။ က်ေနာ္က ပန္းခ်ီဆြဲတတ္တယ္။ သူငယ္ခ်င္း ရည္းစားေတြအတြက္ ပန္းခ်ီပံုတူ ဆြဲေပးတယ္။ ၀င္ေငြနည္းတယ္။ တခါတေလမွ ရတယ္။ အဲေတာ့ ၀င္ေငြတခု ရေအာင္ ဆိုၿပီးေတာ့ က်ေနာ္ ေနတာက တ႐ုတ္တန္းမွာ ဆိုေတာ့ တ႐ုတ္တန္းမွာ အလုပ္သမားေတြ လည္း ေပါေတာ့ သူတို႔ကို က်ေနာ္ တက္တူး ထိုးေပးတယ္။ တက္တူး ထိုးလို႔ ရတဲ့ ေငြနဲ႔ေဆးေတြဝယ္ ပံုေတြဆြဲတာ။ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ပံုေတြက အဲလို တက္တူးဖိုးေတြ စုၿပီးေတာ့ဆြဲျဖစ္ခဲ့ တာပါ။

ေမး။     ။ အခုလက္ရွိ အားသန္တာက ေပါ့ထရိတ္ေတြဘဲလား။

ေျဖ။     ။ ေပါ့ထရိတ္ကေတာ့ အားသန္ဆံုးဘဲ။ အကုန္လံုးကိုလည္း ႀကိဳးစားၿပီး ေလ့က်င့္ေနပါတယ္။

ေမး။     ။ ဆြဲၿပီးတဲ့ ပံုေတြက…၊

ေျဖ။     ။ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ သရီးဒီ 3D ပံုေတြလည္း ပါတယ္။ ေျမႀကီးမွာခ်ိဳင့္ေတြျဖစ္ေနတာတို႔။ အစံုပါဘဲ။ တတ္ႏိုင္သေလာက္ လိုက္ေလ့ လာၿပီး ဆြဲေနပါတယ္။

ေမး။     ။ Graffiti က Rules ေတြ ေဘာင္ေတြရွိတယ္။ အာကာေက်ာ္ ဆြဲတာက လြတ္လြတ္လပ္လပ္ပဲ ဆိုေတာ့…၊

ေျဖ။     ။ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံမွာ Graffiti လို႔ က်ေနာ္တို႔ လက္ခံထားတာက သူမ်ားႏိုင္ငံ အႏုပညာ။ သူမ်ားႏိုင္ငံ အႏုပညာကို အတုခိုး တယ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ Rules ေတြကို အဲေလာက္ လိုက္ၿပီးေတာ့ ဂ႐ုစိုက္ေနစရာ မလိုဘူး။ က်ေနာ္ ကိုယ္တိုင္ ေပါ့။ သူမ်ားေတြကို မဆိုလိုပါဘူး။ သူမ်ားႏိုင္ငံ Rules ေတြကို နာခံေနစရာ မလိုဘူးထင္တယ္။ ကိုယ့္အႏုပညာကို ကိုယ္ႀကိဳက္သလို လုပ္လို႔ ရတာေပါ့ေနာ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုရင္ နံရံေတြေပၚမွာ ပန္းခ်ီဆြဲတာက ဟိုး ပုဂံေခတ္ ကတည္းက ရွိခဲ့တာပါ။ အဲဒီ အရင္ ေက်ာက္ေခတ္ေတြ ကတည္းက ဆြဲေနတာ။ အဲဒီေတာ့ နာမည္ မ်ိဳးစံုတပ္မယ္။ က်ေနာ္ ကေတာ့ ကိုယ့္ဘာသာ ပံုဆြဲတယ္လို႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ Rules ေတြမထားဘူး။

ေမး။     ။ ျပည္ပခရီးေတြ သြားဖို႔ရွိလား။ အႏုပညာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေပါ့။

ေျဖ။     ။ ျပည္ပခရီးကေတာ့ မေျပာတတ္ေသးဘူး ဗ်။

ေမး။     ။ အာကာေက်ာ္ ပန္းခ်ီလက္ရာေတြ Freedom Film Festival မွာၿပိဳင္တဲ့ ဇာတ္ကားတခုမွာ ပါေသးတယ္ ေနာ္။

ေျဖ။     ။ က်ေနာ့္ အစ္ကို ကိုတင္၀င္းလိႈင္က Film Maker ေပါ့။ သူက Documentary ေတြ ႐ိုက္တယ္။ သူက က်ေနာ့္ကို ႐ိုက္ေပးတယ္။ က်ေနာ္ သမၼတပံု ဆြဲတဲ့ေန႔က သူ႔က မွတ္တမ္းအေနနဲ႔ ႐ိုက္ေတာ့ အဲ့ဒီပံုကို Edit လုပ္ၿပီး သူေသခ်ာ သိမ္းထားတယ္။ ၿပီးေတာ့ Freedom Film Festival မွာ ဒါေလး ၀င္ၿပိဳင္မယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ၀င္ၿပိဳင္ျဖစ္ခဲ့တာ။ အေရြးခံခဲ့ရတဲ့ အထိေတာ့ ေရာက္တယ္။ ဆုေတာ့ မရလာခဲ့ပါဘူး။

ေမး။     ။ အခု အာကာေက်ာ္လည္း Documentary ေတြ႐ိုက္ေနတယ္ ေနာ္။ အဲဒီအေၾကင္း ေျပာပါဦး။

ေျဖ။     ။ က်ေနာ္တို႔က အခု A.R.T ဆိုတဲ့ Entertainment တခု ေထာင္ထားတာေပါ့။ က်ေနာ္ရယ္ က်ေနာ့္ အစ္ကိုေတြ ပါမယ္။ ေနာက္ Nuts and Butter ဆိုတဲ့အဖြဲ႕ လည္း ရွိတယ္။ အဲဒီက ႐ိုက္ကူးေရးေပါ့။ သူတို႔နဲ႔ ေပါင္းၿပီးေတာ့ Documentary ေတြ ႐ိုက္ထားတာ။ ၾကားထဲမွာ တခုရွိေသးတယ္။ Child Soldier (ကေလးစစ္သား) ေတြ အေၾကာင္း ႐ိုက္ထားတာ ရွိေသးတယ္။ Floating Bliss ဆိုတဲ့ ကားကေတာ့ စင္ကာပူမွာၿပိဳင္ပြဲ၀င္ဖို႔ ႐ိုက္ထားတာပါ။

ေမး။     ။ ၿပိဳင္ပြဲက ဝင္ၿပီးသြားၿပီလား။

ေျဖ။     ။ ဆန္ကာတင္ထဲမွာ ပါတယ္လို႔ေတာ့ ေျပာတယ္။

ေမး။     ။ စင္ကာပူမွာ ၿပိဳင္ပြဲဝင္ဖို႔ အတြက္ေရာ ဟိုဘက္က ဖိတ္ေခၚလာတာလား။

ေျဖ။     ။ စင္ကာပူ-ျမန္မာ ပထမဆံုး လုပ္တဲ့ပြဲပါ။ ဒီဇူလိုင္လမွာ လုပ္မွာ။ အဲဒီပြဲက ပထမအႀကိမ္ လုပ္တာေပါ့ဗ်ာ။ List ေတြ ေခၚတယ္။ အြန္လိုင္းေပၚကေန တင္ရတာေပါ့။

ေမး။     ။ ဆန္ကာတင္ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္ထဲမွာ ပါတာလဲ။

ေျဖ။     ။ ၂၂ ေယာက္ထဲမွာ ပါတာပါ။

ေမး။     ။ အဲဒီထဲကေန ျပန္ၿပီး ေရြးမွာေပါ့။  ေရြးခံရရင္ စင္ကာပူကို သြားရမွာေပါ့။

ေျဖ။     ။ အဲဒါေတာ့ မသိပါဘူး။ မေသခ်ာေသး ပါဘူး။ သြားရရင္ေတာ့ ေကာင္းတာေပါ့။

ေမး။     ။ ျပည္ပအေနနဲ႔ ယွဥ္ၿပိဳင္ခဲ့တာေတြ ရွိေသးလား။

ေျဖ။     ။ ျပည္ပအေနနဲ႔ကေတာ့ ငယ္ငယ္တုန္းကေတာ့ ေက်ာင္းပန္းခ်ီပြဲေတြ ၀င္ၿပိဳင္တာေတြ ရွိတယ္။ ဂ်ပန္ ပန္းခ်ီၿပိဳင္ပြဲ ဝင္ၿပိဳင္တာတို႔ ရွိခဲ့ဖူးတယ္။ ခုေနာက္ပိုင္းေတာ ့မရွိပါဘူး။

ေမး။     ။ အာကာေက်ာ္က ပန္းခ်ီ၊ Street Art, Car Art, တက္တူးေတြ အျပင္ အခု Entertainment လည္း ေထာင္တား ေတာ့ ကိုယ္ အျဖစ္ခ်င္ဆံုး ဘဝ အေနအထားက ဘယ္လို အႏုပညာသမားမ်ိဳးလဲ။

ေျဖ။     ။ ကိုယ္ျဖစ္ခ်င္တာက က်ေနာ္ကေတာ့ ေအးေဆးပဲ ေနခ်င္တာေပါ့။ Feel သမားေတြဗ်ာ။ အႏုပညာ သမားေတြ ဆိုေတာ့ေလ။ ဒါေပမယ့္ ခုကေတာ့ က်ေနာ္အကုန္ စိတ္၀င္စားတယ္။ ဘယ္လိုလဲ ဆိုရင္ က်ေနာ္ ႐ုပ္ရွင္ပိုင္းလည္း စိတ္၀င္စားတယ္။ အရင္ကေတာ့ ႐ူးခဲ့တယ္။ ကိုယ္ကိုယ္တိုင္ သရုပ္ေဆာင္ျဖစ္ဖို႔ က်ေတာ့ အရည္အခ်င္း မရွိပါဘူး။ ဒီ ႐ုပ္ရွင္ေလာကကို Supporting လုပ္ခ်င္တယ္ဗ်ာ။ ကြာလတီတခု တက္လာေအာင္ ႀကိဳးစားေနတာပါ။

ေမး။     ။ ဖြဲ႕ထားတဲ့ Entertainment Group  နဲ႔ ပါ၀င္တဲ့လူေတြက။

ေျဖ။     ။ A.R.T (art အႏုပညာ) ပါ။ Founder က ၄ ေယာက္ေပါ့။ က်ေနာ္၊ က်ေနာ့္အစ္ကို၊ ကိုတင္၀င္းလိႈင္၊ ၿပီးရင္ ေအာင္ခန္႔ ပါမယ္။ ၿပီးရင္ ကင္မရာမင္းေတြ၊ Crew ေတြ လည္း ရွိပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ ကင္မရာမင္းက ကေတာ့ ကိုမိုးသစ္ပါ။

ေမး။     ။ ပစၥည္း ေတာ္ေတာ္ေတာ္စုထားၿပီ ေပါ့။

ေျဖ။     ။ စုထားတာ ရွိပါတယ္။ ဟိုကစု ဒီကစု ၊ စုၿပီးလုပ္ထားတာေပါ့။ က်ေနာ္တို႔က ပိုက္ဆံရွိလို႔ေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး၊ ႀကိဳးစားေန ၾကတာပါ။

ေမး။     ။ ခုေနာက္ဆံုး ဆြဲခ်င္ေနတာ ဘယ္သူ႔ပုံ ျဖစ္မလဲ။

ေျဖ။     ။ ခု ဆြဲခ်င္ေနတာ အမ်ားႀကီးပဲ ရွိပါတယ္။ Surprise လုပ္ခ်င္တယ္။ ဆြဲၿပီးမွ ဘြားကနဲ ေတြ႕ေစခ်င္တယ္။

ေမး။     ။ ေနာက္ဆံုး ေမးခြန္းအေနနဲ႔ ပရိသတ္ကို ဘာေျပာခ်င္လဲ။

ေျဖ။     ။ အရမ္း ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။  အစ္မက ပရိသတ္လို႔ေျပာလို႔ တကယ္ ေက်းဇူးတင္ ပါတယ္။ အစက ဆိုရင္ အားေပးတဲ့ လူေတြကို ပရိသတ္လို႔ေတာင္ လက္မခံရဲ ေသးဘူး။ အရမ္းနည္းတယ္ ဗ်ာ။ ခုေနာက္ပိုင္း အရမ္းေပ်ာ္တယ္။ အားေပးၾကတဲ့ သူေတြ မ်ားလာေတာ့ ေလ။ အရမ္း ေက်းဇူးတင္တယ္။ Facebook ေပၚက သူတို႔္ Like ေတြ၊ Comment ေတြ၊ Share ေတြ ေၾကာင့္ေပါ့။ Facebook ကလည္း က်ေနာ့္ကို အမ်ားႀကီး support ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အင္တာနက္ သံုးေနရင္း အားေပးတာ ေတြ႕ရင္ ေန႔တိုင္း ေမွ်ာ္ၿပီး ေပ်ာ္ေနရတာ။ အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္တယ္။ အားလံုး Share လို႔၊ Like လုပ္လို႔ ဒီလိုျဖစ္ခဲ့တာ အတြက္ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။