ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္သံအမတ္ႀကီး ဒဲရစ္မစ္ခ်ယ္ႏွင့္ ေတြ႔ဆုံျခင္း

(ေဇယ်သူ)

ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အေမရိကန္မူဝါဒကုိ တစ္ဆစ္ခ်ိဳး ေျပာင္းေစခဲ့သူဟု လူေျပာမ်ားၾကသည့္၊ ႏွစ္ေပါင္း ၂၂ ႏွစ္အတြင္း ပထမဦးဆုံး ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ခံရသည္မွာ ဆယ္လ ရွိၿပီျဖစ္သည့္ ဒဲရစ္မစ္ခ်ယ္ မိတၳီလာမွအျပန္ သူ၏ ေနအိမ္တြင္ The Voice က သီးသန္႔ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းခဲ့သည္။

Voice : သံအမတ္ႀကီး ဒီကို ေရာက္လာတဲ့အေၾကာင္းက စလိုက္ရေအာင္။ ၂၀၀၇ က Foreign Affairs (အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးမူဝါဒ အထူးျပဳၾသဇာႀကီး မဂၢဇင္း) မွာ ခင္ဗ်ားေရးလိုက္တဲ့ ပညာရပ္ ဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆိုင္ရာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး မူဝါဒ လမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းသြားတယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ အဲဒီေဆာင္းပါးကို ဘာလို႔ ေရးလိုက္တာလဲ။

DM : ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြတုန္းက National Democratic Institute မွာ ကနဦးကတည္းက ပါဝင္ပတ္သက္ခဲ့တဲ့ သူတစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ ဒီေဆာင္းပါးကို ကြၽန္ေတာ္ေရးခဲ့တာ။ အဲဒီတုန္းက ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥေတြကို ႀကံဳေတြ႔ သိျမင္ရတဲ့ တျခားအေမရိကန္ေတြ၊ ကမၻာက တျခားပုဂိၢဳလ္ေတြလိုပဲ ကြၽန္ေတာ္လည္း စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ဝင္စားမိတယ္။ ဒီလို လူေတြထဲက တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ပါ။ မူဝါဒ ေရးရာေတြကို အဲဒီတုန္းက ကြၽန္ေတာ္ စိတ္ဝင္စား ေနခဲ့တာေၾကာင့္လည္း ပါတယ္။ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္ ကြၽန္ေတာ္ တျခားအလုပ္ ေတြလုပ္ခဲ့တယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ပင္တဂြန္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္ကို ေရာက္တယ္။ တျခား Think Tank ေတြကို ေရာက္တယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ တစ္ခုတည္းကို အာ႐ုံစိုက္ လုပ္ခဲ့တာ မဟုတ္ေပမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆိုင္ရာေတြက တန္႔ေနမွန္း ၂၀၀၇ ေလာက္က် ကြၽန္ေတာ္သေဘာေပါက္ လာတယ္။ အေမရိကန္မူဝါဒ တန္႔သြား တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တကယ့္ကို တီထြင္ႀကံဆ စဥ္းစားတတ္ဖို႔ လိုလာတာေပါ့။

အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈနဲ႔ ထိေတြ႔ဆက္ဆံေရး ႏွစ္ခု၊ ဘာလုပ္ရင္ ေကာင္းမလဲလို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တကယ့္ေလွႀကီးထိုး ႐ိုး႐ိုးႀကီး စဥ္းစား ျငင္းခုံၾကတယ္။ ဒီလိုျငင္းခုံေနတာက ဘာမွျဖစ္မလာဘူး။ အခုဆိုရင္ ႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဒီကတိုးတက္မႈေတြကို ကူညီေပးေနၿပီ။ အဲဒါနဲ႔ပဲ ကြၽန္ေတာ့္စိတ္ထဲက ေရးခ်င္လာလို႔ ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ ျမန္မာကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ဘယ္လိုတစ္မ်ိဳးေျပာင္း စဥ္းစားသင့္လဲဆိုတဲ့ ကြၽန္ေတာ့္အျမင္ကို ေရးထားတာပါ။ (၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ) အနည္းဆုံးေတာ့ အိုဘားမားအစိုးရသစ္ တက္လာတဲ့အခါ ကြၽန္ေတာ့္ေဆာင္းပါးက သူတို႔ကို အႀကံဉာဏ္ေတြ ေပးခဲ့တယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ျမင္တယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ ဒီက လူေတြ၊ အစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္က လူေတြက အေျပာင္းအလဲ လုပ္ၾကမယ္လို႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်လိုက္လို႔ ဒီလုိေတြ ျဖစ္လာတာပါ။ ဒါေပမဲ့ အေမရိကန္ မူဝါဒ၊ အေမရိကန္ အစိုးရကို ဒီေဆာင္းပါးက အႀကံဉာဏ္ေကာင္း ေပးႏုိင္ခဲ့တယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္တယ္။

Voice : ဒီေဆာင္းပါးေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ေရာက္လာခဲ့တယ္လို႔ ဆိုႏုိင္တာေပါ့။

DM : ဟုတ္တယ္။

Voice : သံအမတ္အျဖစ္နဲ႔ ေရာက္လာတာ ကိုးလ၊ ဆယ္လေလာက္ ရွိၿပီ။ ဒီေတာ့ ဒီေရာက္ၿပီး ပထမဆယ္လက ဘယ္လိုေန ပါလဲ။ မွန္းခ်က္နဲ႔ ႏွမ္းထြက္ကိုက္ရဲ႕လား။

DM : ကြၽန္ေတာ္ (သံအမတ္မျဖစ္ခင္) အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အထူးကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္နဲ႔ တစ္ႏွစ္ေလာက္ တာဝန္ယူခဲ့တယ္။ တစ္လ တစ္ေခါက္ေလာက္ အထူးကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္နဲ႔ ဒီကိုေရာက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ေခါက္လာ တစ္ပတ္ေလာက္ေနတာနဲ႔ ဒီမွာ အၿမဲေနရတာနဲ႔ ကြာပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ အ့ံအားသင့္တယ္လို႔ ေျပာလို႔ေတာ့ မရပါဘူး။ ဒီကလူေတြက ႀကိဳႀကိဳဆုိဆို ရွိတယ္၊ ရင္းရင္းႏွီးႏွီးရွိတယ္ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္ အၿမဲသိေနခဲ့တယ္။ ဒီႏုိင္ငံရဲ႕ ေထြျပားစုံလင္ တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈေတြ၊ ဒီႏုိင္ငံရဲ႕ စ႐ိုက္သဘာဝ ေတြကို ထိေတြ႔နားလည္ရတာ ကြၽန္ေတာ့္ ဘဝ သာယာေနပါတယ္။ ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ အတြင္း ပထမဦးဆုံးေသာ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီး ျဖစ္ရတာကို လုံးဝ ဂုဏ္ယူပါတယ္။ (အခုဆို) ကြၽန္ေတာ္က အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနမွာ မနာလို စရာပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္ေနၿပီ။

ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဌာနက လူတိုင္းက ကြၽန္ေတာ့္ကို ေျပာတယ္ “ခင္ဗ်ားကို ကြၽန္ေတာ္ မနာလိုဘူးဗ်ာ” တဲ့ (ရယ္လ်က္)။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔အားလုံးက ဒီမွာ ျဖစ္ေနတာေတြကို သေဘာေပါက္ ၾကတယ္၊ အသိအမွတ္ျပဳၾကတယ္။ ရင္ခုန္စရာ ေကာင္းတယ္၊ ခက္တယ္၊ စိန္ေခၚမႈေတြ ရွိတယ္။ ဘယ္လိုအဆုံးသတ္မယ္ ဆိုတာ မေသခ်ာမေရရာဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကမၻာမွာ အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေနပ်က္ေနၾကတဲ့ အထဲ ဒီေနရာက တကယ့္ေကာင္းတဲ့ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္လာႏုိင္တယ္ဆိုၿပီး လူေတြ စိတ္အားတက္ၾကြၾကတယ္။ ဒီလို ျဖစ္ေပၚ ေနတာေတြရဲ႕ အလယ္မွာ၊ အေရးႀကီးေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ့္ႏုိင္ငံကို ကိုယ္စားျပဳရတာ တကယ့္ကို ဂုဏ္ယူပါတယ္။

Voice : ျမန္မာ-အေမရိကန္ ကုန္သြယ္ေရး၊ စီးပြားေရးတိုးျမႇင့္ဖို႔ လြန္ခဲ့တဲ့တစ္ပတ္ ေလာက္က ေရာက္လာခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ ကုန္သြယ္ေရး ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ Marantis ကို ကြၽန္ေတာ္ သီးသန္႔ ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းခဲ့တယ္။ သူျပန္သြားၿပီးမၾကာခင္ ရက္ပိုင္းေလာက္ပဲ ရွိေသးတယ္ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈကို အေမရိကန္က တစ္ႏွစ္ သက္တမ္းတိုးေၾကာင္း ေၾကညာလိုက္တယ္။ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု ဆန္႔က်င္သလိုလို မညီညြတ္သလိုလို ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီမူဝါဒေတြက ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ။

DM : မေန႔တစ္ေန႔က ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ ေၾကညာခ်က္က အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ ေတြကို ေလ့လာသုံးသပ္ ျပင္ဆင္ႏုိင္ဖို႔ ႏွစ္စဥ္ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ ဟာကို သမၼတက လုပ္ေဆာင္တာပါ။ (လိုရင္ လိုသလို) အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ အာဏာမသက္ ေရာက္ေအာင္၊ အေရးယူ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ခ်မွတ္ႏုိင္ေအာင္ လုပ္ရတဲ့အစီအစဥ္ပါ။ ခင္ဗ်ားလည္း သိတဲ့အတိုင္းပဲ ကုန္သြယ္ေရး ဆိုင္ရာ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ၊ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ၊ ပိုတိတိက်က် ေျပာရရင္ “ေရြးၿပီးလုပ္တဲ့ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ” ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ အာဏာမသက္ေရာက္ေအာင္ လုပ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီေန႔က ေၾကညာခ်က္က သမၼတအေနနဲ႔ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ ေတြကို ဆက္ၿပီး ေလ့လာသုံးသပ္ ျပင္ဆင္ႏုိင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပး တာပါ။ ဒီေတာ့ ေရွ႕ေနာက္မညီတာ မဟုတ္ ပါဘူး။ “တာဝန္ယူမႈရွိတဲ့ စီးပြားေရး၊ ကုန္သြယ္ေရး၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ” ဆိုင္ရာ ဆက္ဆံမႈကို တည္ေဆာက္ခ်င္တဲ့ မူဝါဒကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ စြဲၿမဲထားဆဲပါ။ အလုပ္အကိုင္ေတြ ဖန္တီးေပးဖို႔၊ အခြင့္အလမ္းေတြ ဖန္တီးေပးဖို႔၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ ဆက္သြားႏုိင္ဖို႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေတြ ဖန္တီးေပးဖို႔ ဒါေတြကို ဆက္လုပ္ခ်င္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏွစ္တုိင္းႏွစ္တိုင္း သမၼတက ဒီစနစ္ကို အတည္ျပဳရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိန္ ကာလက အခုအခ်ိန္နဲ႔ တုိက္သြားတာပါ။ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ စနစ္ကို သက္တမ္းတိုးတဲ့ ေၾကညာခ်က္ ထြက္တာနဲ႔ တစ္ခ်ိန္တည္း မွာပဲ ၁၉၉၆ က ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ အေရးယူမႈ တစ္မႈျဖစ္တဲ့ “အရင္အစိုးရနဲ႔ ပတ္သက္သူ ေတြကို အေမရိကန္ ျပည္ဝင္ခြင့္ ပိတ္ပင္ခ်က္” (President of Proclamation) ကို ဖယ္ရွားတဲ့ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္လိုက္တာကို ေတြ႔ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီေတာ့ ကန္႔သတ္မႈေတြ အားလုံးကို အလႊာလိုက္ အလႊာလိုက္ျပန္ၿပီး ဖယ္ရွားေနပါတယ္။ ဒီဘက္က တိုးတက္လာတယ္လို႔ ျမင္တာနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘက္က ဖယ္ရွားလိုက္နဲ႔ တစ္ဆင့္ခ်င္း တစ္ဆင့္ခ်င္း လုပ္သြားမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ အေရးယူပိတ္ဆို႔တာ ထက္စာရင္ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံတဲ့ ဘက္ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ မူဝါဒ က အမ်ားႀကီးေရာက္သြားၿပီ ျဖစ္ေပမယ့္ အေရးယူပိတ္ဆို႔တဲ့ စနစ္က ရွိကို ရွိေနပါ ေသးတယ္။

Voice : ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ဆယ္၊ သုံးဆယ္ ေလာက္အတြင္း ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ ပထမဆုံး ေဟာေျပာတဲ့ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္နဲ႔ သြားေဟာေျပာျဖစ္ တယ္ေနာ္။ ဘာေတြ ေျပာေဟာခဲ့သလဲ။

DM : ပထမဆုံးအေနနဲ႔ အဲလိုသြား ေျပာရတာ ႀကိဳက္တယ္ဗ်။ ဒီလို သမိုင္းေၾကာင္း ရွိခဲ့တဲ့ တကၠသိုလ္မွာ ကြၽန္ေတာ္ အဲလိုေျပာခြင့္လုပ္ခြင့္ ရတာ တကယ့္ကို၊ အလြန္႔ကို ကံေကာင္းပါတယ္။ ေနာက္တစ္ေခါက္ အဲဒီတကၠသိုလ္မွာ ထပ္စကား ေျပာခ်င္ပါေသးတယ္။ ႏုိင္ငံထဲက တျခား တကၠသိုလ္ေတြမွာလည္း ဒါမ်ိဳး ထပ္ေျပာ ခ်င္ပါေသးတယ္။ အေမရိကန္မူဝါဒ အေၾကာင္း၊ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး မူဝါဒအေၾကာင္းနဲ႔ စေျပာပါတယ္။ ပိုက်ယ္တဲ့ အာရွနဲ႔ အေမရိကန္က ထိေတြ႔ဆက္ဆံ ရာမွာ ျမန္မာက ဘယ္လိုဝင္ေနလဲ ဆိုတာ ေျပာတာပါ။ အဲဒီေနရာမွာ နားလည္မႈ လြဲေနၾကတာ ရွိပါတယ္။ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြက ႏုိင္ငံျခားေရးမူဝါဒ သင္တန္းသားေတြ၊ ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရး ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူ ေတြ။ ဒီေတာ့ အာရွကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘယ္လို သေဘာထားလဲ၊ ဒီႏုိင္ငံကို ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဘယ္လုိ သေဘာထားလဲ ဆိုတာ သူတို႔ကို ကြၽန္ေတာ္ ေျပာျပခ်င္တာပါ။ သူတို႔ဆီက ေမးခြန္းေတြလည္း တက္လာတယ္။ မိနစ္ေလးဆယ္ ေလာက္ ေမးခ်င္ရာေမး၊ ကြၽန္ေတာ္လည္း သေဘာက်တယ္။ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ မူဝါဒ အေၾကာင္းက ေနၿပီးေတာ့ တ႐ုတ္ရဲ႕ အခန္းက႑၊ ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္ သံ႐ုံးမွာ အလုပ္ရႏုိင္မလား၊ ဘယ္လိုရေအာင္ လုပ္ရမလဲ စသည္ျဖင့္ ေပါင္းစုံကို ေမးၾကတာပဲ။

ဒါနဲ႔ ျဖတ္ေျပာရဦးမယ္။ ကယား ျပည္နယ္ လြိဳင္ေကာ္ကို ကြၽန္ေတာ္ ေရာက္တုန္းကလည္း ဒီလိုပဲ စားပြဲဝိုင္း ေဆြးေႏြးပြဲေလး လုပ္ခဲ့ေသးတယ္။ ေနရာ အႏွံ႔မွာ ဒါမ်ိဳးေတြ လုပ္ခ်င္ပါတယ္။


Voice : ခင္ဗ်ားရဲ႕ အေတြ႔အႀကဳံအရ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ အခုုေလာေလာဆယ္ အႀကီးဆံုးစိန္ေခၚမႈက ဘာလိုု႔ထင္ပါသလဲ။

DM : ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ တကယ္ျဖစ္ေျမာက္လာေအာင္ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ရတာ အင္မတန္ကို ခက္ခဲလိမ့္ မယ္ ထင္တယ္။ စိန္ေခၚမႈတစ္ခုက ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးေတြဟာ ျပည္သူေတြရဲ႕ဘဝကို ေျပာင္းလဲသြားေစတယ္ ဆိုတာ သက္ေသ ျပႏုိင္ဖို႔၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြဟာ ျပည္သူေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ေနတယ္လို႔ ျမင္လာဖို႔ လိုတာကိုး။ ဒါမွ အခုဘာေတြ ျဖစ္ေနျဖစ္ေန လက္ခံႏိုင္မယ္၊ စိတ္ရွည္ၾကမယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ဘဝေတြ သိသိသာသာ ပိုေကာင္းလာတယ္လို႔ ခံစားမိဖုိ႔ လိုတယ္။ ဒါက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို စိန္ေခၚမႈရဲ႕ အဓိက အစိတ္အပိုင္းျဖစ္မယ္နဲ႔ တူတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးရဲ႕ အရွိန္၊ သဘာဝတို႔ အေပၚ အျမင္ကြဲျပားတာေတြ အစိုးရထဲမွာ ရွိခ်င္ရွိမယ္။ ဒါက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြရဲ႕ သေဘာသဘာဝပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါကို အေျဖ ရွာႏုိင္ဖုိ႔ လိုတယ္။ အရင္အစိုးရအဖြဲ႕ထဲက ပုဂၢိဳလ္ေတြအမ်ားႀကီး လႊတ္ေတာ္ထဲမွာပဲ ျဖစ္ေစ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးထဲမွာျဖစ္ေစ ဒီအစိုးရ ထဲမွာ ပါဝင္ေနတာ လွ်ဳိ႕ဝွက္ခ်က္ မဟုတ္ပါဘူး။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြမွာ စပ္ကူး မတ္ကူး ကာလဟာ ႐ႈပ္တယ္၊ ခက္တယ္၊ လမ္းၾကမ္းတယ္၊ မေခ်ာေမြ႔ဘူး။ ဒါေတြကို ေက်ာ္ျဖတ္ဖို႔လိုတယ္။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ကလည္း ေနာက္ထပ္ကိစၥ တစ္ခုပဲ။ ညတြင္းခ်င္း အေျခအေနေတြ ေျပာင္းလဲမသြားႏုိင္တာ လူေတြနားလည္ဖို႔လိုတယ္။ အေကာင္း ဆုံးအေျခအေနမွာေတာင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ငါးဆယ္အတြင္း ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ အခက္အခဲ ေတြေၾကာင့္ အေျပာင္းအလဲဟာ အခ်ိန္ယူရ မယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္ေဆာင္ ေနေပမယ့္ အခက္အခဲေတြ ဆက္ရွိေနဦး မယ္။ ဒီလိုအခက္အခဲေတြ ၾကားထဲက ေက်ာ္ျဖတ္ႏုိင္ေအာင္ စိတ္ရွည္ဖို႔ လိုပါတယ္။

Voice : မိတၳီလာက ျပန္ေရာက္တာ မၾကာေသးဘူးလို႔ ၾကားမိပါတယ္။ ဘာသြား လုပ္တာပါလဲ။

DM : အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက မိတၳီလာ၊ ရခိုင္နဲ႔ ပဲခူးမွာ ျဖစ္ေနတာေတြကို မ်က္ျခည္မျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္။ အၾကမ္းပတမ္းျဖစ္ရပ္ေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႔လာတာ အထူးသျဖင့္ မြတ္ဆလင္ အသိုင္းအဝိုင္းေတြဆီကို ပ်ံ႕ႏွ႔ံလာတာ အေတာ္စိတ္ပူမိပါတယ္။ ၾကည့္ရတာ ရပ္မယ့္ပုံမေပၚဘူး။ ၾကည့္ရတာ အုပ္စုကြဲ ေတြက စည္း႐ုံးၿပီး စနစ္တက် လႈပ္ရွားပုံ ရတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေမးခြန္းေတြ အမ်ားႀကီး ေမးစရာေပၚလာပါတယ္။ မ်က္ျမင္ ကိုယ္ေတြ႔ သြားၾကည့္တာ အေကာင္းဆုံး ျဖစ္တာေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ မိတၳီလာကိုသြားၿပီး အိမ္ေတြ၊ လုပ္ငန္းေတြ၊ ဗလီေတြ အၾကမ္းပတမ္း ျဖစ္ရပ္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးတာေတြကို သြားၾကည့္တာပါ။ စခန္း ေတြကို ေရႊ႕ေနရတဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြ၊ ဗုဒၶ ဘာသာဝင္ေတြရဲ႕အေျခအေနကို ၾကည့္ဖို႔ လည္းသြားတာပါ။ ေရွ႕ကို ဘယ္လုိဆက္ သြားခ်င္လဲ၊ အတူတူ ျပန္ေနၾကဖို႔ နည္းလမ္း ျမင္မိသလား ဆိုတာေတြလည္း သူတို႔ဆီက ၾကားခ်င္လို႔ပါ။ ။ မိတၳီလာေရာ ရခိုင္မွာပါ ျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရး၊ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရးေတြ အတြက္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ခဲ့တယ္။ ဒီအေထာက္အပံ့ကို နည္းလမ္းတက် ေပးႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြလည္း ကြၽန္ေတာ္ ၾကည့္ခ်င္တယ္ေလ။ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔ႏုိင္ငံကို တုိင္းရင္းသားေပါင္းစုံ၊ ဘာသာေပါင္းစုံကို တန္ဖိုးထားတဲ့ ေထြျပား စုံလင္ႏုိင္ငံအျဖစ္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေအာင္ျမင္ေစခ်င္တယ္။ ဒါက စမ္းသပ္မႈပဲ။ ဒီစမ္းသပ္မႈမ်ဳိး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုလည္း ႀကဳံခဲ့ ရတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ဒီစမ္းသပ္မႈေတြကို ရင္ဆိုင္ရတဲ့ ႏွစ္ ၂၀၀ ေက်ာ္ အေတြ႔ အႀကဳံေတြရွိတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပည္တြင္း စစ္ေတြ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ခင္ဗ်ားတို႔ေတြကို ေအာင္ျမင္ေစခ်င္တယ္။ ေရွ႕ကိုတူတူ ဘယ္လိုခ်ီတက္ရမလဲဆိုတဲ့ လမ္းကို ရွာေတြ႔ေစခ်င္တယ္။ အၾကမ္း ဖက္တာ၊ နားလည္မႈလြဲတာ၊ ေၾကာက္စိတ္၊ သည္းခံစိတ္နည္းပါးတာ အထူးသျဖင့္ ဘာသာေရး အသိုင္းအဝိုင္းတစ္ခုခုကို သည္းခံ စိတ္နည္းတာ၊ အဲဒါေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံကို တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေစ ခ်င္တဲ့၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး အေျခခိုင္ေစခ်င္တဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔အတြက္ စိုးရိမ္ေသာက ျဖစ္ေစပါတယ္။ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ ဒါကျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို လုံးဝ ထိခိုက္တယ္၊ တုိင္းျပည္ရဲ႕ တည္ၿငိမ္မႈကို၊ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈကို ထိခိုက္တယ္။

Voice : ဒီလို ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့ အတိုင္း ႏွစ္၂၀၀ ေက်ာ္ အေတြ႔အႀကဳံေတြရွိတယ္ ဆိုရင္ ဒီလို လူ႕အသိုင္းအဝိုင္း တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု တစ္ဘက္နဲ႔တစ္ဘက္ တိုက္ၾကခိုက္ၾက တာမ်ိဳးေတြကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းခဲ့လဲ။

DM : အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏုိင္ငံျဖစ္တယ္ (ျမန္မာနဲ႔ မတူဘူး၊ ျမန္မာက ဖြံ႕ ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံ)။ ကြၽန္ေတာ္တို႔မွာ ႏွစ္၂၀၀ေက်ာ္ အေတြ႔အႀကဳံေတြ ရွိတယ္။ ဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ အေျခအေနကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ သိတယ္၊ ေနာက္ေၾကာင္း ေနာက္ခံေတြကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ နားလည္ တယ္။ ဒီႏိုင္ငံက ညတြင္းခ်င္း အဲလိုမ်ဳိး ျဖစ္ေအာင္ ေျဖရွင္းႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္မွန္းလို႔မရပါဘူး။ အင္ဒိုနီးရွား ေျပာင္းလဲတုန္း၊ စပ္ကူးမတ္ကူးကာလတုန္း လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခုေက်ာ္ေလာက္ တုန္းကလည္း ဘာသာေရးအုပ္စုေတြ အၾကားမွာဒါမ်ဳိး ျပႆနာေတြ ႀကဳံခဲ့တာကို ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေတြ႔ခဲ့ရတယ္။ စက္တင္ဘာ ၁၁ တုန္းက အားလုံးသိတဲ့အတိုင္း ကြၽန္ေတာ္ တုိ႔ကို မြတ္ဆလင္ေတြ၊ အစြန္းေရာက္ မြတ္ဆလင္ေတြ တိုက္ခိုက္တာ ခံခဲ့ရတယ္။ မၾကာေသးခင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ပတ္ေလာက္ ကတင္ ေဘာ့စတြန္မွာ အစြန္းေရာက္ မြတ္ဆလင္ အယူအဆကို အေျခခံထားတဲ့ အစြန္းေရာက္ မြတ္ဆလင္ေတြရဲ႕ အတိုက္ခံ ခဲ့ရေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံ မွာ ရွိတဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြက ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ စနစ္မွာ မပါမျဖစ္ပါ။ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ လူဦးေရက မြတ္ဆလင္ေတြပါ။ ၿပီးေတာ့ သူတို႔က ရာႏႈန္းျပည့္ ႏုိင္ငံသားေတြပါ။ သူတို႔ဘက္ကို ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ မလွည့္ပါဘူး။ သူတို႔ကို အတြင္းရန္ေတြလို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မျမင္ပါဘူး။ သူတို႔ဟာ အေမရိကန္ အိပ္မက္မွာ တင္းျပည့္တန္းတူ ပါဝင္သူေတြ ဆိုတာကလြဲလို႔ တျခား ဘယ္လိုမွ မျမင္ပါဘူး။ ယုတ္ညံ့တဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္ အတြက္ ပံုဖ်က္ထားတဲ့ ဘာသာအမ်ဳိးအစားနဲ႔ ဘာသာႀကီး တစ္ခုကို ကိုးကြယ္တဲ့ တန္းတူ အခြင့္အေရးရွိတဲ့ ႏိုင္ငံသားေတြ မတူဘူး ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ သိရပါတယ္။ မြတ္ဆလင္ေတြ ျဖစ္ေနတာနဲ႔ပဲ အစြန္းေရာက္ လႈပ္ရွားမႈေတြထဲ ပါေရာလို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မျမင္ဘူး။ အဲဒါက ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေပးႏုိင္မယ့္ သင္ခန္းစာပဲလို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီႏုိင္ငံမွာ ေၾကာက္စိတ္ အေျခခံနဲ႔ ေျပာၾကတယ္ဆိုတာ နားလည္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံႀကီးေတြၾကားထဲက ႏုိင္ငံငယ္ေလး ဆိုၿပီး စိုးရိမ္ၾကတာ ရွိတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ သန္း ၁၆၀ ေသာ မြတ္ဆလင္ေတြ ရွိတဲ့အခ်ိန္မွာ ခင္ဗ်ားတို႔ဟာ သန္းေျခာက္ဆယ္ေလာက္ပဲ ရွိတဲ့ ႏုိင္ငံဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ နားလည္ ပါတယ္။ သမိုင္းေၾကာင္း ကြဲျပားတာရယ္၊ ကိုလုိနီအေမြဆိုးက ေပးခဲ့တာရယ္က ဒီဇာတ္လမ္းေတြထဲ ေရာက္လာတာေတြ ကိုလည္း သိပါတယ္။ ဒီလူ႕အသိုင္း အဝိုင္းေတြက ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ၊ ဗုဒၶ ဘာသာ စ႐ိုက္လကၡဏာကို ဘာေတြ ျဖစ္လာေစမလဲဆိုတဲ့ ေၾကာက္စိတ္က ရွိေနတယ္။ ေၾကာက္စိတ္ရယ္၊ မေသခ်ာ မေရရာတာရယ္ ရွိေနတဲ့အခါ အၾကမ္းပတမ္း ျဖစ္ရပ္ေတြက အေျဖမဟုတ္ပါဘူး။သံသယ ရွိေနရင္ ေရွ႕ကိုႀကိဳျမင္ႏုိင္တာ၊ ေျပာဆို ေဆြးေႏြးၾကတာနဲ႔ နားလည္မႈက ေရွ႕ဆက္ ရမယ့္လမ္းပါ။ ကိုယ့္ရဲ႕ လုံၿခဳံေရးေၾကာင့္ ဆိုၿပီး သူ႔သဘာဝအတိုင္း သူေနတဲ့လူေတြ ဘက္ လွည့္ရင္ ေနာက္ဆုံး ကိုယ့္လုံၿခဳံေရးပဲ ထိခိုက္လိမ့္မယ္။ ျဖစ္ေနရတာေတြ ျမင္ရ တာက တိုင္းျပည္ရဲ႕ အသက္ဝိဉာဥ္က အႏၱရာယ္ရွိေနပါၿပီ။ ဘယ္လို ႏုိင္ငံမ်ိဳး ေပၚလာေစခ်င္လဲ။ ဘယ္လို ျမန္မာႏုိင္ငံ သစ္မ်ဳိး ခင္ဗ်ားတို႔ ျဖစ္ေစခ်င္လဲ။ ဒီ ေၾကာက္စိတ္၊ သည္းမခံႏုိင္မႈ၊ အၾကမ္း ပတမ္းလုပ္ရပ္ေပၚမွာ အေျခခံမွာလား။ ဒါမွမဟုတ္ စာနာမႈ၊ နားလည္မႈ၊ ေဆြးေႏြးမႈ၊ ကြဲျပားစုံလင္မႈကို ေလးစားျမတ္ႏုိးမႈေပၚ အေျခခံမွာလား။ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံ၊ ဘာသာေပါင္းစုံ ယွဥ္တြဲေနထိုင္တဲ့ ႏုိင္ငံဆိုတဲ့ အမ်ဳိးသားစ႐ိုက္ လကၡဏာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံအျဖစ္ လူတိုင္းျမင္ခ်င္ၾကတယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဘယ္ဘက္ကို သြားခ်င္လဲဆုိတာ ႏုိင္ငံနဲ႔ မွီတင္းေနထိုင္တဲ့ လူေတြကပဲ ဆုံးျဖတ္ရမွာပဲ။

Voice : ဒီကိစၥကို ထိန္းသိမ္းၾကတဲ့ အခါ ဘယ္ဟာက အခက္ခဲဆုံးလဲ။ ဥပမာ ယုံၾကည္မႈလား၊ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးလား၊ ဘယ္အရာက အဓိကက်လဲ။

DM : အဓိကက်တာ သုံးေလးခု ေလာက္ ရွိပါတယ္။ ပထမတစ္ခ်က္အေနနဲ႔ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ မတူတာေတြကို ေျဖရွင္းတဲ့အခါ အၾကမ္းပတမ္း လုပ္တာဟာ ဘယ္ေတာ့မွ လက္ခံႏုိင္စရာမရွိဘူး ဆိုတာ သေဘာေပါက္ရပါမယ္။ ဒုတိယက တျခားတစ္ဖက္အေၾကာင္း စဥ္းစားၾကည့္တာပါ။ ရန္ ငါ စည္းတားတာ၊ သူႏုိင္ငါ႐ႈံး၊ ငါႏုိင္သူ႐ႈံး သေဘာမ်ဳိး စဥ္းစားတာမ်ဳိး မလုပ္ဘဲ မတူကြဲျပား ျခားနားတာေတြ အေၾကာင္း ထိုင္ၿပီး ေဆြးေႏြးၾကဖို႔ပဲ။ ေဆြး ေႏြးတိုင္ပင္တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဒီယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ တျခားတစ္ဖက္ကို ခံစားသိျမင္တာက ဒီမိုကေရစီရဲ႕ အဓိကျဖစ္တယ္၊ တည္ၿငိမ္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ဖို႔ အဓိကက်တယ္။အဲဒီ ယဥ္ေက်းမႈ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာဖို႔ လိုတယ္။ ဒီေၾကာက္ စိတ္ကို ေဒၚစု (ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္) ေျပာသလို စဥ္းစားၾကည့္တာေကာင္းတယ္။ ေဒၚစုကေျပာတယ္ “fear corrupts” “လူေတြကို ေၾကာက္စိတ္က ဖ်က္ဆီးတယ္” တဲ့။ ဒီအတိုင္းေနရင္ ေကာင္းတဲ့သူေတြဟာ ေၾကာက္စိတ္ေၾကာင့္ မလုံမၿခဳံ ျဖစ္ၾကတယ္။ မလုံမၿခဳံ ခံစားရတာေၾကာင့္ အၾကမ္း ဖက္ကုန္ၾကတယ္။ ဒီေၾကာက္စိတ္ကို အျပဳ သေဘာ နည္းလမ္းနဲ႔ ဘယ္လိုစီမံခန္႔ခြဲမလဲ ဆုိတာ သိဖို႔လိုတယ္။ အဲလိုမသိရင္ ကိုယ္က ကိုယ့္လူ႔အဖြဲ႕အစည္း လုံၿခဳံေအာင္ လုပ္ေနတယ္လို႔ ထင္ေပမယ့္ တကယ္တမ္းက် ကိုယ့္လူ႔အဖြဲ႔အစည္း မလုံၿခဳံေအာင္ လုပ္ေနသလို ျဖစ္လိမ့္မယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးကို ခြဲျခားလို႔မရပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီ စမ္းသပ္ခ်က္ ေအာင္ျမင္ေစလိမ့္မယ္။ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ အၿမဲတမ္း စမ္းသပ္ခ်က္ပဲဆိုတာ အၿမဲသတိ ရရပါလိမ့္မယ္။ အေမရိကန္မွာလည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဒီတိုင္းပဲ ေျပာၾကတယ္။

Voice : ဒီလို အၾကမ္းပတမ္း ျဖစ္ၾကတာေတြက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိး ေတြလား၊ အေျပာင္းအလဲနဲ႔ တစ္ပါတည္းပါလာတတ္တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြလား၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္တဲ့အခါ ျဖစ္တတ္တာေတြ ေၾကာင့္လား။ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။

DM : ဘယ္ အၾကမ္းပတမ္း လုပ္ရပ္ကိုမွ သဘာဝပဲလို႔ ရွင္းျပၿပီးေတာ့ မကာကြယ္ခ်င္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဟုတ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ငါးဆယ္အတြင္း ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္တဲ့၊ ဖိႏွိပ္တဲ့၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ေအာက္မွာ ေရာက္ခဲ့တာေၾကာင့္ မရွင္းလင္းရေသးတဲ့၊ မၿပီးျပတ္ေသးတဲ့ တင္းမာမႈေတြ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္းထဲမွာ ရွိေနတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ပြင့္လာၿပီ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ တင္းမာမႈ အခ်ဳိ႕ကို ရွင္းလို႔ ရလာၿပီ။ ဥေရာပမွာ၊ အေရွ႕ဥေရာပမွာ၊ အင္ဒိုနီးရွားမွာ၊ ေနရာ အမ်ားႀကီးေတြမွာပဲ။ ရွင္းကိုရွင္းရမယ္။ လူေတြက ေျပာခြင့္ဆိုခြင့္ ရလာတဲ့အခါ တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြမွာ အျပဳသေဘာ မေဆာင္တဲ့ နည္းမ်ဳိးနဲ႔ ေျပာလာၾကတယ္။ ဒီေတာ့ တစ္နည္းနဲ႔ ၾကည့္ရင္ မရွင္းရေသးတဲ့အရာ ေတြကို ရွင္းၾကတာ သဘာဝပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေမးစရာက ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ ရွင္းမွာလဲ။ တစ္နည္းနဲ႔ ၾကည့္ရင္ လူေတြက ကိုယ္ေျပာ ခ်င္တာကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေျပာခြင့္ရ လာတာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးရဲ႕ သဘာဝပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အၾကမ္းပတမ္း ျဖစ္ရပ္ေတြက သဘာဝ လို႔ေတာ့ မေျပာခ်င္ပါဘူး။

Voice : ေမးေနက် ေမးခြန္းတစ္ခု ေမးပါ့မယ္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ျမန္မာနဲ႔ ထိေတြ႔ဆက္ဆံလာတာက “တ႐ုတ္ေၾကာင့္” လုိ႔ အေျပာမ်ားၾကတယ္။ ခဏခဏလည္း ဒီေမးခြန္းကို ေျဖဖူးမွာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ အခု ထပ္ေမးလိုက္ပါဦးမယ္။ ဒီကိစၥကို ဘာမ်ား ေျပာခ်င္လဲ။

DM : ဒီေမးခြန္းကေတာ့ ဆက္ၿပီး အေမးခံေနရတာပဲ။ ဘာလို႔ ဒီေနရာကို အရမ္း ဂ႐ုစိုက္ေနရတာလဲ။ ဘာလို႔ သမၼတ အုိဘားမားက အရမ္း စိတ္ဝင္စားေနတာလဲ။ ဘာလို႔ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ကလင္တန္က အရမ္းစိတ္ဝင္စား ေနတာလဲ။ အေမရိကန္ ျပည္သူေတြက ဘာလို႔ အရမ္းစိတ္ဝင္စား ေနတာလဲ စတဲ့ ေမးခြန္းေတြေပါ့။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ဒီႏုိင္ငံက ထူးျခားတဲ့ ႏုိင္ငံ မို႔လို႔ပါ။ လူေတြက ဒီေနရာကို သေဘာက် ေနတယ္လို႔ထင္တယ္။ (ရယ္လ်က္) အၾကာႀကီး ပိတ္ထားခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံ။ ေဒၚစု၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို စိတ္အရမ္း ဝင္စားၾကတယ္။ သူက တစ္ကမၻာလံုးမွာ ကိုယ္စားျပဳပံုရိပ္ေလ။ သူရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေရး အားထုတ္ပင္ပန္းခံ။
စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ရွိတယ္။ ဒါကို အေမရိကန္ေတြက ေဒါသထြက္ၾကတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီမွာျဖစ္ပ်က္ေနတာ ေတြကို လူေတြ စိတ္ဝင္စားၾကေနၾကတာ ၾကာလွပါၿပီ။ ကမၻာေပၚမွာ ၾကားရတဲ့ သတင္းေကာင္း နည္းနည္းေလးထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးက တစ္ခုျဖစ္ေနတယ္။ ဒီမိုကေရစီကို ေျပာင္းသြားတယ္ဆိုရင္ကို စိတ္ဝင္စားတတ္တဲ့ ေပ်ာ့ကြက္ အေမရိကန္ ေတြမွာရွိတယ္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံဖြံ႕ ၿဖိဳးေရး အတြက္ အာရွက အေရးႀကီးတယ္လို႔ ျမင္တာက ေနာက္တစ္ခုပါ။ အာရွရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ကုန္သြယ္ေရး လုပ္ႏုိင္မယ့္ အခြင့္အလမ္း။ ဒီႏုိင္ငံက အာရွရဲ႕ လမ္းဆုံလမ္းခြပါ။ သူ႔မွာရွိတဲ့ အလားအလာအတိုင္း အျပည့္အဝ တိုးတက္လာမယ္ ဆိုရင္ ဒီႏုိင္ငံက ဒီေဒသ ဖြံ႕ ၿဖိဳးမႈကို တြန္းအားေပးမယ့္ အင္ဂ်င္ျဖစ္ လာမွာပါ။ ေတာင္အာရွကို ဒီႏုိင္ငံက အေရွ႕ ေတာင္အာရွနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ေပးႏုိင္တယ္။ အားလုံး ခ်ိတ္ဆက္ေနတာေၾကာင့္ ဒီမွာ ေကာင္းလာတာေတြက အေမရိက အတြက္လည္း အက်ဳိးရွိမွာပါ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြလည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ စိုးရိမ္တာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြက နယ္ျခားမရွိဘူး မဟုတ္လား။ ေမွာင္ခိုမႈေတြ၊ HIV၊ ငွက္ဖ်ား။ ဒါေတြက ခင္ဗ်ားတို႔ တစ္ႏုိင္ငံတည္းတင္ မဟုတ္ဘဲ တျခားေနရာ မွာပါ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ စိတ္ဝင္စားတဲ့ အရာ ေတြပါ။ က်န္းမာေရး အႏၱရာယ္ေတြက ေလယာဥ္ေပၚ တက္စီးၿပီး ေရာက္ခ်င္တဲ့ ေနရာ ေရာက္သြားတတ္တာ မ်ဳိးေလ။ ျမန္မာႏုိင္ငံကို အကူအညီေပးျခင္းအားျဖင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအားလုံးဟာ ဒီစိန္ေခၚမႈ ေတြကို ရင္ဆိုင္ႏုိင္မွ အားလုံး လုံၿခဳံမယ္ဆုိတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ သႏၷိ႒ာန္ကိုလည္း ျဖည့္ရာ ေရာက္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ “တ႐ုတ္ေၾကာင့္ မဟုတ္ပါဘူး”။ တ႐ုတ္ျမင့္တက္လာတာကို စိုးရိမ္ မေနၾကခင္၊ အာရွမွာ တ႐ုတ္ ထိပ္မေရာက္ခင္ ဟိုးအခ်ိန္ကတည္းက ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံခဲ့တာပါ။ ပထဝီမဟာဗ်ဴဟာ သေဘာအရ အေရးပါမႈထက္ ဒီက လူေတြအားလုံး ဖြံ႕ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တည္ၿငိမ္ေရးအတြက္ပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အာ႐ုံစိုက္တယ္လို႔ ေျပာႏုိင္ ေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ့္ စကားလုံးေတြထက္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ လုပ္ရပ္ေတြက သက္ေသပိုျပ ႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္

(ေဇယ်သူ)

ျမန္မာႏုိင္ငံဆုိင္ရာ အေမရိကန္မူဝါဒကုိ တစ္ဆစ္ခ်ိဳး ေျပာင္းေစခဲ့သူဟု လူေျပာမ်ားၾကသည့္၊ ႏွစ္ေပါင္း ၂၂ ႏွစ္အတြင္း ပထမဦးဆုံး ျမန္မာႏုိင္ငံဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္ ခန္႔အပ္ခံရသည္မွာ ဆယ္လ ရွိၿပီျဖစ္သည့္ ဒဲရစ္မစ္ခ်ယ္ မိတၳီလာမွအျပန္ သူ၏ ေနအိမ္တြင္ The Voice က သီးသန္႔ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းခဲ့သည္။

Voice : သံအမတ္ႀကီး ဒီကို ေရာက္လာတဲ့အေၾကာင္းက စလိုက္ရေအာင္။ ၂၀၀၇ က Foreign Affairs (အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရးမူဝါဒ အထူးျပဳၾသဇာႀကီး မဂၢဇင္း) မွာ ခင္ဗ်ားေရးလိုက္တဲ့ ပညာရပ္ ဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆိုင္ရာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး မူဝါဒ လမ္းေၾကာင္း ေျပာင္းသြားတယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ အဲဒီေဆာင္းပါးကို ဘာလို႔ ေရးလိုက္တာလဲ။

DM : ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြတုန္းက National Democratic Institute မွာ ကနဦးကတည္းက ပါဝင္ပတ္သက္ခဲ့တဲ့ သူတစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ ဒီေဆာင္းပါးကို ကြၽန္ေတာ္ေရးခဲ့တာ။ အဲဒီတုန္းက ျမန္မာျပည္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ကိစၥေတြကို ႀကံဳေတြ႔ သိျမင္ရတဲ့ တျခားအေမရိကန္ေတြ၊ ကမၻာက တျခားပုဂိၢဳလ္ေတြလိုပဲ ကြၽန္ေတာ္လည္း စိတ္ေရာကိုယ္ပါ ဝင္စားမိတယ္။ ဒီလို လူေတြထဲက တစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ပါ။ မူဝါဒ ေရးရာေတြကို အဲဒီတုန္းက ကြၽန္ေတာ္ စိတ္ဝင္စား ေနခဲ့တာေၾကာင့္လည္း ပါတယ္။ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္ ကြၽန္ေတာ္ တျခားအလုပ္ ေတြလုပ္ခဲ့တယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ပင္တဂြန္ စစ္ဌာနခ်ဳပ္ကို ေရာက္တယ္။ တျခား Think Tank ေတြကို ေရာက္တယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ တစ္ခုတည္းကို အာ႐ုံစိုက္ လုပ္ခဲ့တာ မဟုတ္ေပမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ဆိုင္ရာေတြက တန္႔ေနမွန္း ၂၀၀၇ ေလာက္က် ကြၽန္ေတာ္သေဘာေပါက္ လာတယ္။ အေမရိကန္မူဝါဒ တန္႔သြား တယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တကယ့္ကို တီထြင္ႀကံဆ စဥ္းစားတတ္ဖို႔ လိုလာတာေပါ့။

အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈနဲ႔ ထိေတြ႔ဆက္ဆံေရး ႏွစ္ခု၊ ဘာလုပ္ရင္ ေကာင္းမလဲလို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ တကယ့္ေလွႀကီးထိုး ႐ိုး႐ိုးႀကီး စဥ္းစား ျငင္းခုံၾကတယ္။ ဒီလိုျငင္းခုံေနတာက ဘာမွျဖစ္မလာဘူး။ အခုဆိုရင္ ႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဒီကတိုးတက္မႈေတြကို ကူညီေပးေနၿပီ။ အဲဒါနဲ႔ပဲ ကြၽန္ေတာ့္စိတ္ထဲက ေရးခ်င္လာလို႔ ဒီေဆာင္းပါးကို ေရးျဖစ္သြားခဲ့တယ္။ ျမန္မာကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ရင္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ဘယ္လိုတစ္မ်ိဳးေျပာင္း စဥ္းစားသင့္လဲဆိုတဲ့ ကြၽန္ေတာ့္အျမင္ကို ေရးထားတာပါ။ (၂၀၀၈ ခုႏွစ္မွာ) အနည္းဆုံးေတာ့ အိုဘားမားအစိုးရသစ္ တက္လာတဲ့အခါ ကြၽန္ေတာ့္ေဆာင္းပါးက သူတို႔ကို အႀကံဉာဏ္ေတြ ေပးခဲ့တယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ျမင္တယ္။ ေနာက္ဆုံးေတာ့ ဒီက လူေတြ၊ အစိုးရနဲ႔ စစ္တပ္က လူေတြက အေျပာင္းအလဲ လုပ္ၾကမယ္လို႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်လိုက္လို႔ ဒီလုိေတြ ျဖစ္လာတာပါ။ ဒါေပမဲ့ အေမရိကန္ မူဝါဒ၊ အေမရိကန္ အစိုးရကို ဒီေဆာင္းပါးက အႀကံဉာဏ္ေကာင္း ေပးႏုိင္ခဲ့တယ္လို႔ ကြၽန္ေတာ္ထင္တယ္။

Voice : ဒီေဆာင္းပါးေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ေရာက္လာခဲ့တယ္လို႔ ဆိုႏုိင္တာေပါ့။

DM : ဟုတ္တယ္။

Voice : သံအမတ္အျဖစ္နဲ႔ ေရာက္လာတာ ကိုးလ၊ ဆယ္လေလာက္ ရွိၿပီ။ ဒီေတာ့ ဒီေရာက္ၿပီး ပထမဆယ္လက ဘယ္လိုေန ပါလဲ။ မွန္းခ်က္နဲ႔ ႏွမ္းထြက္ကိုက္ရဲ႕လား။

DM : ကြၽန္ေတာ္ (သံအမတ္မျဖစ္ခင္) အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ အထူးကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္နဲ႔ တစ္ႏွစ္ေလာက္ တာဝန္ယူခဲ့တယ္။ တစ္လ တစ္ေခါက္ေလာက္ အထူးကိုယ္စားလွယ္ အျဖစ္နဲ႔ ဒီကိုေရာက္တယ္။ ဒါေပမဲ့ တစ္ေခါက္လာ တစ္ပတ္ေလာက္ေနတာနဲ႔ ဒီမွာ အၿမဲေနရတာနဲ႔ ကြာပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ အ့ံအားသင့္တယ္လို႔ ေျပာလို႔ေတာ့ မရပါဘူး။ ဒီကလူေတြက ႀကိဳႀကိဳဆုိဆို ရွိတယ္၊ ရင္းရင္းႏွီးႏွီးရွိတယ္ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္ အၿမဲသိေနခဲ့တယ္။ ဒီႏုိင္ငံရဲ႕ ေထြျပားစုံလင္ တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈေတြ၊ ဒီႏုိင္ငံရဲ႕ စ႐ိုက္သဘာဝ ေတြကို ထိေတြ႔နားလည္ရတာ ကြၽန္ေတာ့္ ဘဝ သာယာေနပါတယ္။ ႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ အတြင္း ပထမဦးဆုံးေသာ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီး ျဖစ္ရတာကို လုံးဝ ဂုဏ္ယူပါတယ္။ (အခုဆို) ကြၽန္ေတာ္က အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး ဝန္ႀကီးဌာနမွာ မနာလို စရာပုဂၢိဳလ္ ျဖစ္ေနၿပီ။

ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ဌာနက လူတိုင္းက ကြၽန္ေတာ့္ကို ေျပာတယ္ “ခင္ဗ်ားကို ကြၽန္ေတာ္ မနာလိုဘူးဗ်ာ” တဲ့ (ရယ္လ်က္)။ ၿပီးေတာ့ သူတုိ႔အားလုံးက ဒီမွာ ျဖစ္ေနတာေတြကို သေဘာေပါက္ ၾကတယ္၊ အသိအမွတ္ျပဳၾကတယ္။ ရင္ခုန္စရာ ေကာင္းတယ္၊ ခက္တယ္၊ စိန္ေခၚမႈေတြ ရွိတယ္။ ဘယ္လိုအဆုံးသတ္မယ္ ဆိုတာ မေသခ်ာမေရရာဘူး။ ဒါေပမဲ့ ကမၻာမွာ အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေနပ်က္ေနၾကတဲ့ အထဲ ဒီေနရာက တကယ့္ေကာင္းတဲ့ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္လာႏုိင္တယ္ဆိုၿပီး လူေတြ စိတ္အားတက္ၾကြၾကတယ္။ ဒီလို ျဖစ္ေပၚ ေနတာေတြရဲ႕ အလယ္မွာ၊ အေရးႀကီးေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ့္ႏုိင္ငံကို ကိုယ္စားျပဳရတာ တကယ့္ကို ဂုဏ္ယူပါတယ္။

Voice : ျမန္မာ-အေမရိကန္ ကုန္သြယ္ေရး၊ စီးပြားေရးတိုးျမႇင့္ဖို႔ လြန္ခဲ့တဲ့တစ္ပတ္ ေလာက္က ေရာက္လာခဲ့တဲ့ အေမရိကန္ ကုန္သြယ္ေရး ကိုယ္စားလွယ္ေတာ္ Marantis ကို ကြၽန္ေတာ္ သီးသန္႔ ေတြ႔ဆုံ ေမးျမန္းခဲ့တယ္။ သူျပန္သြားၿပီးမၾကာခင္ ရက္ပိုင္းေလာက္ပဲ ရွိေသးတယ္ အေရးယူ ပိတ္ဆို႔မႈကို အေမရိကန္က တစ္ႏွစ္ သက္တမ္းတိုးေၾကာင္း ေၾကညာလိုက္တယ္။ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု ဆန္႔က်င္သလိုလို မညီညြတ္သလိုလို ျဖစ္ေနတဲ့ ဒီမူဝါဒေတြက ဘာကိုဆိုလိုတာလဲ။

DM : မေန႔တစ္ေန႔က ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ ေၾကညာခ်က္က အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ ေတြကို ေလ့လာသုံးသပ္ ျပင္ဆင္ႏုိင္ဖို႔ ႏွစ္စဥ္ေဆာင္ရြက္ရမယ့္ ဟာကို သမၼတက လုပ္ေဆာင္တာပါ။ (လိုရင္ လိုသလို) အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ အာဏာမသက္ ေရာက္ေအာင္၊ အေရးယူ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ခ်မွတ္ႏုိင္ေအာင္ လုပ္ရတဲ့အစီအစဥ္ပါ။ ခင္ဗ်ားလည္း သိတဲ့အတိုင္းပဲ ကုန္သြယ္ေရး ဆိုင္ရာ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ၊ ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံမႈဆိုင္ရာ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ၊ ပိုတိတိက်က် ေျပာရရင္ “ေရြးၿပီးလုပ္တဲ့ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈေတြ” ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ အာဏာမသက္ေရာက္ေအာင္ လုပ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီေန႔က ေၾကညာခ်က္က သမၼတအေနနဲ႔ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ ေတြကို ဆက္ၿပီး ေလ့လာသုံးသပ္ ျပင္ဆင္ႏုိင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပး တာပါ။ ဒီေတာ့ ေရွ႕ေနာက္မညီတာ မဟုတ္ ပါဘူး။ “တာဝန္ယူမႈရွိတဲ့ စီးပြားေရး၊ ကုန္သြယ္ေရး၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ” ဆိုင္ရာ ဆက္ဆံမႈကို တည္ေဆာက္ခ်င္တဲ့ မူဝါဒကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ စြဲၿမဲထားဆဲပါ။ အလုပ္အကိုင္ေတြ ဖန္တီးေပးဖို႔၊ အခြင့္အလမ္းေတြ ဖန္တီးေပးဖို႔၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ ဆက္သြားႏုိင္ဖို႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈေတြ ဖန္တီးေပးဖို႔ ဒါေတြကို ဆက္လုပ္ခ်င္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏွစ္တုိင္းႏွစ္တိုင္း သမၼတက ဒီစနစ္ကို အတည္ျပဳရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိန္ ကာလက အခုအခ်ိန္နဲ႔ တုိက္သြားတာပါ။ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ စနစ္ကို သက္တမ္းတိုးတဲ့ ေၾကညာခ်က္ ထြက္တာနဲ႔ တစ္ခ်ိန္တည္း မွာပဲ ၁၉၉၆ က ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ အေရးယူမႈ တစ္မႈျဖစ္တဲ့ “အရင္အစိုးရနဲ႔ ပတ္သက္သူ ေတြကို အေမရိကန္ ျပည္ဝင္ခြင့္ ပိတ္ပင္ခ်က္” (President of Proclamation) ကို ဖယ္ရွားတဲ့ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္လိုက္တာကို ေတြ႔ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီေတာ့ ကန္႔သတ္မႈေတြ အားလုံးကို အလႊာလိုက္ အလႊာလိုက္ျပန္ၿပီး ဖယ္ရွားေနပါတယ္။ ဒီဘက္က တိုးတက္လာတယ္လို႔ ျမင္တာနဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘက္က ဖယ္ရွားလိုက္နဲ႔ တစ္ဆင့္ခ်င္း တစ္ဆင့္ခ်င္း လုပ္သြားမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ အေရးယူပိတ္ဆို႔တာ ထက္စာရင္ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံတဲ့ ဘက္ကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ မူဝါဒ က အမ်ားႀကီးေရာက္သြားၿပီ ျဖစ္ေပမယ့္ အေရးယူပိတ္ဆို႔တဲ့ စနစ္က ရွိကို ရွိေနပါ ေသးတယ္။

Voice : ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ဆယ္၊ သုံးဆယ္ ေလာက္အတြင္း ရန္ကုန္တကၠသိုလ္မွာ ပထမဆုံး ေဟာေျပာတဲ့ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီးအျဖစ္နဲ႔ သြားေဟာေျပာျဖစ္ တယ္ေနာ္။ ဘာေတြ ေျပာေဟာခဲ့သလဲ။

DM : ပထမဆုံးအေနနဲ႔ အဲလိုသြား ေျပာရတာ ႀကိဳက္တယ္ဗ်။ ဒီလို သမိုင္းေၾကာင္း ရွိခဲ့တဲ့ တကၠသိုလ္မွာ ကြၽန္ေတာ္ အဲလိုေျပာခြင့္လုပ္ခြင့္ ရတာ တကယ့္ကို၊ အလြန္႔ကို ကံေကာင္းပါတယ္။ ေနာက္တစ္ေခါက္ အဲဒီတကၠသိုလ္မွာ ထပ္စကား ေျပာခ်င္ပါေသးတယ္။ ႏုိင္ငံထဲက တျခား တကၠသိုလ္ေတြမွာလည္း ဒါမ်ိဳး ထပ္ေျပာ ခ်င္ပါေသးတယ္။ အေမရိကန္မူဝါဒ အေၾကာင္း၊ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရး မူဝါဒအေၾကာင္းနဲ႔ စေျပာပါတယ္။ ပိုက်ယ္တဲ့ အာရွနဲ႔ အေမရိကန္က ထိေတြ႔ဆက္ဆံ ရာမွာ ျမန္မာက ဘယ္လိုဝင္ေနလဲ ဆိုတာ ေျပာတာပါ။ အဲဒီေနရာမွာ နားလည္မႈ လြဲေနၾကတာ ရွိပါတယ္။ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြက ႏုိင္ငံျခားေရးမူဝါဒ သင္တန္းသားေတြ၊ ႏုိင္ငံတကာဆက္ဆံေရး ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူ ေတြ။ ဒီေတာ့ အာရွကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဘယ္လို သေဘာထားလဲ၊ ဒီႏုိင္ငံကို ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ဘယ္လုိ သေဘာထားလဲ ဆိုတာ သူတို႔ကို ကြၽန္ေတာ္ ေျပာျပခ်င္တာပါ။ သူတို႔ဆီက ေမးခြန္းေတြလည္း တက္လာတယ္။ မိနစ္ေလးဆယ္ ေလာက္ ေမးခ်င္ရာေမး၊ ကြၽန္ေတာ္လည္း သေဘာက်တယ္။ အေရးယူပိတ္ဆို႔မႈ မူဝါဒ အေၾကာင္းက ေနၿပီးေတာ့ တ႐ုတ္ရဲ႕ အခန္းက႑၊ ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္ သံ႐ုံးမွာ အလုပ္ရႏုိင္မလား၊ ဘယ္လိုရေအာင္ လုပ္ရမလဲ စသည္ျဖင့္ ေပါင္းစုံကို ေမးၾကတာပဲ။

ဒါနဲ႔ ျဖတ္ေျပာရဦးမယ္။ ကယား ျပည္နယ္ လြိဳင္ေကာ္ကို ကြၽန္ေတာ္ ေရာက္တုန္းကလည္း ဒီလိုပဲ စားပြဲဝိုင္း ေဆြးေႏြးပြဲေလး လုပ္ခဲ့ေသးတယ္။ ေနရာ အႏွံ႔မွာ ဒါမ်ိဳးေတြ လုပ္ခ်င္ပါတယ္။


Voice : ခင္ဗ်ားရဲ႕ အေတြ႔အႀကဳံအရ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာ အခုုေလာေလာဆယ္ အႀကီးဆံုးစိန္ေခၚမႈက ဘာလိုု႔ထင္ပါသလဲ။

DM : ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ တကယ္ျဖစ္ေျမာက္လာေအာင္ အေကာင္ အထည္ေဖာ္ရတာ အင္မတန္ကို ခက္ခဲလိမ့္ မယ္ ထင္တယ္။ စိန္ေခၚမႈတစ္ခုက ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးေတြဟာ ျပည္သူေတြရဲ႕ဘဝကို ေျပာင္းလဲသြားေစတယ္ ဆိုတာ သက္ေသ ျပႏုိင္ဖို႔၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြဟာ ျပည္သူေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ေနတယ္လို႔ ျမင္လာဖို႔ လိုတာကိုး။ ဒါမွ အခုဘာေတြ ျဖစ္ေနျဖစ္ေန လက္ခံႏိုင္မယ္၊ စိတ္ရွည္ၾကမယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ဘဝေတြ သိသိသာသာ ပိုေကာင္းလာတယ္လို႔ ခံစားမိဖုိ႔ လိုတယ္။ ဒါက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို စိန္ေခၚမႈရဲ႕ အဓိက အစိတ္အပိုင္းျဖစ္မယ္နဲ႔ တူတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးရဲ႕ အရွိန္၊ သဘာဝတို႔ အေပၚ အျမင္ကြဲျပားတာေတြ အစိုးရထဲမွာ ရွိခ်င္ရွိမယ္။ ဒါက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြရဲ႕ သေဘာသဘာဝပဲ ျဖစ္တယ္။ ဒါကို အေျဖ ရွာႏုိင္ဖုိ႔ လိုတယ္။ အရင္အစိုးရအဖြဲ႕ထဲက ပုဂၢိဳလ္ေတြအမ်ားႀကီး လႊတ္ေတာ္ထဲမွာပဲ ျဖစ္ေစ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးထဲမွာျဖစ္ေစ ဒီအစိုးရ ထဲမွာ ပါဝင္ေနတာ လွ်ဳိ႕ဝွက္ခ်က္ မဟုတ္ပါဘူး။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြမွာ စပ္ကူး မတ္ကူး ကာလဟာ ႐ႈပ္တယ္၊ ခက္တယ္၊ လမ္းၾကမ္းတယ္၊ မေခ်ာေမြ႔ဘူး။ ဒါေတြကို ေက်ာ္ျဖတ္ဖို႔လိုတယ္။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ကလည္း ေနာက္ထပ္ကိစၥ တစ္ခုပဲ။ ညတြင္းခ်င္း အေျခအေနေတြ ေျပာင္းလဲမသြားႏုိင္တာ လူေတြနားလည္ဖို႔လိုတယ္။ အေကာင္း ဆုံးအေျခအေနမွာေတာင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ငါးဆယ္အတြင္း ျဖစ္ေပၚခဲ့တဲ့ အခက္အခဲ ေတြေၾကာင့္ အေျပာင္းအလဲဟာ အခ်ိန္ယူရ မယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္ေဆာင္ ေနေပမယ့္ အခက္အခဲေတြ ဆက္ရွိေနဦး မယ္။ ဒီလိုအခက္အခဲေတြ ၾကားထဲက ေက်ာ္ျဖတ္ႏုိင္ေအာင္ စိတ္ရွည္ဖို႔ လိုပါတယ္။

Voice : မိတၳီလာက ျပန္ေရာက္တာ မၾကာေသးဘူးလို႔ ၾကားမိပါတယ္။ ဘာသြား လုပ္တာပါလဲ။

DM : အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းက မိတၳီလာ၊ ရခိုင္နဲ႔ ပဲခူးမွာ ျဖစ္ေနတာေတြကို မ်က္ျခည္မျပတ္ ေစာင့္ၾကည့္ေနပါတယ္။ အၾကမ္းပတမ္းျဖစ္ရပ္ေတြ ပ်ံ႕ႏွံ႔လာတာ အထူးသျဖင့္ မြတ္ဆလင္ အသိုင္းအဝိုင္းေတြဆီကို ပ်ံ႕ႏွ႔ံလာတာ အေတာ္စိတ္ပူမိပါတယ္။ ၾကည့္ရတာ ရပ္မယ့္ပုံမေပၚဘူး။ ၾကည့္ရတာ အုပ္စုကြဲ ေတြက စည္း႐ုံးၿပီး စနစ္တက် လႈပ္ရွားပုံ ရတယ္။ ဒါနဲ႔ပတ္သက္လို႔ ေမးခြန္းေတြ အမ်ားႀကီး ေမးစရာေပၚလာပါတယ္။ မ်က္ျမင္ ကိုယ္ေတြ႔ သြားၾကည့္တာ အေကာင္းဆုံး ျဖစ္တာေၾကာင့္ ကြၽန္ေတာ္ကိုယ္တိုင္ မိတၳီလာကိုသြားၿပီး အိမ္ေတြ၊ လုပ္ငန္းေတြ၊ ဗလီေတြ အၾကမ္းပတမ္း ျဖစ္ရပ္ေၾကာင့္ ပ်က္စီးတာေတြကို သြားၾကည့္တာပါ။ စခန္း ေတြကို ေရႊ႕ေနရတဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြ၊ ဗုဒၶ ဘာသာဝင္ေတြရဲ႕အေျခအေနကို ၾကည့္ဖို႔ လည္းသြားတာပါ။ ေရွ႕ကို ဘယ္လုိဆက္ သြားခ်င္လဲ၊ အတူတူ ျပန္ေနၾကဖို႔ နည္းလမ္း ျမင္မိသလား ဆိုတာေတြလည္း သူတို႔ဆီက ၾကားခ်င္လို႔ပါ။ ။ မိတၳီလာေရာ ရခိုင္မွာပါ ျပန္လည္ရင္ၾကားေစ့ေရး၊ ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရးေတြ အတြက္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ခဲ့တယ္။ ဒီအေထာက္အပံ့ကို နည္းလမ္းတက် ေပးႏုိင္မယ့္ နည္းလမ္းေတြလည္း ကြၽန္ေတာ္ ၾကည့္ခ်င္တယ္ေလ။ ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ခင္ဗ်ားတို႔ႏုိင္ငံကို တုိင္းရင္းသားေပါင္းစုံ၊ ဘာသာေပါင္းစုံကို တန္ဖိုးထားတဲ့ ေထြျပား စုံလင္ႏုိင္ငံအျဖစ္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေအာင္ျမင္ေစခ်င္တယ္။ ဒါက စမ္းသပ္မႈပဲ။ ဒီစမ္းသပ္မႈမ်ဳိး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုလည္း ႀကဳံခဲ့ ရတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ ဒီစမ္းသပ္မႈေတြကို ရင္ဆိုင္ရတဲ့ ႏွစ္ ၂၀၀ ေက်ာ္ အေတြ႔ အႀကဳံေတြရွိတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပည္တြင္း စစ္ေတြ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ခင္ဗ်ားတို႔ေတြကို ေအာင္ျမင္ေစခ်င္တယ္။ ေရွ႕ကိုတူတူ ဘယ္လိုခ်ီတက္ရမလဲဆိုတဲ့ လမ္းကို ရွာေတြ႔ေစခ်င္တယ္။ အၾကမ္း ဖက္တာ၊ နားလည္မႈလြဲတာ၊ ေၾကာက္စိတ္၊ သည္းခံစိတ္နည္းပါးတာ အထူးသျဖင့္ ဘာသာေရး အသိုင္းအဝိုင္းတစ္ခုခုကို သည္းခံ စိတ္နည္းတာ၊ အဲဒါေတြက ျမန္မာႏိုင္ငံကို တည္ၿငိမ္ေအးခ်မ္းေစ ခ်င္တဲ့၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး အေျခခိုင္ေစခ်င္တဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔အတြက္ စိုးရိမ္ေသာက ျဖစ္ေစပါတယ္။ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ ဒါကျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို လုံးဝ ထိခိုက္တယ္၊ တုိင္းျပည္ရဲ႕ တည္ၿငိမ္မႈကို၊ တိုင္းျပည္ရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈကို ထိခိုက္တယ္။

Voice : ဒီလို ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့ အတိုင္း ႏွစ္၂၀၀ ေက်ာ္ အေတြ႔အႀကဳံေတြရွိတယ္ ဆိုရင္ ဒီလို လူ႕အသိုင္းအဝိုင္း တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု တစ္ဘက္နဲ႔တစ္ဘက္ တိုက္ၾကခိုက္ၾက တာမ်ိဳးေတြကို အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းခဲ့လဲ။

DM : အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီး ႏုိင္ငံျဖစ္တယ္ (ျမန္မာနဲ႔ မတူဘူး၊ ျမန္မာက ဖြံ႕ ၿဖိဳးဆဲႏုိင္ငံ)။ ကြၽန္ေတာ္တို႔မွာ ႏွစ္၂၀၀ေက်ာ္ အေတြ႔အႀကဳံေတြ ရွိတယ္။ ဒီေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ အေျခအေနကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ သိတယ္၊ ေနာက္ေၾကာင္း ေနာက္ခံေတြကို ကြၽန္ေတာ္တို႔ နားလည္ တယ္။ ဒီႏိုင္ငံက ညတြင္းခ်င္း အဲလိုမ်ဳိး ျဖစ္ေအာင္ ေျဖရွင္းႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ေတာ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေမွ်ာ္မွန္းလို႔မရပါဘူး။ အင္ဒိုနီးရွား ေျပာင္းလဲတုန္း၊ စပ္ကူးမတ္ကူးကာလတုန္း လြန္ခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ တစ္ခုေက်ာ္ေလာက္ တုန္းကလည္း ဘာသာေရးအုပ္စုေတြ အၾကားမွာဒါမ်ဳိး ျပႆနာေတြ ႀကဳံခဲ့တာကို ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ေတြ႔ခဲ့ရတယ္။ စက္တင္ဘာ ၁၁ တုန္းက အားလုံးသိတဲ့အတိုင္း ကြၽန္ေတာ္ တုိ႔ကို မြတ္ဆလင္ေတြ၊ အစြန္းေရာက္ မြတ္ဆလင္ေတြ တိုက္ခိုက္တာ ခံခဲ့ရတယ္။ မၾကာေသးခင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ပတ္ေလာက္ ကတင္ ေဘာ့စတြန္မွာ အစြန္းေရာက္ မြတ္ဆလင္ အယူအဆကို အေျခခံထားတဲ့ အစြန္းေရာက္ မြတ္ဆလင္ေတြရဲ႕ အတိုက္ခံ ခဲ့ရေသးတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကြၽန္ေတာ္တို႔ႏုိင္ငံ မွာ ရွိတဲ့ မြတ္ဆလင္ေတြက ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ စနစ္မွာ မပါမျဖစ္ပါ။ ၁ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ လူဦးေရက မြတ္ဆလင္ေတြပါ။ ၿပီးေတာ့ သူတို႔က ရာႏႈန္းျပည့္ ႏုိင္ငံသားေတြပါ။ သူတို႔ဘက္ကို ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ မလွည့္ပါဘူး။ သူတို႔ကို အတြင္းရန္ေတြလို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မျမင္ပါဘူး။ သူတို႔ဟာ အေမရိကန္ အိပ္မက္မွာ တင္းျပည့္တန္းတူ ပါဝင္သူေတြ ဆိုတာကလြဲလို႔ တျခား ဘယ္လိုမွ မျမင္ပါဘူး။ ယုတ္ညံ့တဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္ အတြက္ ပံုဖ်က္ထားတဲ့ ဘာသာအမ်ဳိးအစားနဲ႔ ဘာသာႀကီး တစ္ခုကို ကိုးကြယ္တဲ့ တန္းတူ အခြင့္အေရးရွိတဲ့ ႏိုင္ငံသားေတြ မတူဘူး ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ သိရပါတယ္။ မြတ္ဆလင္ေတြ ျဖစ္ေနတာနဲ႔ပဲ အစြန္းေရာက္ လႈပ္ရွားမႈေတြထဲ ပါေရာလို႔ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မျမင္ဘူး။ အဲဒါက ကြၽန္ေတာ္တို႔ ေပးႏုိင္မယ့္ သင္ခန္းစာပဲလို႔ ထင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီႏုိင္ငံမွာ ေၾကာက္စိတ္ အေျခခံနဲ႔ ေျပာၾကတယ္ဆိုတာ နားလည္ပါတယ္။ ႏုိင္ငံႀကီးေတြၾကားထဲက ႏုိင္ငံငယ္ေလး ဆိုၿပီး စိုးရိမ္ၾကတာ ရွိတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ သန္း ၁၆၀ ေသာ မြတ္ဆလင္ေတြ ရွိတဲ့အခ်ိန္မွာ ခင္ဗ်ားတို႔ဟာ သန္းေျခာက္ဆယ္ေလာက္ပဲ ရွိတဲ့ ႏုိင္ငံဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ နားလည္ ပါတယ္။ သမိုင္းေၾကာင္း ကြဲျပားတာရယ္၊ ကိုလုိနီအေမြဆိုးက ေပးခဲ့တာရယ္က ဒီဇာတ္လမ္းေတြထဲ ေရာက္လာတာေတြ ကိုလည္း သိပါတယ္။ ဒီလူ႕အသိုင္း အဝိုင္းေတြက ဗုဒၶဘာသာဝင္ေတြ၊ ဗုဒၶ ဘာသာ စ႐ိုက္လကၡဏာကို ဘာေတြ ျဖစ္လာေစမလဲဆိုတဲ့ ေၾကာက္စိတ္က ရွိေနတယ္။ ေၾကာက္စိတ္ရယ္၊ မေသခ်ာ မေရရာတာရယ္ ရွိေနတဲ့အခါ အၾကမ္းပတမ္း ျဖစ္ရပ္ေတြက အေျဖမဟုတ္ပါဘူး။သံသယ ရွိေနရင္ ေရွ႕ကိုႀကိဳျမင္ႏုိင္တာ၊ ေျပာဆို ေဆြးေႏြးၾကတာနဲ႔ နားလည္မႈက ေရွ႕ဆက္ ရမယ့္လမ္းပါ။ ကိုယ့္ရဲ႕ လုံၿခဳံေရးေၾကာင့္ ဆိုၿပီး သူ႔သဘာဝအတိုင္း သူေနတဲ့လူေတြ ဘက္ လွည့္ရင္ ေနာက္ဆုံး ကိုယ့္လုံၿခဳံေရးပဲ ထိခိုက္လိမ့္မယ္။ ျဖစ္ေနရတာေတြ ျမင္ရ တာက တိုင္းျပည္ရဲ႕ အသက္ဝိဉာဥ္က အႏၱရာယ္ရွိေနပါၿပီ။ ဘယ္လို ႏုိင္ငံမ်ိဳး ေပၚလာေစခ်င္လဲ။ ဘယ္လို ျမန္မာႏုိင္ငံ သစ္မ်ဳိး ခင္ဗ်ားတို႔ ျဖစ္ေစခ်င္လဲ။ ဒီ ေၾကာက္စိတ္၊ သည္းမခံႏုိင္မႈ၊ အၾကမ္း ပတမ္းလုပ္ရပ္ေပၚမွာ အေျခခံမွာလား။ ဒါမွမဟုတ္ စာနာမႈ၊ နားလည္မႈ၊ ေဆြးေႏြးမႈ၊ ကြဲျပားစုံလင္မႈကို ေလးစားျမတ္ႏုိးမႈေပၚ အေျခခံမွာလား။ တိုင္းရင္းသားေပါင္းစုံ၊ ဘာသာေပါင္းစုံ ယွဥ္တြဲေနထိုင္တဲ့ ႏုိင္ငံဆိုတဲ့ အမ်ဳိးသားစ႐ိုက္ လကၡဏာရွိတဲ့ ႏုိင္ငံအျဖစ္ လူတိုင္းျမင္ခ်င္ၾကတယ္လို႔ ထင္တယ္။ ဘယ္ဘက္ကို သြားခ်င္လဲဆုိတာ ႏုိင္ငံနဲ႔ မွီတင္းေနထိုင္တဲ့ လူေတြကပဲ ဆုံးျဖတ္ရမွာပဲ။

Voice : ဒီကိစၥကို ထိန္းသိမ္းၾကတဲ့ အခါ ဘယ္ဟာက အခက္ခဲဆုံးလဲ။ ဥပမာ ယုံၾကည္မႈလား၊ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးလား၊ ဘယ္အရာက အဓိကက်လဲ။

DM : အဓိကက်တာ သုံးေလးခု ေလာက္ ရွိပါတယ္။ ပထမတစ္ခ်က္အေနနဲ႔ တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ မတူတာေတြကို ေျဖရွင္းတဲ့အခါ အၾကမ္းပတမ္း လုပ္တာဟာ ဘယ္ေတာ့မွ လက္ခံႏုိင္စရာမရွိဘူး ဆိုတာ သေဘာေပါက္ရပါမယ္။ ဒုတိယက တျခားတစ္ဖက္အေၾကာင္း စဥ္းစားၾကည့္တာပါ။ ရန္ ငါ စည္းတားတာ၊ သူႏုိင္ငါ႐ႈံး၊ ငါႏုိင္သူ႐ႈံး သေဘာမ်ဳိး စဥ္းစားတာမ်ဳိး မလုပ္ဘဲ မတူကြဲျပား ျခားနားတာေတြ အေၾကာင္း ထိုင္ၿပီး ေဆြးေႏြးၾကဖို႔ပဲ။ ေဆြး ေႏြးတိုင္ပင္တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ၊ ဒီယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ တျခားတစ္ဖက္ကို ခံစားသိျမင္တာက ဒီမိုကေရစီရဲ႕ အဓိကျဖစ္တယ္၊ တည္ၿငိမ္တဲ့ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းျဖစ္ဖို႔ အဓိကက်တယ္။အဲဒီ ယဥ္ေက်းမႈ ဖြံ႔ၿဖိဳးလာဖို႔ လိုတယ္။ ဒီေၾကာက္ စိတ္ကို ေဒၚစု (ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္) ေျပာသလို စဥ္းစားၾကည့္တာေကာင္းတယ္။ ေဒၚစုကေျပာတယ္ “fear corrupts” “လူေတြကို ေၾကာက္စိတ္က ဖ်က္ဆီးတယ္” တဲ့။ ဒီအတိုင္းေနရင္ ေကာင္းတဲ့သူေတြဟာ ေၾကာက္စိတ္ေၾကာင့္ မလုံမၿခဳံ ျဖစ္ၾကတယ္။ မလုံမၿခဳံ ခံစားရတာေၾကာင့္ အၾကမ္း ဖက္ကုန္ၾကတယ္။ ဒီေၾကာက္စိတ္ကို အျပဳ သေဘာ နည္းလမ္းနဲ႔ ဘယ္လိုစီမံခန္႔ခြဲမလဲ ဆုိတာ သိဖို႔လိုတယ္။ အဲလိုမသိရင္ ကိုယ္က ကိုယ့္လူ႔အဖြဲ႕အစည္း လုံၿခဳံေအာင္ လုပ္ေနတယ္လို႔ ထင္ေပမယ့္ တကယ္တမ္းက် ကိုယ့္လူ႔အဖြဲ႔အစည္း မလုံၿခဳံေအာင္ လုပ္ေနသလို ျဖစ္လိမ့္မယ္။ လူ႔အခြင့္အေရးကို ခြဲျခားလို႔မရပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီ စမ္းသပ္ခ်က္ ေအာင္ျမင္ေစလိမ့္မယ္။ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ အၿမဲတမ္း စမ္းသပ္ခ်က္ပဲဆိုတာ အၿမဲသတိ ရရပါလိမ့္မယ္။ အေမရိကန္မွာလည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ ဒီတိုင္းပဲ ေျပာၾကတယ္။

Voice : ဒီလို အၾကမ္းပတမ္း ျဖစ္ၾကတာေတြက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိး ေတြလား၊ အေျပာင္းအလဲနဲ႔ တစ္ပါတည္းပါလာတတ္တဲ့ ျဖစ္ရပ္ေတြလား၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္တဲ့အခါ ျဖစ္တတ္တာေတြ ေၾကာင့္လား။ ဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။

DM : ဘယ္ အၾကမ္းပတမ္း လုပ္ရပ္ကိုမွ သဘာဝပဲလို႔ ရွင္းျပၿပီးေတာ့ မကာကြယ္ခ်င္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဟုတ္ပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ငါးဆယ္အတြင္း ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္တဲ့၊ ဖိႏွိပ္တဲ့၊ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ေအာက္မွာ ေရာက္ခဲ့တာေၾကာင့္ မရွင္းလင္းရေသးတဲ့၊ မၿပီးျပတ္ေသးတဲ့ တင္းမာမႈေတြ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္းထဲမွာ ရွိေနတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ပြင့္လာၿပီ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ တင္းမာမႈ အခ်ဳိ႕ကို ရွင္းလို႔ ရလာၿပီ။ ဥေရာပမွာ၊ အေရွ႕ဥေရာပမွာ၊ အင္ဒိုနီးရွားမွာ၊ ေနရာ အမ်ားႀကီးေတြမွာပဲ။ ရွင္းကိုရွင္းရမယ္။ လူေတြက ေျပာခြင့္ဆိုခြင့္ ရလာတဲ့အခါ တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြမွာ အျပဳသေဘာ မေဆာင္တဲ့ နည္းမ်ဳိးနဲ႔ ေျပာလာၾကတယ္။ ဒီေတာ့ တစ္နည္းနဲ႔ ၾကည့္ရင္ မရွင္းရေသးတဲ့အရာ ေတြကို ရွင္းၾကတာ သဘာဝပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေမးစရာက ဘယ္လိုနည္းနဲ႔ ရွင္းမွာလဲ။ တစ္နည္းနဲ႔ ၾကည့္ရင္ လူေတြက ကိုယ္ေျပာ ခ်င္တာကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေျပာခြင့္ရ လာတာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးရဲ႕ သဘာဝပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ အၾကမ္းပတမ္း ျဖစ္ရပ္ေတြက သဘာဝ လို႔ေတာ့ မေျပာခ်င္ပါဘူး။

Voice : ေမးေနက် ေမးခြန္းတစ္ခု ေမးပါ့မယ္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ျမန္မာနဲ႔ ထိေတြ႔ဆက္ဆံလာတာက “တ႐ုတ္ေၾကာင့္” လုိ႔ အေျပာမ်ားၾကတယ္။ ခဏခဏလည္း ဒီေမးခြန္းကို ေျဖဖူးမွာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ အခု ထပ္ေမးလိုက္ပါဦးမယ္။ ဒီကိစၥကို ဘာမ်ား ေျပာခ်င္လဲ။

DM : ဒီေမးခြန္းကေတာ့ ဆက္ၿပီး အေမးခံေနရတာပဲ။ ဘာလို႔ ဒီေနရာကို အရမ္း ဂ႐ုစိုက္ေနရတာလဲ။ ဘာလို႔ သမၼတ အုိဘားမားက အရမ္း စိတ္ဝင္စားေနတာလဲ။ ဘာလို႔ ႏုိင္ငံျခားေရးဝန္ႀကီး ကလင္တန္က အရမ္းစိတ္ဝင္စား ေနတာလဲ။ အေမရိကန္ ျပည္သူေတြက ဘာလို႔ အရမ္းစိတ္ဝင္စား ေနတာလဲ စတဲ့ ေမးခြန္းေတြေပါ့။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆိုေတာ့ ဒီႏုိင္ငံက ထူးျခားတဲ့ ႏုိင္ငံ မို႔လို႔ပါ။ လူေတြက ဒီေနရာကို သေဘာက် ေနတယ္လို႔ထင္တယ္။ (ရယ္လ်က္) အၾကာႀကီး ပိတ္ထားခဲ့တဲ့ ႏုိင္ငံ။ ေဒၚစု၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို စိတ္အရမ္း ဝင္စားၾကတယ္။ သူက တစ္ကမၻာလံုးမွာ ကိုယ္စားျပဳပံုရိပ္ေလ။ သူရဲ႕ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေရး အားထုတ္ပင္ပန္းခံ။
စစ္အာဏာရွင္စနစ္ ရွိတယ္။ ဒါကို အေမရိကန္ေတြက ေဒါသထြက္ၾကတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီမွာျဖစ္ပ်က္ေနတာ ေတြကို လူေတြ စိတ္ဝင္စားၾကေနၾကတာ ၾကာလွပါၿပီ။ ကမၻာေပၚမွာ ၾကားရတဲ့ သတင္းေကာင္း နည္းနည္းေလးထဲမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရးက တစ္ခုျဖစ္ေနတယ္။ ဒီမိုကေရစီကို ေျပာင္းသြားတယ္ဆိုရင္ကို စိတ္ဝင္စားတတ္တဲ့ ေပ်ာ့ကြက္ အေမရိကန္ ေတြမွာရွိတယ္။ အေမရိကန္ႏုိင္ငံဖြံ႕ ၿဖိဳးေရး အတြက္ အာရွက အေရးႀကီးတယ္လို႔ ျမင္တာက ေနာက္တစ္ခုပါ။ အာရွရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ ကုန္သြယ္ေရး လုပ္ႏုိင္မယ့္ အခြင့္အလမ္း။ ဒီႏုိင္ငံက အာရွရဲ႕ လမ္းဆုံလမ္းခြပါ။ သူ႔မွာရွိတဲ့ အလားအလာအတိုင္း အျပည့္အဝ တိုးတက္လာမယ္ ဆိုရင္ ဒီႏုိင္ငံက ဒီေဒသ ဖြံ႕ ၿဖိဳးမႈကို တြန္းအားေပးမယ့္ အင္ဂ်င္ျဖစ္ လာမွာပါ။ ေတာင္အာရွကို ဒီႏုိင္ငံက အေရွ႕ ေတာင္အာရွနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ေပးႏုိင္တယ္။ အားလုံး ခ်ိတ္ဆက္ေနတာေၾကာင့္ ဒီမွာ ေကာင္းလာတာေတြက အေမရိက အတြက္လည္း အက်ဳိးရွိမွာပါ။ က်န္းမာေရးနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြလည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ စိုးရိမ္တာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီကိစၥေတြက နယ္ျခားမရွိဘူး မဟုတ္လား။ ေမွာင္ခိုမႈေတြ၊ HIV၊ ငွက္ဖ်ား။ ဒါေတြက ခင္ဗ်ားတို႔ တစ္ႏုိင္ငံတည္းတင္ မဟုတ္ဘဲ တျခားေနရာ မွာပါ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ စိတ္ဝင္စားတဲ့ အရာ ေတြပါ။ က်န္းမာေရး အႏၱရာယ္ေတြက ေလယာဥ္ေပၚ တက္စီးၿပီး ေရာက္ခ်င္တဲ့ ေနရာ ေရာက္သြားတတ္တာ မ်ဳိးေလ။ ျမန္မာႏုိင္ငံကို အကူအညီေပးျခင္းအားျဖင့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအားလုံးဟာ ဒီစိန္ေခၚမႈ ေတြကို ရင္ဆိုင္ႏုိင္မွ အားလုံး လုံၿခဳံမယ္ဆုိတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ရဲ႕ သႏၷိ႒ာန္ကိုလည္း ျဖည့္ရာ ေရာက္ပါတယ္။ ဒီေတာ့ “တ႐ုတ္ေၾကာင့္ မဟုတ္ပါဘူး”။ တ႐ုတ္ျမင့္တက္လာတာကို စိုးရိမ္ မေနၾကခင္၊ အာရွမွာ တ႐ုတ္ ထိပ္မေရာက္ခင္ ဟိုးအခ်ိန္ကတည္းက ခင္ဗ်ားတို႔နဲ႔ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံခဲ့တာပါ။ ပထဝီမဟာဗ်ဴဟာ သေဘာအရ အေရးပါမႈထက္ ဒီက လူေတြအားလုံး ဖြံ႕ၿဖဳိးတိုးတက္ေရး၊ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး၊ တည္ၿငိမ္ေရးအတြက္ပဲ ကြၽန္ေတာ္တို႔ အာ႐ုံစိုက္တယ္လို႔ ေျပာႏုိင္ ေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ့္ စကားလုံးေတြထက္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ လုပ္ရပ္ေတြက သက္ေသပိုျပ ႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္