သမၼတဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ အေမရိကန္ ခရီးစဥ္အတြင္း ေတြ႔ဆုံခဲ့သူေတြထဲက
ထိပ္တန္း ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးက ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ
အဆုံးသတ္ဖုိ႔ အခ်ိန္တန္ၿပီလုိ႔ ေျပာလုိက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက
အေျပာင္းအလဲေတြကုိ တုံ႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္ ထားတာေတြကုိ
ဖယ္ရွားေပးဖုိ႔ တုိက္တြန္းထားတာ ျဖစ္ေပမဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္း
လဲမႈေတြမွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနတုန္းပဲလုိ႔ ေထာက္ျပေနသူေတြလည္း
ရွိေနၾကတာပါ။ အေမရိကန္ - ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး အလားအလာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔
အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေအာင္လြင္ဦး က တင္ျပထားပါတယ္။
အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္ကို
အဂၤါေန႔က သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကို အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္
McConnell လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ေနစဥ္ (၂၁ ေမလ ၂၀၁၃)
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ခရီးစဥ္ ေနာက္ဆုံးေန႔မွာ ေတြ႔ဆုံခဲ့တဲ့ အေမရိကန္
ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြထဲက အတုိက္အခံ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ ပါတီရဲ႕ အထက္လႊတ္ေတာ္
လူနည္းစု ေခါင္းေဆာင္ မစ္ခ်္ မက္ေကာနဲလ္ (Mitch McConnell) က ဒဏ္ခတ္မႈေတြ
ဖယ္ရွားေရး ေထာက္ခံသြားမယ့္အေၾကာင္း ေျပာခဲ့တာပါ။ ျမန္မာ့အေရးကုိ
စိတ္၀င္စားသူ တစ္ဦးလည္းျဖစ္ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈ ဥပေဒၾကမ္း ေရးဆဲြရာမွာလည္း
ကုိယ္တုိင္ပါ၀င္ခဲ့ဖူးသူ တစ္ဦးျဖစ္ေပမဲ့ အခုအခါမွာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက
အေျပာင္းအလဲေတြကုိ အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ဆက္လက္ ထားရွိေရးကုိ
ေထာက္ခံေတာ့မွာ မဟုတ္တဲ့အေၾကာင္း သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ အဂၤါေန႔က
ေတြ႔ဆုံအၿပီးမွာ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ မက္ေကာနဲလ္ (McConnell) က ေျပာခဲ့တာပါ။
“က်ေနာ္ကုိယ္တုိင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္မွာတုန္းက ျမန္မာႏုိင္ငံ အေပၚ
ႏွစ္စဥ္ ပုံမွန္ သက္တမ္းတုိးလာခဲ့တဲ့ ပိတ္ဆုိ႔ ဒဏ္ခတ္မႈ ဥပေဒမူၾကမ္းကုိ
ေရးဆဲြခဲ့တဲ့သူ တစ္ေယာက္ပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး
၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ တုိင္ပင္ ေဆြးေႏြးမႈေတြအရ ျမန္မာႏုိင္ငံ မွာ
တုိးတက္မႈေတြလည္း အထုိက္အေလာက္ ရွိလာေနၿပီဆုိတာ သိရတဲ့အတြက္ က်ေနာ့္အေနနဲ႔
ဒီႏွစ္မွာ သက္တမ္း ထပ္တုိးဖုိ႔ ႀကိဳးစားေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီႏွစ္မွာ
ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ဆက္ထားဖုိ႔ စီစဥ္ေနတာဟာလည္း ေကာင္းတဲ့ စိတ္ကူးတစ္ခု
မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။”
တနလၤာေန႔က သက္တမ္းကုန္ဆုံးသြားတဲ့ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ သမၼတေဟာင္း ေဘလ္ ကလင္တန္ (Bill Clinton) လက္ထက္က ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ အမ်ဳိးသား အေရးေပၚ အက္ ဥပေဒအရ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကုိ ေနာက္ထပ္ တစ္ႏွစ္ သက္တမ္းတုိးဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိေတာ့ ဒီလဆန္းကပဲ သမၼတ အုိဘားမား က လႊတ္ေတာ္ကုိ ေပးပုိ႔ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အခုအခါ လႊတ္ေတာ္ ထိပ္တန္း ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဒဏ္ခတ္မႈေတြကုိ ဆက္လက္ သက္တမ္း မတုိးလုိတဲ့ သေဘာထားေတြ ထြက္ေပၚလာေနတာပါ။ ဒီလုိ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံေရး အသုိင္းအ၀ုိင္းက ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးဖုိ႔ သေဘာထားေတြ ထြက္ေပၚလာေနတာနဲ႔အမွ် ျမန္မာႏုိင္ငံက ခုိင္ခုိင္မာမာ မရွိေသးတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အရွိန္အဟုန္ေတြ အားနည္းသြားႏုိင္တယ္ဆုိၿပီး ေစာဒက တက္သူေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ဒီမုိကေရစီ အေျခခံေတြ အားနည္းေနၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ ျပႆနာေတြ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္ အေမရိကန္ အစုိးရအေနနဲ႔ သတိထား ဆက္ဆံသင့္တယ္လုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ အကဲခတ္အဖဲြ႔ျဖစ္တဲ့ Human Rights Watch ရဲ႕ အာရွေရးရာ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဂၽြန္ စစ္ဖ္တန္ (John Sifton) က ေျပာပါတယ္။
တနလၤာေန႔က သက္တမ္းကုန္ဆုံးသြားတဲ့ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ သမၼတေဟာင္း ေဘလ္ ကလင္တန္ (Bill Clinton) လက္ထက္က ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ အမ်ဳိးသား အေရးေပၚ အက္ ဥပေဒအရ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကုိ ေနာက္ထပ္ တစ္ႏွစ္ သက္တမ္းတုိးဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိေတာ့ ဒီလဆန္းကပဲ သမၼတ အုိဘားမား က လႊတ္ေတာ္ကုိ ေပးပုိ႔ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အခုအခါ လႊတ္ေတာ္ ထိပ္တန္း ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဒဏ္ခတ္မႈေတြကုိ ဆက္လက္ သက္တမ္း မတုိးလုိတဲ့ သေဘာထားေတြ ထြက္ေပၚလာေနတာပါ။ ဒီလုိ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံေရး အသုိင္းအ၀ုိင္းက ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးဖုိ႔ သေဘာထားေတြ ထြက္ေပၚလာေနတာနဲ႔အမွ် ျမန္မာႏုိင္ငံက ခုိင္ခုိင္မာမာ မရွိေသးတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အရွိန္အဟုန္ေတြ အားနည္းသြားႏုိင္တယ္ဆုိၿပီး ေစာဒက တက္သူေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ဒီမုိကေရစီ အေျခခံေတြ အားနည္းေနၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ ျပႆနာေတြ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္ အေမရိကန္ အစုိးရအေနနဲ႔ သတိထား ဆက္ဆံသင့္တယ္လုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ အကဲခတ္အဖဲြ႔ျဖစ္တဲ့ Human Rights Watch ရဲ႕ အာရွေရးရာ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဂၽြန္ စစ္ဖ္တန္ (John Sifton) က ေျပာပါတယ္။
“ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကုိ အားေပးတဲ့အေနနဲ႔ ဆုခ်မယ္လုိ႔ ေျပာေနတဲ့ သမၼတ
အိမ္ျဖဴေတာ္ကုိ က်ေနာ္တုိ႔က ေျပာေနတာပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ဘက္က ေစာဒက
တက္လုိတာကေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္လုပ္၊ မလုပ္လုပ္ ဆုခ်ေနမယ္ဆုိရင္
သူတုိ႔အေနနဲ႔ အေျပာင္းအလဲ မလုပ္လည္း ရတယ္ဆုိတဲ့ သတင္းစကား ပါးသလုိ
ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္ ဆုိတာပါပဲ။”
၀ါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႕ေတာ္ကုိ ၄၇ ႏွစ္မွာ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ျမန္မာသမၼတတစ္ဦးရဲ႕ တရား၀င္ ခရီးစဥ္အတြင္း ၂ ႏုိင္ငံၾကား ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆုိင္ရာ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ ၂ ခုကိုလည္း တာ၀န္ရွိသူေတြ လက္မွတ္ေရးထုိး ခဲ့ၾကတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြအေပၚ တဆင့္ခ်င္း တံု႔ျပန္သြားမယ္လုိ႔ ကတိျပဳထားတဲ့ သမၼတ အုိဘားမား အစုိးရကေတာ့ မၾကာေသးခင္ ႏွစ္ေတြအတြင္းမွာပဲ ဒဏ္ခတ္မႈေတြကုိ ေလွ်ာ့ေပါ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြအတြက္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ ဘ႑ာေရး လုပ္ငန္းေတြကုိ ျပန္လည္ လုပ္ကုိင္ခြင့္ ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းလုပ္ကုိင္ခြင့္ လုိင္စင္ေတြကုိလည္း အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး ၀န္ႀကီးဌာနက စိစစ္ၿပီး ထုတ္ေပးေနတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီလုိ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးေနတဲ့ အစီအစဥ္ေတြေၾကာင့္ ျမန္မာအစုိးရက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကုိ အာ႐ုံစုိက္မႈ ေလ်ာ့ပါးမွာကုိ စုိးရိမ္ရတဲ့အေၾကာင္း Human Rights Watch အဖဲြ႔က ဂၽြန္ စစ္ဖ္တန္ (John Sifton) က ေျပာပါတယ္။
“သူတုိ႔အေနနဲ႔ စီးပြားေရးအရ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းေနတာပါ။ ဒါက လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကုိ ေပးဆပ္ရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကုိ အေလးမထားဘူးဆုိတဲ့ သေဘာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကုိ ဆက္ၿပီး ဖိအားေပးေနတာေတြ ရွိေနတာက သံသယရွိစရာ မလုိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္ေနရတာက ဘက္မွ်မႈ ရွိဖုိ႔ပါ။ ေနာက္ထပ္ေမးစရာ တစ္ခုကလည္း ကတိေပးထားတဲ့အတုိင္း ျဖစ္မလာဘူးဆုိရင္၊ ခံစားရမယ့္ ကိစၥေတြပါ။ အခု အိမ္ျဖဴေတာ္က လုပ္ေနတဲ့ ပုံစံက ကတိေတြ မတည္လည္း ဘာမွ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူးဆုိတဲ့ သေဘာထားမ်ဳိး ေတြ႔ေနရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။”
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ လႊတ္ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆုံခဲ့သူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေအာက္ လႊတ္ေတာ္ ဒီမုိကရက္ပါတီရဲ႕ လူနည္းစုေခါင္းေဆာင္ နန္စီ ပလိုစီ (Nancy Pelosi) ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဖမ္းဆီးထားဆဲ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂၀၀ ေက်ာ္ရဲ႕ အမည္စာရင္းကုိလည္း ေပးအပ္ခဲ့တာပါ။ အေမရိကန္ အစုိးရကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရး တုိးတက္မႈေတြ မရွိဘူးဆုိၿပီး ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခ်မွတ္ခဲ့ၿပီး၊ ေနာက္ထပ္လည္း ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္ေျမာက္ေရး ဥပေဒ၊ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေက်ာက္စိမ္း ဥပေဒေတြကုိ ထပ္မံ ျပဌာန္းၿပီး အေရးယူလာခဲ့တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္
၀ါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႕ေတာ္ကုိ ၄၇ ႏွစ္မွာ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ျမန္မာသမၼတတစ္ဦးရဲ႕ တရား၀င္ ခရီးစဥ္အတြင္း ၂ ႏုိင္ငံၾကား ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆုိင္ရာ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ ၂ ခုကိုလည္း တာ၀န္ရွိသူေတြ လက္မွတ္ေရးထုိး ခဲ့ၾကတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြအေပၚ တဆင့္ခ်င္း တံု႔ျပန္သြားမယ္လုိ႔ ကတိျပဳထားတဲ့ သမၼတ အုိဘားမား အစုိးရကေတာ့ မၾကာေသးခင္ ႏွစ္ေတြအတြင္းမွာပဲ ဒဏ္ခတ္မႈေတြကုိ ေလွ်ာ့ေပါ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြအတြက္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ ဘ႑ာေရး လုပ္ငန္းေတြကုိ ျပန္လည္ လုပ္ကုိင္ခြင့္ ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းလုပ္ကုိင္ခြင့္ လုိင္စင္ေတြကုိလည္း အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး ၀န္ႀကီးဌာနက စိစစ္ၿပီး ထုတ္ေပးေနတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီလုိ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးေနတဲ့ အစီအစဥ္ေတြေၾကာင့္ ျမန္မာအစုိးရက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကုိ အာ႐ုံစုိက္မႈ ေလ်ာ့ပါးမွာကုိ စုိးရိမ္ရတဲ့အေၾကာင္း Human Rights Watch အဖဲြ႔က ဂၽြန္ စစ္ဖ္တန္ (John Sifton) က ေျပာပါတယ္။
“သူတုိ႔အေနနဲ႔ စီးပြားေရးအရ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းေနတာပါ။ ဒါက လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကုိ ေပးဆပ္ရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကုိ အေလးမထားဘူးဆုိတဲ့ သေဘာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကုိ ဆက္ၿပီး ဖိအားေပးေနတာေတြ ရွိေနတာက သံသယရွိစရာ မလုိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္ေနရတာက ဘက္မွ်မႈ ရွိဖုိ႔ပါ။ ေနာက္ထပ္ေမးစရာ တစ္ခုကလည္း ကတိေပးထားတဲ့အတုိင္း ျဖစ္မလာဘူးဆုိရင္၊ ခံစားရမယ့္ ကိစၥေတြပါ။ အခု အိမ္ျဖဴေတာ္က လုပ္ေနတဲ့ ပုံစံက ကတိေတြ မတည္လည္း ဘာမွ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူးဆုိတဲ့ သေဘာထားမ်ဳိး ေတြ႔ေနရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။”
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ လႊတ္ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆုံခဲ့သူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေအာက္ လႊတ္ေတာ္ ဒီမုိကရက္ပါတီရဲ႕ လူနည္းစုေခါင္းေဆာင္ နန္စီ ပလိုစီ (Nancy Pelosi) ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဖမ္းဆီးထားဆဲ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂၀၀ ေက်ာ္ရဲ႕ အမည္စာရင္းကုိလည္း ေပးအပ္ခဲ့တာပါ။ အေမရိကန္ အစုိးရကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရး တုိးတက္မႈေတြ မရွိဘူးဆုိၿပီး ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခ်မွတ္ခဲ့ၿပီး၊ ေနာက္ထပ္လည္း ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္ေျမာက္ေရး ဥပေဒ၊ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေက်ာက္စိမ္း ဥပေဒေတြကုိ ထပ္မံ ျပဌာန္းၿပီး အေရးယူလာခဲ့တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္
သမၼတဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ အေမရိကန္ ခရီးစဥ္အတြင္း ေတြ႔ဆုံခဲ့သူေတြထဲက
ထိပ္တန္း ႏုိင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးက ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ
အဆုံးသတ္ဖုိ႔ အခ်ိန္တန္ၿပီလုိ႔ ေျပာလုိက္ပါတယ္။ ျမန္မာႏုိင္ငံက
အေျပာင္းအလဲေတြကုိ တုံ႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ ပိတ္ဆုိ႔ဒဏ္ခတ္ ထားတာေတြကုိ
ဖယ္ရွားေပးဖုိ႔ တုိက္တြန္းထားတာ ျဖစ္ေပမဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္း
လဲမႈေတြမွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနတုန္းပဲလုိ႔ ေထာက္ျပေနသူေတြလည္း
ရွိေနၾကတာပါ။ အေမရိကန္ - ျမန္မာ ဆက္ဆံေရး အလားအလာေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔
အျပည့္အစုံကုိေတာ့ ကုိေအာင္လြင္ဦး က တင္ျပထားပါတယ္။
အေမရိကန္လႊတ္ေတာ္ကို
အဂၤါေန႔က သြားေရာက္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ကို အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္
McConnell လက္ဆြဲႏႈတ္ဆက္ေနစဥ္ (၂၁ ေမလ ၂၀၁၃)
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္ရဲ႕ ခရီးစဥ္ ေနာက္ဆုံးေန႔မွာ ေတြ႔ဆုံခဲ့တဲ့ အေမရိကန္
ႏုိင္ငံေရး ေခါင္းေဆာင္ေတြထဲက အတုိက္အခံ ရီပတ္ဘလစ္ကန္ ပါတီရဲ႕ အထက္လႊတ္ေတာ္
လူနည္းစု ေခါင္းေဆာင္ မစ္ခ်္ မက္ေကာနဲလ္ (Mitch McConnell) က ဒဏ္ခတ္မႈေတြ
ဖယ္ရွားေရး ေထာက္ခံသြားမယ့္အေၾကာင္း ေျပာခဲ့တာပါ။ ျမန္မာ့အေရးကုိ
စိတ္၀င္စားသူ တစ္ဦးလည္းျဖစ္ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈ ဥပေဒၾကမ္း ေရးဆဲြရာမွာလည္း
ကုိယ္တုိင္ပါ၀င္ခဲ့ဖူးသူ တစ္ဦးျဖစ္ေပမဲ့ အခုအခါမွာေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံက
အေျပာင္းအလဲေတြကုိ အသိအမွတ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြ ဆက္လက္ ထားရွိေရးကုိ
ေထာက္ခံေတာ့မွာ မဟုတ္တဲ့အေၾကာင္း သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ အဂၤါေန႔က
ေတြ႔ဆုံအၿပီးမွာ အထက္လႊတ္ေတာ္အမတ္ မက္ေကာနဲလ္ (McConnell) က ေျပာခဲ့တာပါ။
“က်ေနာ္ကုိယ္တုိင္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္ေလာက္မွာတုန္းက ျမန္မာႏုိင္ငံ အေပၚ
ႏွစ္စဥ္ ပုံမွန္ သက္တမ္းတုိးလာခဲ့တဲ့ ပိတ္ဆုိ႔ ဒဏ္ခတ္မႈ ဥပေဒမူၾကမ္းကုိ
ေရးဆဲြခဲ့တဲ့သူ တစ္ေယာက္ပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း အေမရိကန္ ႏုိင္ငံျခားေရး
၀န္ႀကီးဌာနနဲ႔ တုိင္ပင္ ေဆြးေႏြးမႈေတြအရ ျမန္မာႏုိင္ငံ မွာ
တုိးတက္မႈေတြလည္း အထုိက္အေလာက္ ရွိလာေနၿပီဆုိတာ သိရတဲ့အတြက္ က်ေနာ့္အေနနဲ႔
ဒီႏွစ္မွာ သက္တမ္း ထပ္တုိးဖုိ႔ ႀကိဳးစားေတာ့မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ဒီႏွစ္မွာ
ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ဆက္ထားဖုိ႔ စီစဥ္ေနတာဟာလည္း ေကာင္းတဲ့ စိတ္ကူးတစ္ခု
မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။”
တနလၤာေန႔က သက္တမ္းကုန္ဆုံးသြားတဲ့ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ သမၼတေဟာင္း ေဘလ္ ကလင္တန္ (Bill Clinton) လက္ထက္က ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ အမ်ဳိးသား အေရးေပၚ အက္ ဥပေဒအရ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကုိ ေနာက္ထပ္ တစ္ႏွစ္ သက္တမ္းတုိးဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိေတာ့ ဒီလဆန္းကပဲ သမၼတ အုိဘားမား က လႊတ္ေတာ္ကုိ ေပးပုိ႔ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အခုအခါ လႊတ္ေတာ္ ထိပ္တန္း ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဒဏ္ခတ္မႈေတြကုိ ဆက္လက္ သက္တမ္း မတုိးလုိတဲ့ သေဘာထားေတြ ထြက္ေပၚလာေနတာပါ။ ဒီလုိ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံေရး အသုိင္းအ၀ုိင္းက ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးဖုိ႔ သေဘာထားေတြ ထြက္ေပၚလာေနတာနဲ႔အမွ် ျမန္မာႏုိင္ငံက ခုိင္ခုိင္မာမာ မရွိေသးတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အရွိန္အဟုန္ေတြ အားနည္းသြားႏုိင္တယ္ဆုိၿပီး ေစာဒက တက္သူေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ဒီမုိကေရစီ အေျခခံေတြ အားနည္းေနၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ ျပႆနာေတြ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္ အေမရိကန္ အစုိးရအေနနဲ႔ သတိထား ဆက္ဆံသင့္တယ္လုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ အကဲခတ္အဖဲြ႔ျဖစ္တဲ့ Human Rights Watch ရဲ႕ အာရွေရးရာ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဂၽြန္ စစ္ဖ္တန္ (John Sifton) က ေျပာပါတယ္။
တနလၤာေန႔က သက္တမ္းကုန္ဆုံးသြားတဲ့ ၁၉၉၇ ခုႏွစ္ သမၼတေဟာင္း ေဘလ္ ကလင္တန္ (Bill Clinton) လက္ထက္က ခ်မွတ္ခဲ့တဲ့ အမ်ဳိးသား အေရးေပၚ အက္ ဥပေဒအရ ပိတ္ဆုိ႔မႈေတြကုိ ေနာက္ထပ္ တစ္ႏွစ္ သက္တမ္းတုိးဖုိ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ကုိေတာ့ ဒီလဆန္းကပဲ သမၼတ အုိဘားမား က လႊတ္ေတာ္ကုိ ေပးပုိ႔ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း အခုအခါ လႊတ္ေတာ္ ထိပ္တန္း ေခါင္းေဆာင္ေတြက ဒဏ္ခတ္မႈေတြကုိ ဆက္လက္ သက္တမ္း မတုိးလုိတဲ့ သေဘာထားေတြ ထြက္ေပၚလာေနတာပါ။ ဒီလုိ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံေရး အသုိင္းအ၀ုိင္းက ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးဖုိ႔ သေဘာထားေတြ ထြက္ေပၚလာေနတာနဲ႔အမွ် ျမန္မာႏုိင္ငံက ခုိင္ခုိင္မာမာ မရွိေသးတဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး အရွိန္အဟုန္ေတြ အားနည္းသြားႏုိင္တယ္ဆုိၿပီး ေစာဒက တက္သူေတြလည္း ရွိေနပါတယ္။
အထူးသျဖင့္ကေတာ့ ဒီမုိကေရစီ အေျခခံေတြ အားနည္းေနၿပီး လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ဳိးေဖာက္မႈ ျပႆနာေတြ ရွိေနဆဲ ျဖစ္တာေၾကာင့္ အေမရိကန္ အစုိးရအေနနဲ႔ သတိထား ဆက္ဆံသင့္တယ္လုိ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေစာင့္ၾကည့္ အကဲခတ္အဖဲြ႔ျဖစ္တဲ့ Human Rights Watch ရဲ႕ အာရွေရးရာ ညႊန္ၾကားေရးမႉး ဂၽြန္ စစ္ဖ္တန္ (John Sifton) က ေျပာပါတယ္။
“ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကုိ အားေပးတဲ့အေနနဲ႔ ဆုခ်မယ္လုိ႔ ေျပာေနတဲ့ သမၼတ
အိမ္ျဖဴေတာ္ကုိ က်ေနာ္တုိ႔က ေျပာေနတာပါ။ က်ေနာ္တုိ႔ဘက္က ေစာဒက
တက္လုိတာကေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္လုပ္၊ မလုပ္လုပ္ ဆုခ်ေနမယ္ဆုိရင္
သူတုိ႔အေနနဲ႔ အေျပာင္းအလဲ မလုပ္လည္း ရတယ္ဆုိတဲ့ သတင္းစကား ပါးသလုိ
ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္ ဆုိတာပါပဲ။”
၀ါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႕ေတာ္ကုိ ၄၇ ႏွစ္မွာ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ျမန္မာသမၼတတစ္ဦးရဲ႕ တရား၀င္ ခရီးစဥ္အတြင္း ၂ ႏုိင္ငံၾကား ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆုိင္ရာ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ ၂ ခုကိုလည္း တာ၀န္ရွိသူေတြ လက္မွတ္ေရးထုိး ခဲ့ၾကတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြအေပၚ တဆင့္ခ်င္း တံု႔ျပန္သြားမယ္လုိ႔ ကတိျပဳထားတဲ့ သမၼတ အုိဘားမား အစုိးရကေတာ့ မၾကာေသးခင္ ႏွစ္ေတြအတြင္းမွာပဲ ဒဏ္ခတ္မႈေတြကုိ ေလွ်ာ့ေပါ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြအတြက္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ ဘ႑ာေရး လုပ္ငန္းေတြကုိ ျပန္လည္ လုပ္ကုိင္ခြင့္ ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းလုပ္ကုိင္ခြင့္ လုိင္စင္ေတြကုိလည္း အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး ၀န္ႀကီးဌာနက စိစစ္ၿပီး ထုတ္ေပးေနတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီလုိ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးေနတဲ့ အစီအစဥ္ေတြေၾကာင့္ ျမန္မာအစုိးရက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကုိ အာ႐ုံစုိက္မႈ ေလ်ာ့ပါးမွာကုိ စုိးရိမ္ရတဲ့အေၾကာင္း Human Rights Watch အဖဲြ႔က ဂၽြန္ စစ္ဖ္တန္ (John Sifton) က ေျပာပါတယ္။
“သူတုိ႔အေနနဲ႔ စီးပြားေရးအရ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းေနတာပါ။ ဒါက လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကုိ ေပးဆပ္ရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကုိ အေလးမထားဘူးဆုိတဲ့ သေဘာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကုိ ဆက္ၿပီး ဖိအားေပးေနတာေတြ ရွိေနတာက သံသယရွိစရာ မလုိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္ေနရတာက ဘက္မွ်မႈ ရွိဖုိ႔ပါ။ ေနာက္ထပ္ေမးစရာ တစ္ခုကလည္း ကတိေပးထားတဲ့အတုိင္း ျဖစ္မလာဘူးဆုိရင္၊ ခံစားရမယ့္ ကိစၥေတြပါ။ အခု အိမ္ျဖဴေတာ္က လုပ္ေနတဲ့ ပုံစံက ကတိေတြ မတည္လည္း ဘာမွ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူးဆုိတဲ့ သေဘာထားမ်ဳိး ေတြ႔ေနရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။”
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ လႊတ္ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆုံခဲ့သူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေအာက္ လႊတ္ေတာ္ ဒီမုိကရက္ပါတီရဲ႕ လူနည္းစုေခါင္းေဆာင္ နန္စီ ပလိုစီ (Nancy Pelosi) ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဖမ္းဆီးထားဆဲ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂၀၀ ေက်ာ္ရဲ႕ အမည္စာရင္းကုိလည္း ေပးအပ္ခဲ့တာပါ။ အေမရိကန္ အစုိးရကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရး တုိးတက္မႈေတြ မရွိဘူးဆုိၿပီး ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခ်မွတ္ခဲ့ၿပီး၊ ေနာက္ထပ္လည္း ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္ေျမာက္ေရး ဥပေဒ၊ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေက်ာက္စိမ္း ဥပေဒေတြကုိ ထပ္မံ ျပဌာန္းၿပီး အေရးယူလာခဲ့တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္
၀ါရွင္တန္ဒီစီၿမိဳ႕ေတာ္ကုိ ၄၇ ႏွစ္မွာ ပထမဆုံးအႀကိမ္ ျမန္မာသမၼတတစ္ဦးရဲ႕ တရား၀င္ ခရီးစဥ္အတြင္း ၂ ႏုိင္ငံၾကား ကုန္သြယ္ေရးနဲ႔ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈဆုိင္ရာ နားလည္မႈ စာခၽြန္လႊာ ၂ ခုကိုလည္း တာ၀န္ရွိသူေတြ လက္မွတ္ေရးထုိး ခဲ့ၾကတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြအေပၚ တဆင့္ခ်င္း တံု႔ျပန္သြားမယ္လုိ႔ ကတိျပဳထားတဲ့ သမၼတ အုိဘားမား အစုိးရကေတာ့ မၾကာေသးခင္ ႏွစ္ေတြအတြင္းမွာပဲ ဒဏ္ခတ္မႈေတြကုိ ေလွ်ာ့ေပါ့ၿပီး ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းက ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးလုပ္ငန္းေတြအတြက္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုက ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈနဲ႔ ဘ႑ာေရး လုပ္ငန္းေတြကုိ ျပန္လည္ လုပ္ကုိင္ခြင့္ ေပးခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ လုပ္ငန္းလုပ္ကုိင္ခြင့္ လုိင္စင္ေတြကုိလည္း အေမရိကန္ ဘ႑ာေရး ၀န္ႀကီးဌာနက စိစစ္ၿပီး ထုတ္ေပးေနတာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီလုိ ေလွ်ာ့ေပါ့ေပးေနတဲ့ အစီအစဥ္ေတြေၾကာင့္ ျမန္မာအစုိးရက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကုိ အာ႐ုံစုိက္မႈ ေလ်ာ့ပါးမွာကုိ စုိးရိမ္ရတဲ့အေၾကာင္း Human Rights Watch အဖဲြ႔က ဂၽြန္ စစ္ဖ္တန္ (John Sifton) က ေျပာပါတယ္။
“သူတုိ႔အေနနဲ႔ စီးပြားေရးအရ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ဖုိ႔ ႀကိဳးပမ္းေနတာပါ။ ဒါက လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကုိ ေပးဆပ္ရမွာပါ။ ဒါေပမဲ့လည္း လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကုိ အေလးမထားဘူးဆုိတဲ့ သေဘာမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ လူ႔အခြင့္အေရး ကိစၥေတြကုိ ဆက္ၿပီး ဖိအားေပးေနတာေတြ ရွိေနတာက သံသယရွိစရာ မလုိပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္ေနရတာက ဘက္မွ်မႈ ရွိဖုိ႔ပါ။ ေနာက္ထပ္ေမးစရာ တစ္ခုကလည္း ကတိေပးထားတဲ့အတုိင္း ျဖစ္မလာဘူးဆုိရင္၊ ခံစားရမယ့္ ကိစၥေတြပါ။ အခု အိမ္ျဖဴေတာ္က လုပ္ေနတဲ့ ပုံစံက ကတိေတြ မတည္လည္း ဘာမွ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူးဆုိတဲ့ သေဘာထားမ်ဳိး ေတြ႔ေနရတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။”
သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ လႊတ္ေတာ္မွာ ေတြ႔ဆုံခဲ့သူတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ေအာက္ လႊတ္ေတာ္ ဒီမုိကရက္ပါတီရဲ႕ လူနည္းစုေခါင္းေဆာင္ နန္စီ ပလိုစီ (Nancy Pelosi) ကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ဖမ္းဆီးထားဆဲ ႏုိင္ငံေရး အက်ဥ္းသား ၂၀၀ ေက်ာ္ရဲ႕ အမည္စာရင္းကုိလည္း ေပးအပ္ခဲ့တာပါ။ အေမရိကန္ အစုိးရကေတာ့ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံေရး၊ လူ႔အခြင့္အေရး တုိးတက္မႈေတြ မရွိဘူးဆုိၿပီး ၁၉၉၆ ခုႏွစ္ကစလုိ႔ အေရးယူ ဒဏ္ခတ္မႈေတြ ခ်မွတ္ခဲ့ၿပီး၊ ေနာက္ထပ္လည္း ၂၀၀၃ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံ လြတ္ေျမာက္ေရး ဥပေဒ၊ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေက်ာက္စိမ္း ဥပေဒေတြကုိ ထပ္မံ ျပဌာန္းၿပီး အေရးယူလာခဲ့တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္
No comments :
Post a Comment