အမွန္တရားကိုမေဖၚထုတ္ေသာရခိုင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡ မ်ား စံုစမ္း စစ္ ေဆး ေရး ေကာ္ မရွင္၊ ဦးေအာင္ထူး(ေရွ႕ေန)

by Aung Htoo (Notes) on Friday, May 3, 2013

စကထဲကလြဲခဲ့ေသာေကာ္မရွင္

ေကာ္မရွင္ကထမ္းေဆာင္ရမည့္အဓိကက်ေသာသုေတသနေမးခြန္း[1]နွင့္စပ္လွ်ဥ္း၍စကထဲကလြဲခဲ့သည္။၂၀၁၂ခုနွစ္ၾသဂုတ္လ(၁၇)ရက္ေန႕စြဲျဖင့္သမတဦးသိန္းစိန္၏တာ၀န္ေပးစာ

တြင္“ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္၂၀၁၂ခုနွစ္ေမလနွင့္ဇြန္လအတြင္း၌ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းေရး နွင့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ထိခိုက္ပ်က္ ျပားေစသည့္ လူစုလူေ၀းျဖင့္ ဥပေဒမဲ့ေဆာင္ရြက္ မႈမ်ား၊ တိုက္ ခိုက္ သတ္ ့ျဖတ္မႈ မ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ အဆိုပါ ပဋိပကၡျဖစ္ပြား မႈနွင့္စပ္လွ်ဥ္း၍ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္ အမွန္ေပၚေပါက္ေရးစံုစမ္းစစ္ေဆး ရန္နွင့္အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားတိုး တက္ေရး အၾကံျပဳ ရန္ အတြက္ေအာက္ေဖၚျပပါပုဂၢိဳလ္မ်ားပါ၀င္ေသာစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ကိုဖြဲ႕စည္းတာ၀န္ေပးအပ္လိုက္ပါသည္။”ဟူ၍ ေဖၚျပထားခဲ့သည္။

၂၀၁၃ခုနွစ္ဧျပီလ (၂၂) ရက္စြဲျဖင့္ ေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ခံစာထြက္လာျပီးေနာက္ေကာ္မရွင္ဥကၠဌေဒါက္တာမ်ိဳးျမင့္လက္မွတ္ေရး ထိုးထားသည့္ဥေယ်ာဇဥ္တြင္ပထမဆံုးစာေၾကာင္း၌ “ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းျဖစ္ပြားခဲ့ေသာလူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡမ်ား၏ ျဖစ္ပြားရသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ားနွင့္အနာဂါတ္တြင္ထိုပဋိပကၡမ်ိဳး ထပ္မံမျဖစ္ပြားေစေရးၾကိဳတင္ကာကြယ္နိုင္ရန္နွင့္ လုပ္ေဆာင္ရမည့္အခ်က္ မ်ားကိုသိရွိနိုင္ရန္အတြက္စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ကိုဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါသည္။”ဟူ၍ ေဖၚျပထားခဲ့သည္။

သမတ၏တာ၀န္ေပးစာပထမပိုင္းကိုခ်ဳပ္ျပီးၾကည့္လွ်င္“ရခုိုင္ျပည္နယ္တြင္ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းေရးနွင့္ ဥပေဒ စိုးမိုး ေရးကို ထိခိုက္ ပ်က္ျပားေစသည့္ လူစုလူေ၀းျဖင့္ဥပေဒမဲ့ေဆာင္ ရြက္မႈမ်ား၊ တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္မႈမ်ား၊ ပဋိပကၡ ျဖစ္ ပြားမႈမ်ား နွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္ အမွန္ေပၚေပါက္ေရး စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္” ဟူ၍တာ၀န္ေပးအပ္ျခင္းျဖစ္ သည္။ သို႕ရာတြင္ေကာ္မရွင္ဥကၠဌ၏စာပထမပိုင္းအရမူ“ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားရသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္” ဟူ၍ တာ၀န္ကို ခံယူထားေၾကာင္းနားလည္နိုင္ပါသည္။

သို႕ျဖစ္၍သုေတသနလုပ္ငန္းသေဘာအရစူးစိုက္ေလ့လာစံုစမ္းစစ္ေဆးရမည့္အေၾကာင္းရပ္တြင္ေကာ္မရွင္သည္စကထဲကလြဲေနေၾကာင္းေတြ႕နိုင္သည္။လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡ ကို မေလ့ လာရ ဟု ဆိုလိုရင္း မဟုတ္ပါ။ ယင္း မွာေနာက္ခံ အေၾကာင္းရပ္ျဖစ္သည္။ဆက္စပ္ေလ့လာေဖၚ ထုတ္ဘို႕လိုပါမည္။သို႕ရာတြင္သမတ၏တာ၀န္ေပးစာ အရမူစူးစိုက္ေလ့လာရမည့္ သုေတသနေမးခြန္း၏အခ်ိန္ ကာလအ၀န္းအ၀ိုင္းျဖစ္သည့္၂၀၁၂ခုနွစ္ေမလနွင့္ဇြန္လအတြင္း၌ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားသည့္လတ္တေလာအေၾကာင္းရပ္[2]ကိုအဓိကေလ့လာရပါမည္။

လတ္တေလာအေၾကာင္းရပ္မ်ားကိုအဓိကထားစံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္းမျပဳခဲ့သည့္ေကာ္မရွင္။

ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္၂၀၁၂ခုနွစ္ေမနွင့္ဇြန္လမ်ားအတြင္း ဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို ထိခိုက္ပ်က္ျပားကာ ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္႕ လတ္တေလာ အေၾကာင္းမွာ နွစ္ရပ္မွာ ေက်ာက္နီေမာ္ လူသတ္မႈ နွင့္ ေတာင္ကုတ္လူသတ္မႈတို႕ ျဖစ္သည္။ ယင္းတို႕သည္ ျပင္းထန္ လွသည့္ အဓိကရုဏ္းၾကီးအားေဖါက္ခြဲခဲ့သည့္ စနက္တန္မ်ား သဘြယ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဤစနက္ တန္မ်ား ကို ျဖဳတ္သူမ်ား ကိုယ္တိုင္သည္ သာ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္သူမ်ားျဖစ္သလား။ သို႕မဟုတ္ စနက္တန္ျဖဳတ္ သူမ်ားအား ေနာက္ကြယ္က အင္အားစုတစံုတရာက စနစ္ တက် စီစဥ္ အမိန္႕ေပး ညႊန္ၾကားမႈ ရွိသလား။ ေကာ္မရွင္ သည္ လတ္တေလာ အေၾကာင္းအား တိတိက်က် ေလ့လာ စံုစမ္း စစ္ေဆးကာ အမွန္တရားကို ေဖၚထုတ္ရန္ တာ၀န္ရွိ သည္။ ေကာ္မရွင္ သည္ ယင္းတာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့ျခင္းမရွိသျဖင့္ အမွန္တရားကို မေဖၚထုတ္နိုင္ခဲ့ပါ။

ေကာ္မရွင္၏အစီရင္ခံစာ၌ ပဋိပကၡမ်ားျဖစ္ပြားရသည့္ ေနာက္ခံအေၾကာင္းကို စာမ်က္နွာ (၁၂) မ်က္နွာ တင္ျပခဲ့ သည္။ ယင္းသို႕ျဖစ္လွ်င္ ပို၍ အေရးတၾကီးထားကာ အဓိကေလ့လာ ရမည့္ လတ္တေလာအေၾကာင္းကို အနည္းဆံုး နွစ္ဆ၊ (၂၄) မ်က္နွာခန္႕ တင္ျပ သင့္သည္။ သို႕ရာတြင္ စကထဲက လြဲခဲ့ေသာေကာ္မရွင္ ၏ အစီရင္ခံစာ ရွည္ၾကီးတြင္က်မ္း ကိုးမ်ား ၊ေနာက္ဆက္တြဲမ်ားပါထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ပါကစုစုေပါင္း၁၈၅မ်က္နွာရွိေသာ္လည္းလတ္တေလာအေၾကာင္၏ေၾကာရိုးျပစ္မႈၾကီးနွစ္ရပ္နွင့္စပ္လွ်ဥ္း၍မူစာတမ်က္နွာခန္႕သာေဖၚျပနိုင္ခဲ့

သည္။[3]ပထမျပစ္မႈၾကီးအတြက္မူစာေၾကာင္းတေၾကာင္းမွ်သာေဖၚျပခဲ့သည္။

ဥပေဒစိုးမိုးေရး၏အေျခခံအက်ဆံုးအေနျဖင့္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူအား အျပစ္ေပးနိုင္ေရးကိုပင္ ထိထိေရာက္ေရာက္မေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ ေကာ္မရွင္။

ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူမ်ားအား အေရးယူရန္ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖၚျပထားမႈ မရွိသည့္အေပၚ ကုလသမဂၢလူ႕အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စား လွယ္ မစၥတာကင္တားနား က ေထာက္ျပေသာ အခါ ေကာ္မရွင္ အတြင္းေရးမႈးေဒါက္တာ ေက်ာ္ရင္လႈိင္ က ၂၀၁၃ ခုနွစ္ ေမလ (၃) ရက္ေန႕နံက္ ဘီဘီစီ နွင့္အင္တာဗ်ဴးတြင္ “ ကြ်န္ေတာ္ တို႕အင္တာဗ်ဴးေတြ လုပ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ့္ကို သက္ေသ သကၠာယ နဲ႕ ခိုင္ခိုင္မာမာ ျပနိုင္တာက အားနည္းတယ္။ သက္ေသ သကၠာယ အရ ဒီမွာ ဒါျဖစ္ခဲ့တယ္ ဆိုတာရွိခဲ့ရင္ အဲဒါကို ကြ်န္ေတာ္တို႕ေ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပ မယ့္   အၾကားေလာက္ဘဲ အျမင္ေလာက္ဘဲ ေျပာျပီးေတာ့  CircumstantialEvidence မရွိတာေတြ ေျပာလာရင္ ကြ်န္ေတာ္ တို႕အၾကံျပဳနိုင္တာက ဥပေဒနဲ႕ အညီ လုပ္ဘို႕ အေသအခ်ာ ဂရုျပဳရမယ္ ဆိုတဲ့အဆင့္ေလာက္ပါဘဲ။” ဟူ၍ ေျပာၾကားသြားခဲ့သည္။

ဥပေဒ နွင့္အညီလုပ္ဘို႕ အေသအခ်ာ ဂရုျပဳရမယ္ဟုေျပာခဲ့ေသာေကာ္မရွင္အတြင္းေရးမႈးၾကီး ကိုယ္တိုင္က ျပည္ တြင္းတြင္ က်င့္သံုးလွ်က္ရွိေသာသက္ေသခံ ဥပေဒကို မသိေသာ အခါ ျပသနာ တက္လာသည္။ သက္ေသခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ (၅၉) အရ “စာတမ္းအမွတ္အသားမ်ား၏ အနွစ္သာရမ်ားမွလြဲ၍ အခ်က္အလက္မ်ားအားလံုးကို နုတ္သက္ေသခံ ခ်က္ျဖင့္ သက္ေသျပရမည္။” ဟု လည္းေကာင္း၊ ပုဒ္မ (၆၀) အရ ု“နဳတ္သက္ေသခံခ်က္ သည္တိုက္ရိုက္ျဖစ္ေစ ရမည္။” ဟု လည္းေကာင္း ျပဌာန္း ထားသည္။ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ မႈခင္းမ်ားတြင္ တဆင့္ၾကား[4]မဟုတ္ဘဲ ကိုယ္တိုင္ၾကား၊ ကိုယ္တိုင္ျမင္သူမ်ား၏ သက္ေသခံခ်က္ကို Circumstantial Evidence ဟုေခၚေသာ ပတ္၀န္းက်င္သက္ေသ ခံခ်က္ ထက္ ပိုမို တန္ဘိုးထား၍ တရားရံုးမ်ားက လက္ခံၾက ရသည္။ ေကာ္မရွင္ အတြင္းေရး မႈးၾကီးသည္အဘယ္ေၾကာင့္ ေျပာင္းျပန္ေျပာေန ပါသနည္း။   ျပစ္မႈဆိုင္ရာ မႈခင္းမ်ားတြင္မည္သည့္ သက္ေသခံခ်က္ကို မည္သို႕ မည္ပံု လက္ခံ သံုးသပ္ရမည္ဟုပင္ နားမလည္ပါကေကာ္မရွင္သည္ အမွန္တရားေပၚေအာင္ မည္သို႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးပါမည္နည္း။

အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ား ပါ၀င္ပတ္သက္ က်ဴးလြန္မႈရွိမရွိ၊ လူ႕အခြင့္အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕ နွင့္ မစၥတာ ကင္တားနားတို႕ ေျပာတာ မမွန္ဘူးလား ဟူေသာေမး ခြန္း ကို ေကာ္ မရွင္အတြင္းေရးမႈး က “ ဒီလိုမိ်ဳး အေၾကာင္းအရာ ေတြကို စစ္ေဆးဘို႕ဆိုရင္ အခုရတဲ့ အခ်ိန္ေလာက္နဲ႕မလံုေလာက္ဘူး။ အၾကာၾကီး ျပန္လုပ္ရမွာ။” ဟု ေျဖ ခဲ့သည္။

စင္စစ္အားျဖင့္မူ အခ်ိန္သည္လိုသည္ထက္ပင္ပိုပါေသးသည္။ ၂၀၁၂ ခုနွစ္ ၾသဂုတ္လ(၁၈)ရက္ေန႕တြင္ စတင္တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ ေသာ ေကာ္မရွင္သည္ ၂၀၁၃ ခုနွစ္ ဧျပီလ ၂၁ ရက္ေန႕အထိ စုစုေပါင္းအခ်ိန္ ရွစ္လ နွင့္ သံုးရက္ ရခဲ့ သည္။ အဓိကရုဏ္းၾကီးအားေဖါက္ခြဲခဲ့သည့္ စနက္တန္မ်ား သဘြယ္ အေရးၾကီးလွသည့္ ျပစ္မႈၾကီး နွစ္ခုအား အဓိက ထား၍စံု စမ္းေဖၚထုတ္မႈမျပဳခဲ့ဘဲ သမိုင္းေၾကာင္း မ်ားအေပၚတြင္လည္းေကာင္း၊ျပစ္မႈျဖစ္ပြားျပီးေနာက္ အက်ိဳး သက္ ေရာက္မႈမ်ား အေပၚတြင္လည္းေကာင္း လိုအပ္သည္ ထက္ပိုမို အခ်ိန္ယူခဲ့ျခင္းေၾကာင့္သာ အခ်ိန္ျပသနာေပၚခဲ့ရသည္။

ဥပေဒစိုးမိုးေရး၏၀င္ရိုးျဖစ္ေသာ တရားစီရင္ေရးနွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ ေလ့လာစံုစမ္းေဖၚထုတ္ျခင္းမျပဳခဲ့သျဖင့္ အမွန္တရားကို ေပ်ာက္ဆံုးေစခဲ့သည့္ ေကာ္မရွင္။

ပထမ အမႈတြင္ ရခုိင္အမ်ိဳး သမီးကေလးအား မုဒိန္းက်င့္သတ္ျဖတ္၍ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ေၾကာင္း စြပ္စြဲခံရသူသံုးဦးအနက္ တဦးမွာ အခ်ဳပ္ခန္းထဲ တြင္ၾကိဳးဆြဲခ်ေသသြားခဲ့ေၾကာင္း သိရ သည္။ မႈခင္းတြင္ ေနာက္ကြယ္ က ၾကိဳးကိုင္စီစဥ္သူမ်ားအား မေဖၚထုတ္နိုင္ေစ ရန္ နုတ္ပိတ္လိုက္ျခင္းမ်ားျဖစ္သလား။ စံုစမ္းစစ္ေဆးေဖၚထုတ္ခြင့္ရပါလွ်က္ ေကာ္မရွင္သည္ မည္သို႕ မွ် မေဆာင္ရြက္ခဲ့။ ရခုိင္အမ်ိဳး သမီးကေလးအားမုဒိန္းက်င့္သတ္ျဖတ္သူ မည္သူ႕ကို မဆိုအေရးယူအျပစ္ ေပးရပါမည္။ သို႕ရာတြင္တရားခံမ်ားဘက္တြင္ ခုခံထုေျခခြင့္ အျပည္  ႕အ၀ရွိ ဘို႕လိုသည္။ ဤမွ် ၾကီးမားလွေသာလူ သတ္မႈၾကီးအား အလြန္တိုေတာင္း လွသည့္ ရက္သတၱသံုးပတ္မွ် အတြင္း ရံုးတင္စစ္ေဆးျပီးက်န္တရားခံ နွစ္ဦးအေပၚ   ေသဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္ ဆိုသည္မွာ ျမန္မာနုိုင္ငံတရားစီရင္ေရးသမိုင္းတြင္မၾကားမိဘူးခဲ့။ က်န္သူနွစ္ဦးကိုပါ ထပ္မံ နဳတ္ပိတ္လို၍လား သံသယျဖစ္ဖြယ္ပင္။

ဒုတိယ အမႈတြင္ လူ (၁၀) ဦးအား ေပၚေပၚထင္ထင္ တျပိဳင္နက္ သတ္ျဖတ္ပစ္သည္အထိ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ၾကသူမ်ား သည္ မည္သူတို႕ နည္း။ ဤမွ်ၾကီးမားလွေသာ ျပစ္မႈၾကီး ကို ေနာက္ ကြယ္မွေန၍ၾကိဳးကိုင္စီစဥ္၊ သို႕မဟုတ္ ဖံုးအုပ္ကာ ကြယ္ေပးထားေသာ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ားရွိလွ်င္မည္သည္တို႕နည္း။ တိတိက်က်ေဖၚထုတ္ရန္ ေကာ္မရွင္တြင္ တာ၀န္ရွိ သည္။ မေဖၚ ထုတ္ ခဲ့။အျပစ္ေပး အေရးယူ ရန္ မေတာင္းဆိုခဲ့။ တရားစီရင္ေရးပိုင္းအရ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိသည္ဆိုလွ်င္လည္း လြတ္လပ္၊ ဘက္မလိုက္၊ အားေကာင္း ထက္ျမက္ေသာ တရားစီ ရင္ေရး   စနစ္ေပၚေပါက္လာေရး အတြက္ မည္သည့္ အဆိုျပဳမႈမွ် မတင္သြင္းခဲ့။ ေကာ္မရွင္ကိုယ္တိုင္က ဥပေဒစိုးမိုးေရး၏ မရွိမျဖစ္ အေရးပါလွ သည့္ အေျခခံမ်ားကို ဥပကၡာျပဳ ထားေသာအခါ ေနာက္ထပ္ အလားတူျပစ္မႈၾကီးမ်ားက်ဴးလြန္မႈ မရွိေစရန္ မည္သို႕ ကာကြယ္ တားဆီးမည္နည္း။

အစိုးရ၏တာ၀န္ရွိမႈကို ျပတ္ျပတ္သားသားေဖၚထုတ္တင္ျပမႈမျပဳခဲ့သည့္ ေကာ္မရွင္။

မည္သည့္နိုင္ငံတြင္မဆို အစိုးရတိုင္း၏ အေျခခံအက်ဆံုးတာ၀န္သည္ ျပည္သူလူထု၏လံုျခံဳမႈကို ကာကြယ္ ေစာင့္ ေရွာက္ရန္ျဖစ္ သည္။ ေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ခံစာအရေပၚလြင္သည္ မွာပဋိပကၡျဖစ္စဥ္ မ်ားအတြင္း တုိက္ရိုက္အမိန္႕ေပး ကိုင္တြယ္သူမွာအဓိက အားျဖင့္ ေဒသဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္မ်ားမဟုတ္၊ ေနျပည္ေတာ္မွဗဟိုအစိုးရျဖစ္သည္။ေကာ္မရွင္ ၏အစီရင္ခံ စာ စာမ်က္နွာ ၈၇ တြင္ “နစက သည္ ကက (ၾကည္း) ၏တိုက္ရိုက္ကြပ္ကဲမႈေအာက္တြင္ ရွိေနေၾကာင္းနွင့္ လံုျခံဳေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ၾကီးဌာနမ်ား၏ အမိန္႕ကို သာနာခံရျပီး ေဒသဆိုင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဆာင္ရြက္သူမ်ား၏ အမိန္႕ကို နာခံနိုင္ျခင္း မရွိသည္ကို ေတြ႕ရွိရေၾကာင္း” အတိအလင္းေဖၚျပထားသည္။ ဤတြင္ ေကာ္မရွင္ သည္ေကာင္း မြန္ေသာလႊမ္းမိုးအုပ္ခ်ဳပ္မႈ[5]ကို က်င့္သံုးသည့္ နိုင္ငံတကာ အစဥ္အလာ[6]အရ အမိန္႕ေပး ျခင္းအရတာ၀န္ရွိမႈ[7]ကို ေဖၚထုတ္ရပါမည္။

မ်က္စိေရွ႕ေမွာက္တြင္ ျပစ္မႈၾကီးမ်ား က်ဴးလြန္ျဖစ္ပြားေနေၾကာင္း ေတြ႕ရ ပါလွ်က္လံုျခံဳေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ ခ်က္ျခင္း အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈမျပဳဘဲ ရပ္ ၾကည့္ေန ခဲ့ၾကသည္ ကိုရခိုင္ပဋိပကၡမ်ား အတြင္း စတင္ေတြ႕ျမင္ခဲ့ရျပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ တျပည္လံုးသို ႕ျပန္႕လာေနျပီ ျဖစ္သည္။ ယင္းအတြက္ ၂၀၀၈ ခုနွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအရ ထိပ္ဆံုးတြင္ တိုင္း ျပည္ အာဏာ ကိုခ်ဳပ္ကိုင္ထားေသာ အမ်ိဳးသားကာကြယ္ ေရးနွင့္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ နွင့္ ဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္သည့္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရတြင္ အဓိကတာ၀န္ရွိသည္။ ေကာ္မရွင္ က ရခိုင္ ပဋိပကၡမ်ား အတြင္းအမိန္႕ေပးျခင္းအရ တာ၀န္ ရွိမႈကို စနစ္တက်တိတိက်က် မေဖၚထုတ္ခဲ့ျခင္း အားျဖင့္ ကာလံုနွင့္ ေနျပည္ေတာ္ အစိုးရကို အကာ အကြယ္ ေပး ရာေရာက္သည္။ တျပည္လံုး တြင္ျပစ္ မႈၾကီးမ်ား ေတာက္ေလွ်ာက္ ျဖစ္ပြားက်ဴး လြန္ေနရာ၌ ကာလံုနွင့္ေနျပည္ေတာ္ အစိုးရ၏တာ၀န္ရွိမႈကို ဆက္လက္ဖံုးကြယ္ထားနိုင္သည့္ အုတ္ျမစ္အားေကာ္မရွင္က ခ်ေပး လိုက္ရာေရာက္သည္။

နိဂံုးခ်ဳပ္သံုးသပ္ခ်က္

ေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ေလ့လာအသံုးခ်သင့္ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားလည္းပါရွိသည္။သို႕ရာတြင္ စာမ်က္နွာ ၂၂ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရသည့္ အေၾကာင္းရင္း မ်ား ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ သံုးသပ္ခ်က္ အမ်ားစုၾကီးမွာထင္ျမင္ခ်က္ မ်ားကို စုစည္းေဖၚျပခ်က္မ်ားကဲ့သို႕ ျဖစ္ေနသည္။ တိတိက်က်အေျဖရွာမႈမေတြ႕ရ။ မည္သည့္ အမွန္တရားကိုမွ် ျပတ္သားစြာ ေဖၚထုတ္ျပမထားပါ။

ေကာ္မရွင္သည္ ဥပေဒစိုးမိုးေရး၏ အေရးပါလွသည့္အေျခခံမ်ားကို မေထာက္ျပ၊ အစိုးရ၏ အမိန္႕ေပးျခင္းအရတာ၀န္ ရွိမႈကို မေဖၚထုတ္၊ လြတ္လပ္ ဘက္မလိုက္ အားေကာင္းျပီး လူ႕အခြင့္အေရးနွင့္ဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ေလးစားလိုက္နာ သည့္ တိုင္းျပည္ လံုျခံဳေရး အဖြဲ႕အစည္း[8]မ်ား အျဖစ္ အသြင္ ေျပာင္းလဲ ဖြဲ႕စည္းေရးကို တြန္း အားမေပး၊ ျပစ္မႈၾကီး မ်ား ျဖစ္ ပြား သည့္အခါတိုင္းမွ်တေသာ  တရားစီရင္စစ္ေဆးမႈ[9]အေျခခံ တြင္ တရားရံုးမ်ားအား အားကိုးေျဖရွင္းနိုင္ၾကေစ ေရး မီးေမာင္းထိုးမျပခဲ့။ ယင္းတို႕အစား တာ၀န္ခံမႈ မရွိေသာ ကာလံု၏ တိုက္ရိုက္ကြပ္ကဲမႈေအာက္ရွိ တလက္ကိုင္လံုျခံဳေရး အဖြဲ႕ အစည္းမ်ားအား အင္အားနွစ္ဆတိုးကာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ထပ္မံခ်ထားရန္ကိုသာ အဓိကအားျဖင့္ တြန္းအားေပး လွ်က္ရွိသျဖင့္ ေရရွည္တြင္ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္သာမက ျပည္ေထာင္စု တ၀ွမ္းလံုးမွာပင္ ေသနတ္ ကိုဒူး ေထာက္ရွစ္ခိုး၊ ေသနတ္ေအာက္ တြင္ပင္ အသက္ရွင္ခိုလံႈရမည့္ ဘ၀သို႕ လူထုၾကီး တရပ္လံုးက်ဆင္းေစေအာင္ ျပဳ လုပ္လိုက္သကဲ့သို႕ျဖစ္သည္။ 

by Aung Htoo (Notes) on Friday, May 3, 2013

စကထဲကလြဲခဲ့ေသာေကာ္မရွင္

ေကာ္မရွင္ကထမ္းေဆာင္ရမည့္အဓိကက်ေသာသုေတသနေမးခြန္း[1]နွင့္စပ္လွ်ဥ္း၍စကထဲကလြဲခဲ့သည္။၂၀၁၂ခုနွစ္ၾသဂုတ္လ(၁၇)ရက္ေန႕စြဲျဖင့္သမတဦးသိန္းစိန္၏တာ၀န္ေပးစာ

တြင္“ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္၂၀၁၂ခုနွစ္ေမလနွင့္ဇြန္လအတြင္း၌ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းေရး နွင့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ထိခိုက္ပ်က္ ျပားေစသည့္ လူစုလူေ၀းျဖင့္ ဥပေဒမဲ့ေဆာင္ရြက္ မႈမ်ား၊ တိုက္ ခိုက္ သတ္ ့ျဖတ္မႈ မ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ အဆိုပါ ပဋိပကၡျဖစ္ပြား မႈနွင့္စပ္လွ်ဥ္း၍ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္ အမွန္ေပၚေပါက္ေရးစံုစမ္းစစ္ေဆး ရန္နွင့္အမ်ိဳးသားအက်ိဳးစီးပြားတိုး တက္ေရး အၾကံျပဳ ရန္ အတြက္ေအာက္ေဖၚျပပါပုဂၢိဳလ္မ်ားပါ၀င္ေသာစံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ကိုဖြဲ႕စည္းတာ၀န္ေပးအပ္လိုက္ပါသည္။”ဟူ၍ ေဖၚျပထားခဲ့သည္။

၂၀၁၃ခုနွစ္ဧျပီလ (၂၂) ရက္စြဲျဖင့္ ေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ခံစာထြက္လာျပီးေနာက္ေကာ္မရွင္ဥကၠဌေဒါက္တာမ်ိဳးျမင့္လက္မွတ္ေရး ထိုးထားသည့္ဥေယ်ာဇဥ္တြင္ပထမဆံုးစာေၾကာင္း၌ “ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္းျဖစ္ပြားခဲ့ေသာလူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡမ်ား၏ ျဖစ္ပြားရသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ားနွင့္အနာဂါတ္တြင္ထိုပဋိပကၡမ်ိဳး ထပ္မံမျဖစ္ပြားေစေရးၾကိဳတင္ကာကြယ္နိုင္ရန္နွင့္ လုပ္ေဆာင္ရမည့္အခ်က္ မ်ားကိုသိရွိနိုင္ရန္အတြက္စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မရွင္ကိုဖြဲ႕စည္းခဲ့ပါသည္။”ဟူ၍ ေဖၚျပထားခဲ့သည္။

သမတ၏တာ၀န္ေပးစာပထမပိုင္းကိုခ်ဳပ္ျပီးၾကည့္လွ်င္“ရခုိုင္ျပည္နယ္တြင္ တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းေရးနွင့္ ဥပေဒ စိုးမိုး ေရးကို ထိခိုက္ ပ်က္ျပားေစသည့္ လူစုလူေ၀းျဖင့္ဥပေဒမဲ့ေဆာင္ ရြက္မႈမ်ား၊ တိုက္ခိုက္သတ္ျဖတ္မႈမ်ား၊ ပဋိပကၡ ျဖစ္ ပြားမႈမ်ား နွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ရပ္ အမွန္ေပၚေပါက္ေရး စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္” ဟူ၍တာ၀န္ေပးအပ္ျခင္းျဖစ္ သည္။ သို႕ရာတြင္ေကာ္မရွင္ဥကၠဌ၏စာပထမပိုင္းအရမူ“ရခုိင္ျပည္နယ္အတြင္း လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ပြားရသည့္ အေၾကာင္းရင္းမ်ားကို စံုစမ္းစစ္ေဆးရန္” ဟူ၍ တာ၀န္ကို ခံယူထားေၾကာင္းနားလည္နိုင္ပါသည္။

သို႕ျဖစ္၍သုေတသနလုပ္ငန္းသေဘာအရစူးစိုက္ေလ့လာစံုစမ္းစစ္ေဆးရမည့္အေၾကာင္းရပ္တြင္ေကာ္မရွင္သည္စကထဲကလြဲေနေၾကာင္းေတြ႕နိုင္သည္။လူမ်ိဳးေရးပဋိပကၡ ကို မေလ့ လာရ ဟု ဆိုလိုရင္း မဟုတ္ပါ။ ယင္း မွာေနာက္ခံ အေၾကာင္းရပ္ျဖစ္သည္။ဆက္စပ္ေလ့လာေဖၚ ထုတ္ဘို႕လိုပါမည္။သို႕ရာတြင္သမတ၏တာ၀န္ေပးစာ အရမူစူးစိုက္ေလ့လာရမည့္ သုေတသနေမးခြန္း၏အခ်ိန္ ကာလအ၀န္းအ၀ိုင္းျဖစ္သည့္၂၀၁၂ခုနွစ္ေမလနွင့္ဇြန္လအတြင္း၌ ပဋိပကၡျဖစ္ပြားသည့္လတ္တေလာအေၾကာင္းရပ္[2]ကိုအဓိကေလ့လာရပါမည္။

လတ္တေလာအေၾကာင္းရပ္မ်ားကိုအဓိကထားစံုစမ္းစစ္ေဆးျခင္းမျပဳခဲ့သည့္ေကာ္မရွင္။

ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္၂၀၁၂ခုနွစ္ေမနွင့္ဇြန္လမ်ားအတြင္း ဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို ထိခိုက္ပ်က္ျပားကာ ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ေပၚေစခဲ့သည္႕ လတ္တေလာ အေၾကာင္းမွာ နွစ္ရပ္မွာ ေက်ာက္နီေမာ္ လူသတ္မႈ နွင့္ ေတာင္ကုတ္လူသတ္မႈတို႕ ျဖစ္သည္။ ယင္းတို႕သည္ ျပင္းထန္ လွသည့္ အဓိကရုဏ္းၾကီးအားေဖါက္ခြဲခဲ့သည့္ စနက္တန္မ်ား သဘြယ္ျဖစ္ခဲ့သည္။ ဤစနက္ တန္မ်ား ကို ျဖဳတ္သူမ်ား ကိုယ္တိုင္သည္ သာ ျပစ္မႈ က်ဴးလြန္သူမ်ားျဖစ္သလား။ သို႕မဟုတ္ စနက္တန္ျဖဳတ္ သူမ်ားအား ေနာက္ကြယ္က အင္အားစုတစံုတရာက စနစ္ တက် စီစဥ္ အမိန္႕ေပး ညႊန္ၾကားမႈ ရွိသလား။ ေကာ္မရွင္ သည္ လတ္တေလာ အေၾကာင္းအား တိတိက်က် ေလ့လာ စံုစမ္း စစ္ေဆးကာ အမွန္တရားကို ေဖၚထုတ္ရန္ တာ၀န္ရွိ သည္။ ေကာ္မရွင္ သည္ ယင္းတာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့ျခင္းမရွိသျဖင့္ အမွန္တရားကို မေဖၚထုတ္နိုင္ခဲ့ပါ။

ေကာ္မရွင္၏အစီရင္ခံစာ၌ ပဋိပကၡမ်ားျဖစ္ပြားရသည့္ ေနာက္ခံအေၾကာင္းကို စာမ်က္နွာ (၁၂) မ်က္နွာ တင္ျပခဲ့ သည္။ ယင္းသို႕ျဖစ္လွ်င္ ပို၍ အေရးတၾကီးထားကာ အဓိကေလ့လာ ရမည့္ လတ္တေလာအေၾကာင္းကို အနည္းဆံုး နွစ္ဆ၊ (၂၄) မ်က္နွာခန္႕ တင္ျပ သင့္သည္။ သို႕ရာတြင္ စကထဲက လြဲခဲ့ေသာေကာ္မရွင္ ၏ အစီရင္ခံစာ ရွည္ၾကီးတြင္က်မ္း ကိုးမ်ား ၊ေနာက္ဆက္တြဲမ်ားပါထည့္သြင္းတြက္ခ်က္ပါကစုစုေပါင္း၁၈၅မ်က္နွာရွိေသာ္လည္းလတ္တေလာအေၾကာင္၏ေၾကာရိုးျပစ္မႈၾကီးနွစ္ရပ္နွင့္စပ္လွ်ဥ္း၍မူစာတမ်က္နွာခန္႕သာေဖၚျပနိုင္ခဲ့

သည္။[3]ပထမျပစ္မႈၾကီးအတြက္မူစာေၾကာင္းတေၾကာင္းမွ်သာေဖၚျပခဲ့သည္။

ဥပေဒစိုးမိုးေရး၏အေျခခံအက်ဆံုးအေနျဖင့္ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူအား အျပစ္ေပးနိုင္ေရးကိုပင္ ထိထိေရာက္ေရာက္မေဆာင္ရြက္ခဲ့ေသာ ေကာ္မရွင္။

ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူမ်ားအား အေရးယူရန္ အစီရင္ခံစာတြင္ ေဖၚျပထားမႈ မရွိသည့္အေပၚ ကုလသမဂၢလူ႕အခြင့္အေရး အထူးကုိယ္စား လွယ္ မစၥတာကင္တားနား က ေထာက္ျပေသာ အခါ ေကာ္မရွင္ အတြင္းေရးမႈးေဒါက္တာ ေက်ာ္ရင္လႈိင္ က ၂၀၁၃ ခုနွစ္ ေမလ (၃) ရက္ေန႕နံက္ ဘီဘီစီ နွင့္အင္တာဗ်ဴးတြင္ “ ကြ်န္ေတာ္ တို႕အင္တာဗ်ဴးေတြ လုပ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တကယ့္ကို သက္ေသ သကၠာယ နဲ႕ ခိုင္ခိုင္မာမာ ျပနိုင္တာက အားနည္းတယ္။ သက္ေသ သကၠာယ အရ ဒီမွာ ဒါျဖစ္ခဲ့တယ္ ဆိုတာရွိခဲ့ရင္ အဲဒါကို ကြ်န္ေတာ္တို႕ေ ေျပာပါတယ္။ ဒါေပ မယ့္   အၾကားေလာက္ဘဲ အျမင္ေလာက္ဘဲ ေျပာျပီးေတာ့  CircumstantialEvidence မရွိတာေတြ ေျပာလာရင္ ကြ်န္ေတာ္ တို႕အၾကံျပဳနိုင္တာက ဥပေဒနဲ႕ အညီ လုပ္ဘို႕ အေသအခ်ာ ဂရုျပဳရမယ္ ဆိုတဲ့အဆင့္ေလာက္ပါဘဲ။” ဟူ၍ ေျပာၾကားသြားခဲ့သည္။

ဥပေဒ နွင့္အညီလုပ္ဘို႕ အေသအခ်ာ ဂရုျပဳရမယ္ဟုေျပာခဲ့ေသာေကာ္မရွင္အတြင္းေရးမႈးၾကီး ကိုယ္တိုင္က ျပည္ တြင္းတြင္ က်င့္သံုးလွ်က္ရွိေသာသက္ေသခံ ဥပေဒကို မသိေသာ အခါ ျပသနာ တက္လာသည္။ သက္ေသခံ ဥပေဒ ပုဒ္မ (၅၉) အရ “စာတမ္းအမွတ္အသားမ်ား၏ အနွစ္သာရမ်ားမွလြဲ၍ အခ်က္အလက္မ်ားအားလံုးကို နုတ္သက္ေသခံ ခ်က္ျဖင့္ သက္ေသျပရမည္။” ဟု လည္းေကာင္း၊ ပုဒ္မ (၆၀) အရ ု“နဳတ္သက္ေသခံခ်က္ သည္တိုက္ရိုက္ျဖစ္ေစ ရမည္။” ဟု လည္းေကာင္း ျပဌာန္း ထားသည္။ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ မႈခင္းမ်ားတြင္ တဆင့္ၾကား[4]မဟုတ္ဘဲ ကိုယ္တိုင္ၾကား၊ ကိုယ္တိုင္ျမင္သူမ်ား၏ သက္ေသခံခ်က္ကို Circumstantial Evidence ဟုေခၚေသာ ပတ္၀န္းက်င္သက္ေသ ခံခ်က္ ထက္ ပိုမို တန္ဘိုးထား၍ တရားရံုးမ်ားက လက္ခံၾက ရသည္။ ေကာ္မရွင္ အတြင္းေရး မႈးၾကီးသည္အဘယ္ေၾကာင့္ ေျပာင္းျပန္ေျပာေန ပါသနည္း။   ျပစ္မႈဆိုင္ရာ မႈခင္းမ်ားတြင္မည္သည့္ သက္ေသခံခ်က္ကို မည္သို႕ မည္ပံု လက္ခံ သံုးသပ္ရမည္ဟုပင္ နားမလည္ပါကေကာ္မရွင္သည္ အမွန္တရားေပၚေအာင္ မည္သို႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးပါမည္နည္း။

အစိုးရအာဏာပိုင္မ်ား ပါ၀င္ပတ္သက္ က်ဴးလြန္မႈရွိမရွိ၊ လူ႕အခြင့္အေရးေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖြဲ႕ နွင့္ မစၥတာ ကင္တားနားတို႕ ေျပာတာ မမွန္ဘူးလား ဟူေသာေမး ခြန္း ကို ေကာ္ မရွင္အတြင္းေရးမႈး က “ ဒီလိုမိ်ဳး အေၾကာင္းအရာ ေတြကို စစ္ေဆးဘို႕ဆိုရင္ အခုရတဲ့ အခ်ိန္ေလာက္နဲ႕မလံုေလာက္ဘူး။ အၾကာၾကီး ျပန္လုပ္ရမွာ။” ဟု ေျဖ ခဲ့သည္။

စင္စစ္အားျဖင့္မူ အခ်ိန္သည္လိုသည္ထက္ပင္ပိုပါေသးသည္။ ၂၀၁၂ ခုနွစ္ ၾသဂုတ္လ(၁၈)ရက္ေန႕တြင္ စတင္တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ ေသာ ေကာ္မရွင္သည္ ၂၀၁၃ ခုနွစ္ ဧျပီလ ၂၁ ရက္ေန႕အထိ စုစုေပါင္းအခ်ိန္ ရွစ္လ နွင့္ သံုးရက္ ရခဲ့ သည္။ အဓိကရုဏ္းၾကီးအားေဖါက္ခြဲခဲ့သည့္ စနက္တန္မ်ား သဘြယ္ အေရးၾကီးလွသည့္ ျပစ္မႈၾကီး နွစ္ခုအား အဓိက ထား၍စံု စမ္းေဖၚထုတ္မႈမျပဳခဲ့ဘဲ သမိုင္းေၾကာင္း မ်ားအေပၚတြင္လည္းေကာင္း၊ျပစ္မႈျဖစ္ပြားျပီးေနာက္ အက်ိဳး သက္ ေရာက္မႈမ်ား အေပၚတြင္လည္းေကာင္း လိုအပ္သည္ ထက္ပိုမို အခ်ိန္ယူခဲ့ျခင္းေၾကာင့္သာ အခ်ိန္ျပသနာေပၚခဲ့ရသည္။

ဥပေဒစိုးမိုးေရး၏၀င္ရိုးျဖစ္ေသာ တရားစီရင္ေရးနွင့္ စပ္လွ်ဥ္း၍ ေလ့လာစံုစမ္းေဖၚထုတ္ျခင္းမျပဳခဲ့သျဖင့္ အမွန္တရားကို ေပ်ာက္ဆံုးေစခဲ့သည့္ ေကာ္မရွင္။

ပထမ အမႈတြင္ ရခုိင္အမ်ိဳး သမီးကေလးအား မုဒိန္းက်င့္သတ္ျဖတ္၍ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ေၾကာင္း စြပ္စြဲခံရသူသံုးဦးအနက္ တဦးမွာ အခ်ဳပ္ခန္းထဲ တြင္ၾကိဳးဆြဲခ်ေသသြားခဲ့ေၾကာင္း သိရ သည္။ မႈခင္းတြင္ ေနာက္ကြယ္ က ၾကိဳးကိုင္စီစဥ္သူမ်ားအား မေဖၚထုတ္နိုင္ေစ ရန္ နုတ္ပိတ္လိုက္ျခင္းမ်ားျဖစ္သလား။ စံုစမ္းစစ္ေဆးေဖၚထုတ္ခြင့္ရပါလွ်က္ ေကာ္မရွင္သည္ မည္သို႕ မွ် မေဆာင္ရြက္ခဲ့။ ရခုိင္အမ်ိဳး သမီးကေလးအားမုဒိန္းက်င့္သတ္ျဖတ္သူ မည္သူ႕ကို မဆိုအေရးယူအျပစ္ ေပးရပါမည္။ သို႕ရာတြင္တရားခံမ်ားဘက္တြင္ ခုခံထုေျခခြင့္ အျပည္  ႕အ၀ရွိ ဘို႕လိုသည္။ ဤမွ် ၾကီးမားလွေသာလူ သတ္မႈၾကီးအား အလြန္တိုေတာင္း လွသည့္ ရက္သတၱသံုးပတ္မွ် အတြင္း ရံုးတင္စစ္ေဆးျပီးက်န္တရားခံ နွစ္ဦးအေပၚ   ေသဒဏ္ခ်မွတ္ခဲ့သည္ ဆိုသည္မွာ ျမန္မာနုိုင္ငံတရားစီရင္ေရးသမိုင္းတြင္မၾကားမိဘူးခဲ့။ က်န္သူနွစ္ဦးကိုပါ ထပ္မံ နဳတ္ပိတ္လို၍လား သံသယျဖစ္ဖြယ္ပင္။

ဒုတိယ အမႈတြင္ လူ (၁၀) ဦးအား ေပၚေပၚထင္ထင္ တျပိဳင္နက္ သတ္ျဖတ္ပစ္သည္အထိ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ၾကသူမ်ား သည္ မည္သူတို႕ နည္း။ ဤမွ်ၾကီးမားလွေသာ ျပစ္မႈၾကီး ကို ေနာက္ ကြယ္မွေန၍ၾကိဳးကိုင္စီစဥ္၊ သို႕မဟုတ္ ဖံုးအုပ္ကာ ကြယ္ေပးထားေသာ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ားရွိလွ်င္မည္သည္တို႕နည္း။ တိတိက်က်ေဖၚထုတ္ရန္ ေကာ္မရွင္တြင္ တာ၀န္ရွိ သည္။ မေဖၚ ထုတ္ ခဲ့။အျပစ္ေပး အေရးယူ ရန္ မေတာင္းဆိုခဲ့။ တရားစီရင္ေရးပိုင္းအရ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိသည္ဆိုလွ်င္လည္း လြတ္လပ္၊ ဘက္မလိုက္၊ အားေကာင္း ထက္ျမက္ေသာ တရားစီ ရင္ေရး   စနစ္ေပၚေပါက္လာေရး အတြက္ မည္သည့္ အဆိုျပဳမႈမွ် မတင္သြင္းခဲ့။ ေကာ္မရွင္ကိုယ္တိုင္က ဥပေဒစိုးမိုးေရး၏ မရွိမျဖစ္ အေရးပါလွ သည့္ အေျခခံမ်ားကို ဥပကၡာျပဳ ထားေသာအခါ ေနာက္ထပ္ အလားတူျပစ္မႈၾကီးမ်ားက်ဴးလြန္မႈ မရွိေစရန္ မည္သို႕ ကာကြယ္ တားဆီးမည္နည္း။

အစိုးရ၏တာ၀န္ရွိမႈကို ျပတ္ျပတ္သားသားေဖၚထုတ္တင္ျပမႈမျပဳခဲ့သည့္ ေကာ္မရွင္။

မည္သည့္နိုင္ငံတြင္မဆို အစိုးရတိုင္း၏ အေျခခံအက်ဆံုးတာ၀န္သည္ ျပည္သူလူထု၏လံုျခံဳမႈကို ကာကြယ္ ေစာင့္ ေရွာက္ရန္ျဖစ္ သည္။ ေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ခံစာအရေပၚလြင္သည္ မွာပဋိပကၡျဖစ္စဥ္ မ်ားအတြင္း တုိက္ရိုက္အမိန္႕ေပး ကိုင္တြယ္သူမွာအဓိက အားျဖင့္ ေဒသဆိုင္ရာ အာဏာပိုင္မ်ားမဟုတ္၊ ေနျပည္ေတာ္မွဗဟိုအစိုးရျဖစ္သည္။ေကာ္မရွင္ ၏အစီရင္ခံ စာ စာမ်က္နွာ ၈၇ တြင္ “နစက သည္ ကက (ၾကည္း) ၏တိုက္ရိုက္ကြပ္ကဲမႈေအာက္တြင္ ရွိေနေၾကာင္းနွင့္ လံုျခံဳေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္သက္ဆိုင္ရာ ၀န္ၾကီးဌာနမ်ား၏ အမိန္႕ကို သာနာခံရျပီး ေဒသဆိုင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေဆာင္ရြက္သူမ်ား၏ အမိန္႕ကို နာခံနိုင္ျခင္း မရွိသည္ကို ေတြ႕ရွိရေၾကာင္း” အတိအလင္းေဖၚျပထားသည္။ ဤတြင္ ေကာ္မရွင္ သည္ေကာင္း မြန္ေသာလႊမ္းမိုးအုပ္ခ်ဳပ္မႈ[5]ကို က်င့္သံုးသည့္ နိုင္ငံတကာ အစဥ္အလာ[6]အရ အမိန္႕ေပး ျခင္းအရတာ၀န္ရွိမႈ[7]ကို ေဖၚထုတ္ရပါမည္။

မ်က္စိေရွ႕ေမွာက္တြင္ ျပစ္မႈၾကီးမ်ား က်ဴးလြန္ျဖစ္ပြားေနေၾကာင္း ေတြ႕ရ ပါလွ်က္လံုျခံဳေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ ခ်က္ျခင္း အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈမျပဳဘဲ ရပ္ ၾကည့္ေန ခဲ့ၾကသည္ ကိုရခိုင္ပဋိပကၡမ်ား အတြင္း စတင္ေတြ႕ျမင္ခဲ့ရျပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္ တျပည္လံုးသို ႕ျပန္႕လာေနျပီ ျဖစ္သည္။ ယင္းအတြက္ ၂၀၀၈ ခုနွစ္ ဖြဲ႕စည္းပံုအရ ထိပ္ဆံုးတြင္ တိုင္း ျပည္ အာဏာ ကိုခ်ဳပ္ကိုင္ထားေသာ အမ်ိဳးသားကာကြယ္ ေရးနွင့္ လံုျခံဳေရးေကာင္စီ နွင့္ ဦးသိန္းစိန္ ဦးေဆာင္သည့္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရတြင္ အဓိကတာ၀န္ရွိသည္။ ေကာ္မရွင္ က ရခိုင္ ပဋိပကၡမ်ား အတြင္းအမိန္႕ေပးျခင္းအရ တာ၀န္ ရွိမႈကို စနစ္တက်တိတိက်က် မေဖၚထုတ္ခဲ့ျခင္း အားျဖင့္ ကာလံုနွင့္ ေနျပည္ေတာ္ အစိုးရကို အကာ အကြယ္ ေပး ရာေရာက္သည္။ တျပည္လံုး တြင္ျပစ္ မႈၾကီးမ်ား ေတာက္ေလွ်ာက္ ျဖစ္ပြားက်ဴး လြန္ေနရာ၌ ကာလံုနွင့္ေနျပည္ေတာ္ အစိုးရ၏တာ၀န္ရွိမႈကို ဆက္လက္ဖံုးကြယ္ထားနိုင္သည့္ အုတ္ျမစ္အားေကာ္မရွင္က ခ်ေပး လိုက္ရာေရာက္သည္။

နိဂံုးခ်ဳပ္သံုးသပ္ခ်က္

ေကာ္မရွင္၏ အစီရင္ခံစာတြင္ ေလ့လာအသံုးခ်သင့္ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားလည္းပါရွိသည္။သို႕ရာတြင္ စာမ်က္နွာ ၂၂ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္း ပဋိပကၡျဖစ္ပြားရသည့္ အေၾကာင္းရင္း မ်ား ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ေအာက္တြင္ သံုးသပ္ခ်က္ အမ်ားစုၾကီးမွာထင္ျမင္ခ်က္ မ်ားကို စုစည္းေဖၚျပခ်က္မ်ားကဲ့သို႕ ျဖစ္ေနသည္။ တိတိက်က်အေျဖရွာမႈမေတြ႕ရ။ မည္သည့္ အမွန္တရားကိုမွ် ျပတ္သားစြာ ေဖၚထုတ္ျပမထားပါ။

ေကာ္မရွင္သည္ ဥပေဒစိုးမိုးေရး၏ အေရးပါလွသည့္အေျခခံမ်ားကို မေထာက္ျပ၊ အစိုးရ၏ အမိန္႕ေပးျခင္းအရတာ၀န္ ရွိမႈကို မေဖၚထုတ္၊ လြတ္လပ္ ဘက္မလိုက္ အားေကာင္းျပီး လူ႕အခြင့္အေရးနွင့္ဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ေလးစားလိုက္နာ သည့္ တိုင္းျပည္ လံုျခံဳေရး အဖြဲ႕အစည္း[8]မ်ား အျဖစ္ အသြင္ ေျပာင္းလဲ ဖြဲ႕စည္းေရးကို တြန္း အားမေပး၊ ျပစ္မႈၾကီး မ်ား ျဖစ္ ပြား သည့္အခါတိုင္းမွ်တေသာ  တရားစီရင္စစ္ေဆးမႈ[9]အေျခခံ တြင္ တရားရံုးမ်ားအား အားကိုးေျဖရွင္းနိုင္ၾကေစ ေရး မီးေမာင္းထိုးမျပခဲ့။ ယင္းတို႕အစား တာ၀န္ခံမႈ မရွိေသာ ကာလံု၏ တိုက္ရိုက္ကြပ္ကဲမႈေအာက္ရွိ တလက္ကိုင္လံုျခံဳေရး အဖြဲ႕ အစည္းမ်ားအား အင္အားနွစ္ဆတိုးကာ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ထပ္မံခ်ထားရန္ကိုသာ အဓိကအားျဖင့္ တြန္းအားေပး လွ်က္ရွိသျဖင့္ ေရရွည္တြင္ ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္သာမက ျပည္ေထာင္စု တ၀ွမ္းလံုးမွာပင္ ေသနတ္ ကိုဒူး ေထာက္ရွစ္ခိုး၊ ေသနတ္ေအာက္ တြင္ပင္ အသက္ရွင္ခိုလံႈရမည့္ ဘ၀သို႕ လူထုၾကီး တရပ္လံုးက်ဆင္းေစေအာင္ ျပဳ လုပ္လိုက္သကဲ့သို႕ျဖစ္သည္။